CHÆ TAÂM YEÁU CHO NGÖÔØI TU THIEÀN

H.T THÍCH THANH TÖØ

PHAÀN 7

Ñaây Ngaøi chæ yeáu thuaät cuûa söï tu. Choã naøy ñeå thaáy cho roõ, nhaän cho kyõ, thì vieäc tu cuûa mình môùi thaûnh thôi maø mau tieán. Ngaøi noùi: “Nhö hieän nay, nieäm sau chaúng nhaän, töï khoâng coù choã khôûi dieät, chính nôi ñoù laø giaûi thoaùt.” Nieäm sau ôû ñaây laø: Nieäm tröôùc chuùng ta khoâng nhôù, nieäm vöøa muoán daáy leân khôûi nghó thì goïi laø nieäm sau. Giôø chuùng ta khôûi ñeán caùi gì? Chuùng ta khoâng theo noù, thì noù töï maát. Vì vaäy: “Khoâng coù choã khôûi, cuõng khoâng coù choã dieät, vaø “chính nôi ñoù laø giaûi thoaùt.”

“Nieäm voán chaúng sanh, sao coù yù nieäm coù khoâng laøm löu ngaïi?” khi chuùng ta thaáy roõ nieäm daáy leân, thaáy roõ nieäm ñoù laø khoâng thaät, khoâng theo noù thì töï noù tan hoaïi. Nhö vaäy caàn gì phaûi khôûi yù töôûng, noù laø caùi coù hay khoâng, ñeå sanh ra trôû ngaïi?

“Nieäm ngoä taâm lieàn thaønh chaùnh giaùc.” Moät nieäm maø chuùng ta ngoä ñöôïc baûn taâm thì lieàn thaønh chaùnh giaùc: “Chính laø noùi nôi ñaây vaäy.” Vaäy moät nieäm ngoä taâm laø gì? Laø voïng nieäm daáy leân chuùng ta bieát ngay noù laø giaû, khoâng theo noù ñeå soáng vôùi caùi thaät (Choã naøy quí vò nghe nhöng ít ñeå yù, neân khoâng thaáy noù quan troïng). Cho neân chuùng ta meâ taâm laø ngöôïc laïi, queân caùi thaät maø chaïy theo caùi giaû, queân taâm chaân thaät ñeå chaïy theo voïng töôûng, goïi laø meâ taâm. Giôø chuùng ta thöû xeùt kyõ laïi. Treân theá gian naøy coù bao nhieâu ngöôøi khoâng chaáp nhaän voïng töôûng laøm taâm mình? Thöôøng chuùng ta hay noùi: Toâi nghó theá naøy, toâi tính theá kia... Xaùc nhaän caùi nghó, caùi tính ñoù, laø mình, maø ñaõ laø toâi thì taâm chaân thaät kia laø cuûa ai? Do meâ taâm maø chaáp nhaän caùi hö voïng ñoù laø mình, thì taâm theå kia chuùng ta khoâng bao giôø bieát ñeán. Chuùng ta haõy nhìn kyõ laïi xem OÂng baø, cha meï chuùng ta, coù giaây phuùt naøo khoâng meâ taâm chaêng? Neáu chöa hoïc ñaïo thì ngöôøi naøo cuõng vaäy. Cöù cho nhöõng caùi nghó laø mình, roài theo con ñöôøng ñoù suoát töø ñôøi naøy, ñeán ñôøi kia. Cho neân ngoä taâm laø trôû veà taùnh giaùc chôù khoâng coù gì laï! Chuùng ta ñöøng nghó chaùnh giaùc laø giaùc caùi naøy, caùi kia ôû beân ngoaøi. Chaùnh giaùc laø ngay caùi laâu nay chuùng ta laàm töôûng noù laø thaät, laø cuûa mình. Baây giôø bieát roõ noù chæ laø “Chuù chaøng heà. Ngay nôi caùi giaû ñoù chuùng ta bieát roõ “chuù laø giaû, chuù chæ laø nhöõng caùi duïng nhoû nhaët cuûa caùi toâi ñoù thoâi, chôù khoâng thaät.” Khi chuùng ta bieát roõ nhöõng caùi ñoù, khoâng theo noù, töï nhieân laø mình trôû veà caùi chôn thaät, ñoù laø trôû veà vôùi ñaïo, laø ngoä ñaïo. Nhöng chuùng ta laïi khoâng quan troïng caùi ngoä naøy, maø cöù nghó, ngoä laø phaûi böøng saùng, coù trí hueä bieát taát caû moïi vieäc...

Chuùng ta cöù mong caùi ngoä ñoù maø khoâng chòu  thaáy caùi ngoä naøy. Song caùi ngoä naøy ñaâu phaûi deã thaáy? Töø luùc sinh ra ñeán giôø chuùng ta coù thaáy ñöôïc hay khoâng? Neáu chöa hoïc ñaïo. Chuùng ta cuõng cöù cho caùi nghó, caùi tính ñoù laø mình, chôù coù bao giôø daùm noùi noù khoâng phaûi laø mình? Giôø ñaây thaáy roõ noù chæ laø boùng daùng, khoâng phaûi thaät laø mình thì töï nhieân noù heát vaø OÂng chuû seõ hieän tieàn. Neáu quaû thaät chuùng ta gan daï chaáp nhaän taát caû nhöõng caùi suy nghó ñoù laø boùng daùng, khoâng thaät laø mình, thì chaéc raèng nhieàu ngöôøi ôû chuùng moät nhaø cuõng khoâng phieàn naõo. Bôûi vaäy , neáu chuùng ta hieåu ñaïo thì caû ngaøy lo laøm vieäc cuûa mình, coù raûnh roãi ñaâu maø ngoài noùi hôn noùi thua, noùi phaûi noùi quaáy, chuyeän ngöôøi naøy chuyeän ngöôøi kia. Thaønh ra bieát tu thì soáng bao nhieâu ngöôøi cuõng eâm ñeàm, cuõng laø ñaïo vò. Coù hieåu nhö vaäy, chuùng ta môùi thaáy caùi tu thaät ôû choã naøo, coøn khoâng  thì thaáy tu laøm sao maø ba naêm, baûy naêm roài, vaãn coøn saân? Vì mình cöù chaáp caùi nghó cuûa mình laø ñuùng, nhöng chính caùi nghó cuûa chuùng ta baây giôø laø ñuùng, maø laùt nöõa thì khoâng phaûi. Chæ caùi nghó cuûa mình thoâi, buoåi saùng thaáy ñuùng, chieàu laïi sai, huoáng nöõa laø vôùi ngöôøi khaùc. Theá maø moãi khi nghó ra, chuùng ta laïi cho caùi nghó cuûa mình laø chaân lyù, roài baét ngöôøi khaùc tuaân theo, neáu ngöôøi khoâng theo thì chuùng ta lieàn noåi saân leân. Chuyeän ñoù thaät laø khoâng bieát ñaïo ñöùc! Vì bieát ñaïo ñöùc thì ñaâu coù nhöõng chuyeän nhö vaäy. Ñaïo ñöùc laø trôû veà caùi chaân thaät, phaûi coá gaéng khoâng chaïy theo meâ ñeå maø tænh, chôù coù ñaâu cöù oâm caùi meâ ñoù ñeå chòu meâ suoát ñôøi hay sao?

“Nieäm nieäm khoâng sanh, nieäm nieäm khoâng töôùng cuøng vôùi hö khoâng ñoàng, chaïm vaät gaëp duyeân ñeàu laø dieäu duïng Phaät.” Noùi: Nieäm khoâng sanh, nieäm khoâng dieät, nieäm nieäm khoâng töôùng, ñaõ khoâng sanh maø sao noùi nieäm nieäm? Vì khoâng nieäm nieäm töùc coù sanh roài? Trong Kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Luïc Toå noùi baøi keä, choáng laïi Ngoïa Luaân Thieàn Sö. Vì OÂng cho raèng ñoái caûnh, taâm khoâng khôûi suy nghó. Coøn Toå noùi haèng suy nghó. Vaäy ôû ñaây muoán noùi, chuùng ta môùi tu, taâm chöa laëng vì vaãn coøn nieäm, nhöng nieäm daáy leân chuùng ta ñeàu bieát laø boùng daùng khoâng thaät, thì coù choã naøo sanh? Choã naøo dieät? Vì vaäy noùi: Nieäm nieäm noù laø khoâng sanh, nieäm noù laø khoâng dieät, nieäm nieäm noù laø khoâng töôùng. Bôûi nieäm laø boùng daùng neân ñaâu coù thaät töôùng? Maø khoâng thaät töôùng töùc roãng rang ñoàng vôùi hö khoâng, laø trôû veà taâm theå. Ñaõ trôû veà vôùi taâm theå thì khi chaïm vaät, gaëp duyeân lieàn daáy leân dieäu duïng. Cho neân coù caâu chuyeän: Baø giaø baùn quaùn. Ngaøi Nam Tuyeàn, Ngaøi Ma Coác. Moät hoâm caùc Ngaøi ñeán quaùn uoáng nöôùc, Baø noùi:

- Caùc hoaø thöôïng trình thaàn thoâng thì môùi ñöôïc uoáng traø.

Caùc Ngaøi nhìn nhau, ngoài ngô ngaùc.

Baø lieàn noùi:-Coi Giaø trình thaàn thoâng ñaây! Baø vaøo laáy taùch, roài caàm bình traø roùt vaøo taùch.

Neáu chuùng ta haèng thaáy nieäm laø khoâng sanh, khoâng töôùng, thì nieäm ñoù ñoàng vôùi hö khoâng, laø taâm theå roång rang, vaø khi soáng ñöôïc vôùi taâm theå ñoù thì caùi gì daáy leân chaúng phaûi laø dieäu duïng? Vì vaäy OÂng Baøng Long Uaån noùi: Gaùnh nöôùc böûa cuûi ñeàu laø ñaïo.

Nhö vaäy chuùng ta thaáy, ñaâu phaûi khoâng nieäm môùi laø ñaïo. Chính moãi nieäm daáy leân, bieát noù khoâng thaät laø chuùng ta ñaõ soáng vôùi ñaïo. Do ñoù Ngaøi noùi: “Khoâng coù baèng maõy tô ñoái ñaõi.” Vì noù khoâng sanh, khoâng töôùng thì ñoái ñaõi caùi gì. Sôû dó chuùng ta coù nieäm thieän, nieäm aùc, nghó toát, nghó xaáu, vì chaáp nhaän nieäm hay nhöõng suy nghó ñoù laø thaät neân thaáy coù ñoái ñaõi. Giôø ñaây bieát roõ noù laø khoâng thaät thì coøn gì ñoái ñaõi. Haït chaâu trong cheùo aùo, rieâng soi saùng khaép theá giôùi 10 phöông. Haït chaâu naøy duï cho taâm theå. Cho neân taát caû chö Phaät ra ñôøi, vì moät ñaïi söï nhaân duyeân laø khai thò chuùng sanh nhaän ra ñöôïc taâm theå cuûa chính mình. Vì vaäy moãi nieäm daáy leân, chuùng ta bieát roõ noù laø boùng daùng saùu traàn khoâng thaät, khoâng theo noù thì töï noù roäng theâng thang. Ñoù laø haüt thaàn chaâu cuûa chuùng ta töï hieän baøy. “Vieäc naøy muïc kích lieàn roõ, chaúng ñôïi daáy yù roài sau môùi bieát.” Töùc laø ngay ñoù nhaän ra, khoâng phaûi suy nghó gì nöõa. “Söï nghieäp Ñaïi Tröôïng Phu naøy khoâng theå chaúng thaønh töïu.” Neáu mình nhaän ra ñöôïc nhö vaäy, laø thaønh töïu söï nghieäp cuûa Ñaïi Tröôïng Phu. “Neáu muoán caàu phaûi, lieàn coù phaùp chaúng phaûi laøm chöôùng ngaïi.” Khi mình hoûi phaûi thì ñaõ coù khoâng phaûi ngaên che. “Muoán caàu ñaéc nieäm laø lyù do tröôùc sau ñeàu thaát nieäm.” Thí duï: Chuùng ta muoán laøm cho nieäm noù yeân, vöøa nghó noù yeân, töùc ñaõ bò caùi nieäm yeân noù laøm loaïn roài. Cho neân khoâng caàn noù yeân, chæ bieát noù hö giaû khoâng thaät, khoâng theo, töùc noù töï yeân. Trong Kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Luïc Toå ñaâu chaúng noùi: “Nieäm daáy leân lieàn giaùc, giaùc lieàn laø Phaät.” Moät nieäm daáy leân mình giaùc thaønh moät OÂng Phaät. Ngaøn nieäm daáy leân ñeàu coù giaùc thaønh ngaøn OÂng Phaät, cho ñeán haèng haø sa soá Phaät. Vì vaäy, khoâng sôï nieäm khôûi, chæ sôï giaùc chaäm. Giaùc thì nieäm töï heát, nieäm heát töùc laø trôû veà taâm theå.    

“Ngaøy ñeâm khoâng töï taïi, caàn duøng thì ñaïo hieäp, cuõng khoâng coù maûy naøo ñeå hieäp.”

Chuùng ta tu cöù baên khoaên: Laøm sao hieäp vôùi ñaïo?

Nhöng ñaïo ôû ñaâu maø hieäp? Neáu mình ñoøi hieäp vôùi ñaïo thì ñaïo laø moät caùi khaùc (bôûi hai caùi khaùc nhau môùi hieäp vôùi nhau). Nhöng ñaïo chính laø mình thì hieäp caùi gì? Chæ khoâng theo voïng thì ñaïo hieäp, caøng caàu hieäp thì caøng xa vôùi ñaïo. Cho neân caøng gaáp caøng chaúng hieäp, beänh taïi choã laáy moät boû moät. ”Laø laáy chôn maø boû voïng.” Ña soá chuùng ta thöôøng than thôû: Tu maø voïng hoaøi thaät laø khoå, cho neân muoán caàu chôn ñeå heát voïng. Baây giôø chæ ngay nôi voïng, chuùng ta bieát theå voïng voán laø chôn, vaäy caàu chôn laøm gì? Caøng caàu caøng khoå maø khoâng choã ñöôïc. Cho neân noùi: “Beänh taïi choã, boû moät laáy moät. Keû khoâng kheùo duïng taâm chaúng ñöôïc yeáu thuaät, môø mòt khoâng hieåu, moãi ngaøy caùch ñaïo caøng xa.” Yeáu thuaät ôû ñaây laø gì? Khoâng theo voïng töôûng, cuõng khoâng theo chôn. Chuùng ta khi ñi, ñöùng, naèm, ngoài coù bao nhieâu nieäm daáy leân, vöøa daáy lieàn bieát noù laø boùng daùng khoâng thaät (chæ caàn bieát, chôù khoâng phaûi noùi: “ÔØ chuù laø boùng daùng! Toâi khoâng theo chuù), laëng leõ bieát chính noù nhö vaäy thì töï noù heát. Cho neân, ñaây laø caùi yeáu thuaät ñôn giaûn maø coù keát quaû toát.

 “Neáu an toïa tinh thaàn, chaúng nhoïc töï bieän bieät.”

Ñaïi Sö Ñaït Ma baûo OÂng Döông Huyeàn raèng:

            Cuõng chaúng boû trí maø gaàn ngu

            Cuõng chaúng boû meâ maø ñeán ngoä

            Ñaït Ñaïi Ñaïo chöø quaù löôïng

            Thoâng Phaät taâm chöø vöôït böïc

            Chaúng cuøng phaøm thaùnh ñoàng haønh

            Sieâu nhieân goïi ñoù laø Toå.”

OÂng Döông Huyeàn hoûi:

- Theá naøo laø ñaïo?

Ngaøi Ñaït Ma ñaùp:

- Chaúng boû trí maø gaàn ngu, chaúng boû meâ maø ñeán ngoä.

Vì coù trí, coù ngu laø coù hai, coù meâ, coù ngoä laø hai. Chæ ngay caùi ngu ñoù, chuùng ta bieát ngu thì thaønh ra trí. Ngay caùi meâ ñoù, chuùng ta bieát meâ laø ngoä. Ngöôøi bieát ñöôïc nhö vaäy thì ñaït ñaïi ñaïo, maø ñaïi ñaïo naøy qua haïn löôïng, qua söï suy nghó, qua söï xeùt löôøng cua theá gian!

“Thoâng ñaït Phaät taâm chöø vöôït böïc.” Ngöôøi maø thoâng ñaït Phaät taâm thì ngöôøi ñoù vöôït böïc. “Chaúng cuøng phaøm thaùnh ñoàng haønh.” Vöôït leân hai ñaàu Phaøm Thaùnh. “Sieâu nhieân goïi ñoù laø Toå.” Ngöôøi ñöôïc nhö vaäy goïi ñoù laø Toå.

“Chaúng chaáp boû moät beân ñeán moät beân. Phaûi bieát roõ raøng raønh reõ. Roõ raøng taùc duïng, nhaän thaúng hoäi laáy, chuyeån Phaøm thaønh Thaùnh, ñieåm saét thaønh vaøng. Caàn yeáu ñöôïc loái taét, khoâng theå chaúng nhö theá maø nghieân cöùu. Chæ e ngöôøi ngöôøi chaïy theo hai ñaàu. Moät  ñaõ chaúng thaønh, hai laïi chaúng phaûi. Chaúng bieát huyeàn chæ luoáng nhaäp nieäm tònh. Nhò thöøa do ñoaïn phieàn naõo maø ñöôïc chöùng ñaïo, goïi laø tu thieân leäch. Chaúng baèng öùng nieäm lieàn quaù thaønh voâ thöôïng, hieåu bieát aáy raát choùng.

Ñaây Ngaøi giaûi thích cho chuùng ta bieát, “Chaúng chaáp boû moät beân, ñeán moät beân.” Ñöøng cho ñaây laø voïng, toâi tìm chôn, ñaây laø meâ, toâi tìm ngoä. Chæ ngay nôi voïng chuùng ta bieát chôn, ngay nôi meâ maø bieát ngoä.

“Phaûi bieát roû raøng raønh reõ, roõ raøng taùc duïng, nhaän thaúng hoäi laáy, chuyeån Phaøm thaønh Thaùnh, ñieåm saét bieán thaønh vaøng.” Mình phaûi bieát roõ raøng, raønh reõ choã ñoù, phaûi bieát taùc duïng ñoù, nhaän thaúng nôi ñoù, hoäi laáy nôi ñoù, chôù ñöøng tìm ôû ñaâu nöõa. Ñöôïc nhö vaäy, thì chuyeån Phaøm thaønh Thaùnh, ñieåm saét bieán thaønh vaøng. Caùi dieäu duïng cuûa noù voâ ngaàn. Caàn yeáu ñöôïc loái taét, khoâng theå chaúng nhö theá maø nghieân cöùu.

Ngöôøi mong ñöôïc loái thaúng thaét maø tu, phaûi nhö theá maø nghieân cöùu, ñöøng chaïy theo hai beân. Neân noùi: Chæ e ngöôøi chaïy theo hai ñaàu, moät ñaõ chaúng thaønh, hai laïi chaúng phaûi. Neáu chuùng ta chaïy theo hai ñaàu, boû voïng caàu chôn. Chôn khoâng thaønh chôn, maø boû voïng, voïng cuõng khoâng heát. Nhö vaäy “Moät khoâng thaønh, hai chaúng phaûi,” caùi naøo cuõng khoâng xong. Loái tu naøy hôi khoù. Coù ngöôøi noùi tu phaûi coù ñoái ñaõi nhö toát trò xaáu, thieän trò aùc... Nhöng vôùi ngöôøi sô chô trong böôùc ñaàu thoâi, coøn ñeán choã cöùu caùnh thì ñoù laø beänh. Chuùng ta tu ôû ñaây laø thoaùt khoûi sinh dieät. Neân môùi daãn ”Chaúng bieát huyeàn chæ, luoáng nhoïc nieäm tònh.” Trong Tín Taâm Minh Tam Toå noùi: Ngöôøi maø khoâng bieát ñöôïc yeáu chæ maàu nhieäm naøy, cöù nhoïc nhôù veà tònh, caøng nghó tònh, laïi caøng khoâng tònh. Vì tònh laø caùi khoâng suy nghó, vöøa suy nghó, noù laø ñoäng roài.

Nhò thöøa do ñoaïn phieàn naõo, chöùng ñöôïc goïi laø tu thieân leäch? Haøng nhò thöøa duøng phöông tieän ñoaïn phieàn naõo, coøn coù phieàn naõo ñeå tröø laø coøn coù hai. Cho neân ñöôïc ñaïo, chæ laø ñaïo ñi moät beân, chöa phaûi ñaïo cöùu caùnh.

Chaúng baèng öùng nieäm lieàn hoùa thaønh voâ thöôïng. Nieäm daáy leân duø nghó toát, xaáu, thieän, aùc... ngay nôi nieäm ñoù chuùng ta tænh giaùc, thì nieäm bieán thaønh chaân nhö vaäy ÖÙng nieäm lieàn hoùa thaønh voâ thöôïng.

Hieåu bieát aáy raát choùng. Caùi naøy chöøng bao laâu? Ngöôøi ñöôïc nhö vaäy raát mau. Ñaây laø yeáu thuaät, maø töø tröôùc ñeán nay, Thieàn Sö naøo cuõng noùi ñeán, nhöng chuùng ta coi thöôøng noù. Giôø ñaây, Ngaøi Phaät Nhaõn nhaéc laïi, chuùng ta caøng thaáy roõ hôn, maø coá gaéng thöïc haønh cho ñöôïc.

“Ngöôøi tu haønh khi gaëp  phieàn naõo khôûi thì phaûi laøm sao? Coå nhaân noùi: chæ duøng chaùnh tri kieán trò noù. Toâi thì chaúng theá, chæ duøng phieàn naõo trò noù. Nhìn laïi phieàn naõo naøy, lieàn chaúng thaáy coù phieàn naõo. Taïi sao phieàn naõo laïi hay trò phieàn naõo? Nhö löûa khoâng theå töï ñoát löûa, nöôùc laïi chaúng öôùt nöôùc, vì theå taùnh ñoàng moät, khoâng theå ñöôïc hieän baøy. Ñaây roõ voïng töôûng voán khoâng, chaúng caàn tröø deïp. Neáu khôùi ñoaïn trò, ñeø beïp, laïi thaønh duïng taâm khaùc. Coù ñoái ñaõi laø bò hai caûnh loâi quanh, duø coù ñöôïc cuõng cong vaïy phaàn haïn. Ngöôøi tu haønh phaûi ñi ñöôøng thaúng taét laø treân heát. Coå nhaân noùi: kieáp hoûa töøng ñem khoâng hôi thoåi, chaúng nhoïc coâng löïc lieàn ñoù cheát. Ñoù laø yù naøy vaäy.

Ngöôøi tu haønh khi gaëp  phieàn naõo khôûi thì phaûi laøm sao? Coå nhaân noùi: chæ duøng chaùnh tri kieán trò noù. Toâi thì chaúng theá, chæ duøng phieàn naõo trò noù. Thí duï: Baây giôø saân, phieàn naõo daáy leân, mình laøm sao trò noù ñaây? Chuùng ta khoâng caàn laáy caùi gì khaùc ñeå trò noù, maø chæ caàn tìm xem caùi saân, phieàn naõo noù ôû ñaâu? Hình daùng noù ra sao? Ngay khi ñoù, thaáy caùi saân phieàn naõo khoâng thaät. Tìm laïi coäi nguoàn thì noù khoâng coù coäi nguoàn, neân chính noù töï taøn hoaïi. Nhö vaäy laáy noù maø trò noù. Chính caùi thuaät ñoù, Toå Boà Ñeà Ñaït Ma ñaõ duøng ñeå an taâm cho Toå Hueä Khaû. Nghóa laø khoâng caàn ñem phaùp khaùc daïy an taâm, maø chæ:

- Ñem taâm Ta an cho.

Nhöng tìm laïi khoâng thaáy thì ñaõ töï an roài. Ñoù laø yeáu thuaät cuûa nhaø Thieàn.

Ñaây ñaët caâu hoûi: Taïi sao phieàn naõo laïi hay trò phieàn naõo? Nhö löûa khoâng theå töï ñoát löûa, nöôùc laïi chaúng öôùt nöôùc, vì theå taùnh ñoàng moät, khoâng theå ñöôïc hieän baøy. Ñaây roõ voïng töôûng voán khoâng, chaúng caàn tröø deïp. Thaät ra chuùng ta noùi khoâng tìm deïp gì heát, vì ngay nôi phieàn naõo maø bieát phieàn naõo laø khoâng thaät, thì coøn gì nöõa maø tröø, khoâng coøn gì nöõa maø deïp. Thí duï: Baây giôø mình ñi trôøi naéng maø thaáy coù caùi boùng, thì quí vò coù nghó laøm sao deïp caùi boùng naøy khoâng? Chæ caàn bieát boùng khoâng thaät, ñi vaøo maùt thì heát boùng, chôù coù gì ñaâu maø phaûi deïp?

Ñöøng noùi laøm sao cho heát boùng naøy, roài chaïy ra ngoaøi trôøi keâu la: laøm sao cho heát caùi boùng naøy giuøm toâi. Chaïy la nhö vaäy coù ích gì khoâng? Laøm sao heát? Caøng chaïy la, caùi boùng noù caøng hieän roõ raøng. Cho neân bieát noù laø boùng, böôùc vaøo trong maùt thì noù heát.

Cho neân caùi thuaät tu noù raát ñôn giaûn. Quí vò hieåu roài môùi thaáy ñaây chính laø ñöôøng thaúng (ñöôøng chim). Noù khoâng quanh co, khoâng duøng caùi gì ñeå trò caùi gì heát. Luùc tröôùc mình tu, mình quan nieäm laáy caùi naøy trò caùi kia. Tu coøn coù ñoái trò, ñeàu laø tu theo loái quanh co, theo phöông tieän. Tuy caùi naøy cuõng laø phöông tieän, nhöng laø phöông tieän ñöôøng chim. Cuõng nhö töø ñaây veà Saøi Goøn, ñi xe cuõng laø phöông tieän, ñi maùy bay cuõng laø phöông tieän, ñi taøu cuõng laø phöông tieän. Chieác xe, maùy bay, chieác taøu ñeàu laø phöông tieän. Nhöng phöông tieän chieác xe, khaùc hôn phöông tieän cuûa chieác taøu, phöông tieän cuûa chieác taøu, khaùc hôn phöông tieän cuûa chieác maùy bay. Vì vaäy thôøi gian daøi ngaén coù khaùc nhau, laø ôû choã ñoù.

Neáu khôûi trí ñoaïn trò, ñeø beïp laïi thaønh duïng taâm khaùc. Neáu maø duøng trí ñeå trò noù, ñeø noù, deïp noù thì nhö vaäy laø duïng taâm khaùc, nghóa laø coù hai taâm: caùi taâm bò trò vaø caùi taâm hay trò, phaûi vaäy khoâng? Maø nhö vaäy thì nôi mình coù hai ngöôøi, ñoù laø mình chöa soáng trôû veà caùi chaân thaät ñöôïc.

Coù ñoái ñaõi laø bò hai caûnh loâi quanh, duø coù ñöôïc cuõng cong vaïy phaàn haïn. Chính choã naøy quí vò môùi thaáy tinh thaàn Ñaïi thöøa vaø Tieåu thöøa (Hay Nhò thöøa) coù söï khaùc bieät. Choã cöùu caùnh cuûa Nhò thöøa laø luoân luoân thaáy: ”Sanh töû ñau khoå, Nieát baøn an vui”, cho neân phaûi gaáp giaûi quyeát sanh töû ñeå caàu Nieát baøn. Vì vaäy neáu coù ñöôïc Nieát baøn, chæ laø Nieát baøn phaàn haïn nhö trong Kinh Phaùp Hoa goïi laø Hoùa thaønh chôù khoâng phaûi Baûo sôû. Bôûi vì noù coøn naèm trong ñoái ñaõi, maø ñoái ñaõi thì ñaâu coù truøm khaép? Coøn choã cöù caùnh cuûa Ñaïi thöøa laø gì? Laø truøm khaép khoâng coøn caùi gì ngoaøi noù. Cho neân noùi: lôùn thì noù truøm khaép Tam thieân Ñaïi thieân theá giôùi, nhoû thì moät muõi kim cuõng khoâng qua loït. Ñoù laø chæ caùi taâm theå khoâng coøn ñoái ñaõi. Neáu khoâng hieåu thaáu ñieàu naøy thì chuùng ta khoâng thaáy ñöôïc caùi cao sieâu cuûa Ñaïi thöøa nhö theá naøo? Thaät ra khoâng phaûi phaân chia hay cho raèng Ñaïi thöøa coù yù khinh mieät Nhò thöøa. Nhöng söï thaät vì Phaät muoán ñöa chuùng ta ñeán choã cöùu caùnh vieân maõn, chôù khoâng phaûi chæ ñöa chuùng ta ñeán choã taïm giaûi quyeát.

Ngöôøi tu haønh phaûi ñi thaúng taét laø treân heát (ñöôøng thaúng taét laø ñöôøng chim). Töùc laø thaáy roõ ngay nôi phieàn naõo, laø heát phieàn naõo chôù khoâng caàn tìm caùi gì khaùc.

Coå nhaân noùi, kieáp hoûa töøng ñem khoâng hôi thoåi, chaúng nhoïc coâng löïc lieàn ñoù cheát, ñoù laø yù naøy vaäy. YÙ naøy noùi raèng, khi traùi ñaát naøy ñeán thôøi kyø hoaïi cuûa kieáp hoûa noåi daäy, khaép quaû ñaát ñeàu chaùy nguøn nguït, luùc ñoù ai naáy ñeàu taét thôû, khoâng coù caùi gì laâu daøi hay xa xoâi heát. Ngöôøi tu ñöôøng taét cuõng vaäy, chaúng nhoïc coâng löïc lieàn ñoù cheát. Nghóa laø mình cöù thaúng ngay ñoù maø thaáy thì töï nhieân moïi vieäc (phieàn naõo) theo ñoù maø heát. Cuõng nhö quaû ñaát khi kieáp hoûa noåi daäy, khoâng caàn phaûi coù ai gieát, coù ñem haønh hình ngöôøi ta môùi cheát. Khi khoâng coù hôi thôû thì ai naáy ñeàu cheát ngay laäp töùc. Bao nhieâu ngöôøi cuøng cheát moät löôït.

Vieäc tu cuõng vaäy, neáu ngay nôi phieàn naõo, bieát theå noù laø khoâng, khoâng theo noù thì töï nhieân noù heát, khoâng coù toán coâng, nhoïc söùc gì heát. Coøn khoâng bieát nhö theá aét phaûi huaán luyeän, luyeän taäp laâu ngaøy môùi ñöôïc.

“Coù khi ngoài tænh toïa taâm nieäm chaïy laêng xaêng, hoaëc luùc gaëp vieäc hoaøn toaøn maát heát, ñeàu bôûi chöa ñöôïc thaân chöùng. Bôûi rôi vaøo hai, vaøo ba, ñeán sanh laàm laãn laàn löôït maát saïch. Coå nhaân noùi: “ñoäng tænh chaúng hai, chôn voïng chaúng hai.” Ngaøi Duy Ma noùi: “roõ taát caû phaùp ñeàu vaøo moân baát nhò.” Neáu nhaän laõnh yeáu chæ naøy thì muoân caùi ñoäng töï tòch dieät. Nhö maét khoâng ñeán saéc, saéc khoâng ñeán maét, tieáng chaúng ñeán tai, tai chaúng ñeán tieáng, moãi phaùp ñeàu nhö theá. Nguyeân laø kho coâng ñöùc cuûa töï taâm, neân khoâng laáy boû. Ngöôøi kheá ngoä ñeán ñaâu maø chaúng coù lôïi, ñaây chính laø Na Giaø Ñaïi Ñònh.

Ñaây noùi raèng, khi ngoài tænh toïa , töùc ngoài thieàn, taâm nieäm chaïy laêng xaêng hoaëc luùc gaëp vieäc xuùc chaïm ñeán gia caûnh, baûn thaân, coâng vieäc cuûa mình, thì luùc ñoù caùi ñaïo lyù bieán maát, vì maéc lo phieàn naõo, buoàn giaän. Ngöôøi bò nhö vaäy laø bôûi taïi sao? Taát caû ñeàu bôûi chöa ñöôïc thaân chöùng. Chöa ñöôïc thaân chöùng cho neân môùi khoâng trò ñöôïc caùi beänh ñoù. Bôûi rôi vaøo hai, vaøo ba cho neân noù môùi vaäy. Taïi sao? Thí duï: baây giôø chuùng ta bò maát moät quyeàn lôïi naøo ñoù, thì ngay ñeâm ñoù nguû khoâng ñöôïc hoaëc ngoài thieàn taâm khoâng an oån. Bôûi vì sao? Vì ñaõ rôi vaøo hai, vaøo ba, vì thaáy caùi quyeàn lôïi ñoù laø thaät, neân maát caùi ñoù thì mình roái leân. Coøn neáu thaáy caùi ñoù khoâng thaät, thaân naøy khoâng thaät, ngay ñoù soáng trôû veà vôùi ñaïo, thì ñaâu coù gì laøm roái mình. Nhö vaäy töø ñaây veà sau, neáu coù caùi gì laøm mình ñoäng taâm, roái loaïn leân thì bieát ngay mình bò keït hai, ba roài. Ñöøng keït hai, ba thì moïi caùi heát roái. Ñoù laø söï moät thaät.

Baây giôø daãn lôøi Coå nhaân noùi: ñoäng tænh chaúng hai, chôn voïng chaúng hai. Khi ñoäng vaø khi yeân laëng noù cuõng khoâng phaûi laø hai. Vì ñoäng mình bieát ñoäng nguyeân theå laø khoâng, töùc laëng ngay caùi voïng. Bieát voïng noù khoâng thaät thì noù laëng xuoáng töùc laø chôn. Nhö vaäy ñoäng vaø laëng ñaâu coù hai? Chôn voïng naøo caùch bieät? Ngaøi daãn lôøi trong Kinh Duy Ma Caät noùi: roõ taát caû phaùp ñeàu vaøo phaùp moân baát nhò. Töùc laø phaùp naøo ôû theá gian cuõng ñeàu vaøo caùi choã khoâng hai heát.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM