HOA VOÂ ÖU

(TAÄP-07)

H.T THÍCH THANH TÖØ

TAØI SAÛN KHOÂNG BAO GIÔØ MAÁT

Giaûng taïi chuøa Löôõng Xuyeân – Traø Vinh 2001

Hoâm nay chuùng toâi trôû veà Löôõng Xuyeân taïi Traø Vinh, döï leã khaùnh thaønh ngoâi chuøa cuõng laø Phaät hoïc ñöôøng naêm xöa. Laàn naøy veà thaáy chuøa khang trang chuùng toâi raát vui möøng.

Chuùng ta laø ngöôøi sau keá thöøa nhöõng baäc toân tuùc tröôùc, caùc Ngaøi ñaõ gaày döïng, laäp neân nhöõng gì toát ñeïp, boån phaän chuùng ta laø con chaùu phaûi tieáp noái, gìn giöõ. Nhöõng gì caùc vò laäp ra bò hö hoaïi, chuùng ta phaûi söûa sang trang nghieâm nhö buoåi ñaàu. Hay nöõa laø laøm ñeïp hôn tröôùc, nhö theá môùi troøn boån phaän cuûa haøng con chaùu ñi sau.

Cuøng taát caû Taêng Ni Phaät töû,

 Hoâm nay nhaân ngaøy leã Khaùnh thaønh chuøa Löôõng Xuyeân, vôùi nieàm hoan hyû chung cuûa moïi ngöôøi, toâi noùi moät baøi phaùp tuy khoâng phaûi cao sieâu laém, nhöng laïi thieát yeáu cho ngöôøi tu Phaät. Taát caû chuùng ta ai cuõng coù taâm nguyeän toát laønh, muoán laøm sao hieän taïi ñôøi mình ñöôïc an vui toát ñeïp, vò lai laïi caøng toát ñeïp hôn. Khoâng ai daïi gì chæ nghó tôùi hieän taïi maø queân ñi vò lai. Do ñoù baøi phaùp hoâm nay mang ñeà taøi Moät thöù taøi saûn khoâng bao giôø bò maát. Ai muoán giaøu, muoán sung tuùc thì haõy raùng nhôù giöõ gìn taøi saûn naøy.

Tröôùc khi noùi taøi saûn khoâng bò maát, chuùng ta neân bieát soá taøi saûn mình ñaõ bò maát. Nhö hieän giôø moïi ngöôøi ñeàu muoán coù tieàn cuûa nhieàu, giaøu sang sung tuùc. Vì muoán nhö theá neân caû ñôøi cöù lo, cöù taïo, cöù giöõ nhöng cuoái cuøng vaãn giöõ khoâng ñöôïc. Trong kinh Phaät daïy taát caû taøi saûn theá gian ñeàu bò naêm thöù cöôùp maát.

Thöù nhaát laø bò löûa cöôùp maát. Coù ngöôøi ky coûm daønh duïm caát ñöôïc caùi nhaø vöøa yù, khi sô saåy moät chuùt löûa phaùt chaùy leân thì thieâu ruïi heát. Taát caû nhöõng gì daønh duïm bao naêm chæ moät côn hoûa hoaïn laø tan hoaïi. Caùi khoâng giöõ ñöôïc maø caû ñôøi chuùng ta lo laéng baûo veä, cho neân khi maát noù ta raát khoå sôû.

Thöù hai laø bò nöôùc cuoán troâi. Roõ raøng nhaát laø tình caûnh luõ luït ôû xöù sôû mình. Khi muøa luõ ñeán noù cuoán troâi taát caû, nhöõng gì ta daønh duïm bao naêm chæ moät côn luõ laø maát saïch. Chaúng nhöõng nhaø cöûa, ñoà ñaïc bò nöôùc cuoán ñi, maø caû sinh maïng con caùi ngöôøi thaân cuûa mình cuõng coù theå bò hieåm hoïa. Caûnh töôïng ñau khoå naøy, chuùng ta ñaõ töøng chöùng kieán, töøng bieát qua raát roõ roài. Ñoù laø tai hoïa thöù hai.

Thöù ba laø bò troäm cöôùp laáy maát. Chuùng ta laøm luïn cöïc khoå, daønh duïm tieàn baïc cuûa caûi ñöôïc kha khaù moät chuùt thì bò troäm cöôùp rình raäp, cöôùp laáy. Nhö vaäy coù cuûa trong tay, khoâng bò löûa chaùy, khoâng bò nöôùc cuoán cuõng khoâng baûo ñaûm gìn giöõ daøi laâu ñöôïc.

Thöù tö laø bò vua quan tòch thu. Ngaøy xöa thôøi phong kieán thöôøng xaûy ra naïn naøy. Vì lyù do naøo ñoù, moät khi vua quan ra leänh tòch thu thì bao nhieâu tieàn cuûa ñeàu bò thu toùm heát. Nhö vaäy coâng lao söùc löïc cuûa mình chaét chiu, khi gaëp keû coù quyeàn löïc muoán cöôùp laáy, ta cuõng khoâng coù caùch gì baûo veä ñöôïc. Ñoù laø noùi thôøi phong kieán.

Thöù naêm laø bò con baát hieáu tieâu phaù. Coù nhieàu baäc cha meï cöïc nhoïc bieát bao nhieâu, laøm ra ñöôïc ñoàng tieàn ñoå moà hoâi soâi nöôùc maét. Taát caû ñeàu vì thöông yeâu lo laéng cho con caùi veà sau. Khoâng ngôø lôùn leân, chuùng ngoã nghòch baát hieáu voâ ñaïo, ñaõ chaúng nghó ñeán coâng ôn trôøi bieån cuûa cha meï, laïi coøn hung haêng tròch thöôïng vôùi song thaân, yeâu saùch theá naøy theá noï. Chuùng taäp beø taäp baïn theo thoùi hö taät xaáu, veà nhaø kieám chuyeän ñoøi tieàn cha meï. Neáu khoâng coù, chuùng chaúng töø nan moïi vieäc  taøn aùc ñeå thöïc hieän muïc ñích cuûa mình, phaù hoaïi taøi saûn, haõm haïi cha meï. Chuyeän naøy keå ra bieát bao nhieâu cho heát.

Phaät daïy cuûa caûi theá gian bò naêm nhaø chöïc laáy nhö theá, ta coù theå giöõ ñöôïc sao? Vaäy maø caû ñôøi mình lo cho coù tieàn, coù cuûa. Khi coù tieàn cuûa roài phaûi lo giöõ, giöõ khoâng ñöôïc thì ñau khoå. Con ngöôøi si meâ lo maõi nhö theá cho tôùi khi taét thôû môùi thoâi. Soáng naêm baûy chuïc naêm, chuùng ta doàn heát söùc ñeå lo taïo, giöõ gìn moät caùi khoâng giöõ ñöôïc, coù ñaùng buoàn ñaùng thöông khoâng?

Nhö vaäy caû hai tröôøng hôïp chuùng ta ñeàu khoâng theå giöõ gìn taøi saûn ñöôïc: Tröôøng hôïp thöù nhaát bò ngoaïi caûnh laøm tieâu tan. Tröôøng hôïp thöù hai bò thaân nhaân phaù hoaïi. Vaäy maø ít ai thöùc tænh, ít ai quan taâm ñeán moät thöù cuûa caûi coøn maõi maõi khoâng maát. Do ñoù ñöùc Phaät môùi chæ baûo cho chuùng ta bieát mình coù moät thöù taøi saûn khoâng bao giôø maát, löûa ñoát khoâng chaùy, nöôùc cuoán khoâng troâi vaø troäm cöôùp cuõng khoâng rình raäp noåi nöõa. Taøi saûn naøy ñöôïc chia ra hai phaàn. Moät laø taøi saûn töø trong noäi taâm mình gaày döïng. Hai laø taøi saûn do giuùp ñôõ cho ngöôøi maø ñöôïc.

Tröôùc heát noùi veà taøi saûn töø noäi taâm cuûa mình. Phaät daïy chuùng ta tu haønh cho coù coâng ñöùc. Laøm theá naøo tu haønh cho coù coâng ñöùc? Khi hieåu Phaät phaùp roài, thì tu haønh laø vieäc daønh duïm cuûa caûi cuûa mình ñoù. Coâng ñöùc laø cuûa caûi. Nhö bình thöôøng ta toát vôùi moïi ngöôøi, nhöng moät côn giaän thì ngöôøi chung quanh khoâng coøn khen chò ñoù hieàn laønh nöõa, maø hoï noùi chò ñoù döõ quaù. Vaäy noùng giaän laøm tan hoang heát coâng ñöùc cuûa mình. Vì vaäy trong nhaø Phaät noùi: “Moät ñoùm löûa saân thieâu heát caû röøng coâng ñöùc”.

Thaät ra noùng giaän laøm thöông toån chính mình, chôù khoâng phaûi thöông toån ngöôøi khaùc. Taïi sao? Bôûi vì khi noùng giaän, ta coù nhöõng lôøi noùi khoâng hieàn laønh, tay chaân khoâng ñaøng hoaøng, maët muõi tröøng trôïn raát deã sôï. Ai duø ñeïp caùch maáy khi noùng giaän cuõng bieán thaønh hung döõ, gheâ tôïn. Roõ raøng noùng giaän laøm cho mình maát ñeïp maø laïi coøn khieán cho ngöôøi gheùt nöõa. Nhö vaäy thöông toån nhieàu ít? Caùi laøm cho mình thöông toån quaù nhieàu, tai haïi quaù lôùn nhö vaäy taïi sao ta khoâng boû? Coù nhieàu ngöôøi coøn doïa thieân haï: “Taùnh toâi noùng laém aø, ñöøng choïc toâi!”

Chuùng ta bieát tu roài thì phaûi khoân ngoan, saùng suoát. Nhöõng gì tai haïi phaûi chöøa boû. Nhö xöû söï vôùi ngöôøi trong nhaø, vôùi haøng xoùm luùc naøo cuõng oân hoøa, hieàn laønh, töû teá, khoâng bao giôø noåi noùng, thì moïi ngöôøi ñaâu coù giaän gheùt mình. Khi ta coù tai naïn gì, moïi ngöôøi ñeàu giuùp ñôû. Nhö vaäy vieäc laøm hieàn laønh cuûa mình caûm ñöôïc ngöôøi khaùc meán thöông. Ñoù chính laø taøi saûn ta ñeå daønh maø khoâng coù gì cöôùp ñöôïc.

Chuùng ta tu ñeå tìm giöõ nhöõng gì quí baùu cuûa chính mình, chôù khoâng phaûi tu ñeå caàu Phaät cho caùi naøy caùi kia. Ngöôøi khoâng bieát chuyeån taâm nieäm tai hoïa cuûa mình trôû thaønh moät taâm nieäm toát ñeïp cho moïi ngöôøi meán quí thì duø coù taøi saûn bao nhieâu cuõng maát heát. Chæ lo tu taâm söûa taùnh hieàn thieän môùi thaät laø ngöôøi bieát gìn giöõ taøi saûn muoân ñôøi.

Thöù hai nöõa laø phaûi taäp taâm töø bi. Töø bi laø thöông ngöôøi. Phaàn nhieàu Phaät töû cöù nghó ai hieàn laønh laø deã thöông, coøn keû hung döõ thì deã gheùt. Nhö vaäy taâm mình coøn thöông ngöôøi naøy, gheùt ngöôøi kia thì ñaâu theå goïi laø loøng töø bi bình ñaúng ñöôïc. Baây giôø laøm sao ngöôøi hieàn mình thöông, maø ngöôøi döõ mình cuõng khoâng gheùt. Chuùng ta kheùo tu nhö vaäy coâng ñöùc môùi taêng tröôûng.

Taïi sao ngöôøi hung döõ ta khoâng gheùt? Ta thöû ñaët laïi caâu hoûi nhöõng ngöôøi hung döõ coù khoå khoâng? Hoï khoå nhieàu hôn ai heát, bôûi vì hoï noåi noùng laøm baäy neân thieân haï chung quanh ñeàu gheùt boû. Tôùi nhaø naøo ngöôøi ta cuõng troán, cuõng xua ñuoåi, ñoù laø khoå roài. Hoï ñaõ khoå neân ta thöông hoï, tìm caùch giuùp ñôõ, chaúng leõ hoï khoå mình ñeå maëc hoaëc laøm hoï khoå hôn thì ñaâu coøn goïi ñaïo Phaät laø ñaïo cöùu khoå nöõa.

Cho neân töø bi laø taäp tình thöông daønh cho taát caû moïi ngöôøi, baát luaän hieàn laønh hay hung döõ, ta ñeàu thöông ñeàu giuùp ñôõ nhö nhau. Ngöôøi ñaõ taïo nhöõng ñieàu xaáu xa, ai cuõng gheùt boû neân raát khoå. Ñoâi khi chính söï gheùt boû naøy laøm cho hoï caøng döõ hôn, neân ta caàn phaûi thöông hoï. Coøn nhöõng ngöôøi hieàn laønh ai cuõng thöông meán, mình thöông nöõa laø dö. Vì vaäy ñoái vôùi ngöôøi hung döõ, chuùng ta tìm caùch nhaéc nhôû khuyeán duï cho hoï trôû thaønh ngöôøi hieàn. Nhö vaäy môùi thöïc laø ngöôøi coù taâm töø bi, khoâng boû moät ai. Neáu chuùng ta gheùt boû nöõa voâ tình ñaåy hoï vaøo choã toäi loãi khoâng coù ngaøy thoaùt khoûi.

Cho neân bieát con caùi mình dôû thì cha meï phaûi thöông phaûi kheùo, tìm caùch naøy caùch khaùc ñeå khuyeán duï, nhaéc nhôû. Tuøy theo hoaøn caûnh, tuøy theo tröôøng hôïp giuùp cho noù thöùc tænh. Töø bi trong ñaïo Phaät laø thöông taát caû, chôù khoâng phaûi laø chæ thöông ngöôøi toát. Nhôø taâm töø bi chuùng ta môùi taïo ñöôïc nhieàu coâng ñöùc.

Nhö vaäy nhôø nhaãn nhuïc, nhôø töø bi, chuùng ta môùi taêng tröôûng coâng ñöùc. Töø bi vaø nhaãn nhuïc ñaâu phaûi toán tieàn toán cuûa gì môùi coù, chæ trong noäi taâm mình phaùt ra. Coâng ñöùc chaân thaät aáy khoâng ai rình raäp laáy ñöôïc. Nhaø Phaät goïi ñoù laø nghieäp laønh. YÙ nghó laønh, mieäng noùi laønh, thaân laøm laønh ñoù laø nghieäp laønh. Ñôøi naøy chuùng ta soáng vôùi nghieäp laønh, khi thaân hoaïi maïng chung noù cuõng theo mình khoâng bao giôø rôøi. Ñaây laø vaán ñeà heát söùc thieát yeáu. Cho neân chuùng ta phaûi laøm sao taïo ñöôïc nhöõng coâng ñöùc, noù laø taøi saûn mieân vieãn cuûa mình. Ñoù laø coâng ñöùc noäi taâm cuûa mình taïo ra.

Coâng ñöùc thöù hai laø boá thí giuùp ñôõ baèng hình thöùc beân ngoaøi. Ví duï thaáy ngöôøi ñoùi khoâng coù côm aên, chuùng ta coù côm aên thì chia xôùt cho hoï. Boá thí nhö vaäy taïo thaønh coâng ñöùc, töùc laø taøi saûn khoâng bao giôø maát cuûa mình. Boá thí coù chia ra taøi thí, phaùp thí vaø voâ uùy thí.

Taøi thí laø boá thí tieàn cuûa. Thaáy ngöôøi ngheøo thieáu, ta coù dö giuùp ñôõ goïi laø taøi thí. Ngöôøi bò buoàn khoå, ta duøng giaùo lyù Phaät khuyeân giaûi cho hoï bôùt khoå ñoù laø phaùp thí. Ngöôøi ñang lo sôï, hoaûng hoát, khoâng ñöôïc an oån, ta keà caän khuyeân nhaéc hoaëc baûo veä cho hoï ñöôïc an oån, ñoù laø voâ uùy thí. Ví duï nhö maáy ñöùa nhoû muoán qua ñöôøng maø xe coä nhieàu quaù, noù sôï khoâng daùm qua, chuùng ta naém tay ñöa noù qua. Ñoù cuõng laø boá thí. Theá neân taát caû chuùng ta ñeàu coù khaû naêng boá thí. Ngöôøi coù tieàn cuûa thì boá thí tieàn cuûa. Ngöôøi khoâng coù tieàn cuûa thì boá thí lôøi noùi. Ngöôøi khoâng kheùo noùi thì boá thí baèng haønh ñoäng giuùp ñôõ.

Trong kinh keå ñöùc Phaät coøn moùt töøng chuùt phöôùc xoû kim, huoáng gì chuùng ta keùm phöôùc thieáu trí maø laïi khoâng bieát laøm caùc vieäc coâng ñöùc! Ngaøy xöa, coù moät thaày Tyø-kheo muø muoán vaù y. Ngaøi xoû kim ñeå khaâu maø xoû hoaøi khoâng ñöôïc. Ñöùc Phaät ñi ngang thaáy hoûi:

- OÂng laøm gì ñoù?

- Baïch Theá Toân, con ñang xoû kim. 

- OÂng xoû ñöôïc khoâng?

- Con xoû hoaøi khoâng ñöôïc. 

- Ñöa ta xoû duøm cho.

Roài ñöùc Phaät ngoài xuoáng xoû kim duøm cho Ngaøi. Caùc thaày Tyø-kheo thaáy chuyeän xoû kim nhoû nhaët maø ñöùc Theá Toân coøn laøm ñeå boøn moùt töøng chuùt phöôùc, neân khoâng ai daùm xem thöôøng. Ta giuùp ngöôøi ñöôïc vieäc gì thì giuùp baát luaän vieäc lôùn nhoû. Tu khoâng phaûi laøm vieäc gì cho to, cho quan troïng, maø töø vieäc nhoû nhaát chuùng ta thaáy ai caàn cuõng saün saøng giuùp ñôõ. Giuùp cho ngöôøi khoûi khoù, khoûi khoå, ñoù laø boá thí. Chuùng ta boá thí trong moïi phöông tieän.

Ngaøy xöa, coù moät coâ gaùi moà coâi cha meï, khoâng ai nuoâi. Coâ phaûi ñi aên xin ngoaøi chôï. Toái laáy chieáu quaán naèm nguû. Moät hoâm nghe noùi raèm thaùng baûy cuùng döôøng Tam baûo coù phöôùc laém, coâ töï nghó laøm sao mình taïo phöôùc ñeå khoûi ngheøo khoå nöõa.  Hoâm ñoù xin ñöôïc coù hai xu, coâ muoán cuùng caùi gì maø chö taêng trong chuøa ñeàu höôûng ñöôïc heát. Nghó vaäy coâ mua hai xu muoái, ñem voâ chuøa naên næ vò naáu côm: “Con xin ñöôïc coù hai xu ñeå mua muoái, xin ñöôïc cuùng heát chö Taêng trong chuøa, mong ngöôøi giuùp cho”. Vò aáy lieàn boû naém muoái cuûa coâ vaøo noài canh to, theá laø chö Taêng ñeàu ñöôïc höôûng ñaày ñuû. Baüng ñi moät thôøi gian, coâ cuõng khoâng coøn nhôù chuyeän cuùng muoái aáy nöõa.

Laàn laàn lôùn khoân, coâ caøng xinh ñeïp laï thöôøng. Khi ñoù trong trieàu ñình nhaø vua muoán choïn ngöôøi cöôùi cho Thaùi töû laøm vôï. Thaáy myõ nhaân naøo Thaùi töû cuõng töø choái. Vua môùi ra leänh cho caùc quan tìm ngöôøi naøo Thaùi töû vöøa yù seõ ñöôïc troïng thöôûng. Baáy giôø moät oâng quan ñi ngang vuøng ñoù, thaáy treân trôøi coù vaàng maây ñoû, oâng nghó nôi ñaây chaéc coù dò nhaân phöôùc lôùn. Giôø tröa, treân ñöôøng trôû veà, oâng thaáy coâ beù möôøi saùu, möôøi baûy tuoåi ñang truøm chieáu nguû. OÂng ñeán gaàn nhìn, baát chôït coâ beù thöùc daäy toác chieáu ra. Thaáy ngöôøi con gaùi ñeïp ñeõ phi thöôøng laïi soáng ñaàu ñöôøng xoù chôï nhö vaày, oâng toäi nghieäp ñem veà nuoâi. Ñöôïc vaøi naêm, cho aên maëc daïy doã ñaøng hoaøng, tôùi coâ möôøi taùm tuoåi oâng daãn ñeán trình nhaø vua.

Vua goïi Thaùi töû laïi, vöøa thaáy coâ beù Thaùi töû ñeïp loøng ngay. Coâ ñöôïc Ñoâng cung Thaùi töû cöôùi laøm vôï. Thôøi gian sau nhaø vua maát, Thaùi töû leân ngoâi vua vaø coâ beù trôû thaønh Hoaøng haäu. Khi laøm Hoaøng haäu coâ cöù nghó, khoâng bieát mình ñaõ laøm phöôùc gì ñöôïc theá naøy. Chöøng aáy môùi nhôù chaéc do vieäc cuùng muoái naêm xöa maø ra.

Moät hoâm Hoaøng haäu saém ñuû thöù vaät duïng sang troïng truyeàn chôû voâ ngoâi chuøa ngaøy xöa. Nhöng luùc tröôùc chæ vôùi hai xu muoái cuûa coâ beù aên xin, maø thaày Truï trì noùi böõa nay coù ñaïi thí chuû ñeán cuùng döôøng, baûo chö Taêng ñaùnh chuoâng troáng ñoùn. Baây giôø Hoaøng haäu ñem raát nhieàu taøi vaät ñeán nhöng thaày Truï trì khoâng ñaùnh chuoâng troáng ñoùn. Laáy laøm laï, Hoaøng haäu gaëp thaày Truï trì hoûi:

- Thöa thaày ngaøy xöa con laø ñöùa aên maøy, chæ cuùng döôøng coù hai xu muoái maø nghe chuoâng troáng ñaùnh rình rang. Ngaøy nay con laø Hoaøng haäu cuùng caû xe traân baûo maø sao khoâng nghe chuoâng troáng gì heát?

Thaày Truï trì noùi:

- Ngaøy xöa hai ñoàng xu quí vì ñoù laø maïng soáng cuûa con. Muoán cuùng chuøa con phaûi nhòn ñoùi, neân hai xu aáy lôùn voâ cuøng. Ngaøy nay con laø Hoaøng haäu, cuûa caûi ñaày xe nhöng ñoù laø cuûa daân chôù ñaâu phaûi cuûa con. Laáy cuûa ngöôøi laøm phöôùc cho mình thì ñaâu coù gì quan troïng.

Nghe vaäy Hoaøng haäu giöït mình, thöùc tænh.

Qua caâu chuyeän treân chuùng ta thaáy khoâng phaûi cuùng nhieàu tieàn, nhieàu cuûa môùi coù phöôùc maø moät vaät nhoû nhoi nhöng vôùi taâm roäng lôùn, hy sinh taùnh maïng cuûa mình, phöôùc aáy môùi lôùn. Theá neân chuùng ta tu ñöøng ñôïi coù tieàn nhieàu cuùng chuøa môùi coù phöôùc. Maø chính loøng thaønh, taâm toát duø ít duø nhieàu cuõng ñeàu coù phöôùc lôùn. Coâng ñöùc ñoù khoâng ai thaáy, khoâng ai bieát, chæ nhöõng baäc giaùc ngoä môùi thaáy bieát ñöôïc. Do ñoù ai cuõng coù theå laøm vieäc phöôùc heát.

Phöôùc ñöùc do chính chuùng ta gaây taïo môùi thaät laø saûn nghieäp cuûa mình, coøn taát caû nhöõng taøi saûn theá gian seõ maát heát, chuùng khoâng beàn. Chuùng ta laâu nay coù gom nhoùp taøi saûn coâng ñöùc ñoù khoâng, hay chæ gom nhoùp tieàn baïc ñeå daønh hoaëc gôûi ngaân haøng? Caùi coù theå maát maø chuùng ta cöù lo, cöù giaønh giöït. Coøn caùi khoâng maát thì ngoù lô, boû queân. Ñoù laø ngöôøi chöa bieát tu.

Ngöôøi bieát tu phaûi nhìn thaáy ñöôïc caùi gì thaät coá gaéng laøm, caùi gì taïm bôï thì ñöøng quan taâm. Ñaây laø vaán ñeà heát söùc thieát yeáu. Hai thöù taøi saûn beân ngoaøi vaø coâng ñöùc beân trong, chuùng ta neân choïn caùi naøo? Ña soá choïn taøi saûn, vì coâng ñöùc khoâng thaáy ñöôïc. Ñaâu ngôø chính caùi khoâng thaáy ñöôïc môùi khoâng bò laáy maát, coøn taøi saûn thaáy ñöôïc seõ bò ngöôøi ta chia sôùt, laáy bôùt.

Chuùng ta laøm nhöõng vieäc hieàn laønh coù phöôùc ñöùc, ngöôøi khaùc baét chöôùc theo, nhö vaäy coù lôïi cho theá gian bieát chöøng naøo. Coøn coù taøi saûn nhieàu duøng khoâng heát, ngöôøi thieáu huït chaéc chaén hoï seõ doøm ngoù, rình raäp aên caép, taïo nghieäp xaáu caû hai ñeàu khoå.

Hieåu roõ nhö vaäy, mong raèng taát caû chuùng ta ñeàu coá gaéng laøm nhöõng vieäc toát ñeïp. Moïi ngöôøi gaëp nhau ai cuõng vui töôi, cöôøi noùi thaân thieän, chôù khoâng coù noùng giaän noùi baäy, laøm baäy, gaây khoå cho nhau. Ñöôïc vaäy caû cuoäc ñôøi ta khoâng giaøu sang dö daû nhöng vui veû, an laønh. Ta coù cuûa nhieàu maø chung quanh thieáu thì caøng khoå, chôù coù vui gì ñaâu. Cho neân coâng ñöùc chaân thaønh luoân ñem ñeán an vui cho mình. Ta an vui maø chung quanh cuõng ñöôïc toát ñeïp, ñöôïc sung söôùng theo.

Ña soá Phaät töû ñi chuøa chòu xin hôn laø chòu tu. Choã naøo xin ñöôïc veà noùi Phaät ôû ñoù linh laém, ruû nhau ñi. Choã naøo xin khoâng ñöôïc veà noùi Phaät ôû ñoù khoâng linh, laïi mieáu Baø linh hôn. Theá laø Phaät töû theo Phaät maø voâ tình theo quæ thaàn hoài naøo khoâng hay. Ñoù laø nhöõng sai laàm cuûa chuùng ta. Hieåu roài, ta ñöøng ñeå nhöõng sai laàm ñoù tieáp dieãn nöõa, maø phaûi thaät tu, thaät hieåu ñaïo môùi ñöôïc.

Chuùng ta kieåm laïi xem cuoäc ñôøi mình soáng ñöôïc bao laâu? Coù ai daùm noùi toâi soáng ñeán chín möôi tuoåi môùi cheát khoâng? Khoâng ai daùm quyeát ñònh nhö theá caû. Maïng soáng cuûa con ngöôøi khoâng coù gì baûo ñaûm, ñöôïc luùc naøo möøng luùc ñoù. Giaû söû baûy taùm möôi tuoåi ta môùi cheát, baây giôø nhìn laïi thì ñaõ boán möôi, naêm möôi hoaëc saùu möôi roài, thôøi gian coøn laïi ñaâu coù bao nhieâu. Nhö vaäy caùi cheát  luoân rình ñoùn, chôø cô hoäi chuïp mình, khoâng ai traùnh khoûi.

Nhöng hieän giôø chuùng ta lo cho söï soáng maø khoâng nghó ñeán caùi cheát ôû moät beân. Neáu coù nghó thì nghó khi cheát choân choã naøo ñoù, chôù khoâng bao giôø nghó mình cheát coù ñuû phöôùc ñöùc khoâng? Bôûi vaäy chuùng ta phaûi chia hai phaàn, moät phaàn lo cho söï soáng, moät phaàn chuaån bò cho söï cheát, vì caùi cheát ñaâu ai troán ñöôïc. Baây giôø khoâng chuaån bò ngaøy mai nhaém maét, mình seõ ñi ñaâu? Luùc soáng khoâng nghó tôùi khi cheát, thì cheát tôùi seõ hoaûng hoát, lo sôï khoâng bieát mình seõ ra sao, thaät ñau khoå.

Baây giôø Phaät töû ñeán chuøa qui y Tam baûo vaø phaùt nguyeän giöõ troøn naêm giôùi, khi cheát quí vò ñi ñaâu? Chuùng ta qui y Tam baûo, töùc laø qui y Phaät  neân khi cheát khoûi ñoïa ñòa nguïc, qui y Phaùp neân khoûi ñoïa ngaï quyû, qui y Taêng neân khoûi suùc sanh. Qui y Tam baûo moät caùch chaân chaùnh ñuùng ñaén thì khoûi ñoïa ba ñöôøng aùc ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh. Ngöôøi nguyeän giöõ naêm giôùi, khoâng saùt sanh, khoâng troäm cöôùp, khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng uoáng röôïu, huùt aù phieän v.v… sau khi cheát ñöôïc trôû laïi laøm ngöôøi toát hôn ñôøi naøy. Nhaø Phaät goïi ñoù laø Nhaân thöøa Phaät giaùo, töùc ñaïo lyù Phaät daïy tu ñeå ñöôïc laøm ngöôøi. Vaäy tu coù hai lôïi lôùn. Lôïi thöù nhaát trong ñôøi naøy chuùng ta laø ngöôøi toát, xöùng ñaùng. Thöù hai ñôøi sau coù ta moät höôùng ñi roõ raøng, toát ñeïp hôn khoâng nghi ngôø, khoâng sôï seät gì caû. Ngöôøi khoâng bieát tu, hieän taïi duø coù tieàn cuûa nhöng saép cheát khoâng bieát mình seõ ra sao neân hoaûng hoát, kinh hoaøng, sôï seät ñuû thöù. Ñoù laø vì khoâng chuaån bò, khoâng lo cho ngaøy mai. Cho neân ngöôøi bieát lo xa khi coøn soáng, phaûi lo cho ngaøy mai mình nhaém maét.

Trong kinh Phaät daïy coù saùu ñöôøng luaân hoài töùc luïc ñaïo luaân hoài laø: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh, ngöôøi, a-tu-la, trôøi. Trong saùu ñöôøng ñoù, chuùng sanh hoaëc leân hoaëc xuoáng, ñaûo ñi loän laïi khoâng coù ngaøy cuøng. Ngaøy nay chuùng ta bieát tu, laøm sao khi maát thaân naøy, trôû laïi trong ba ñöôøng laønh, traùnh ñöôïc ba ñöôøng döõ.

Nhö vaäy giöõ naêm giôùi laø ñieàu kieän giuùp cho chuùng ta soáng ñuùng vôùi con ngöôøi toát ñeïp trong hieän taïi vaø mai sau. Ngöôøi qui y Tam baûo, thoï trì naêm giôùi roài, khi tuoåi thoï gaàn heát töï bieát mình seõ ñi ñaâu, khoâng nghi ngôø. Cho neân luùc aáy vui veû cöôøi noùi vôùi ngöôøi thaân: “Chieác xe cuõ ñaõ hö, toâi chuaån bò xe môùi toát hôn. Ñöøng lo”. Nhö vaäy cheát raát an oån. Coøn baây giôø chuùng ta khoâng bieát lo, khoâng nghó gì veà ngaøy mai, tôùi chöøng cheát hoaûng hoát, sôï seät khoâng bieát ñi ñöôøng naøo cuõng muoän roài.

Chuùng sanh toái taêm, khoâng bieát lo cho chính mình neân Phaät môùi thöông xoùt chæ daïy. Keá ñeán quí thaày laø nhöõng ngöôøi thay Phaät, chòu traùch nhieäm truyeàn ñaït laïi nhöõng gì ñöùc Phaät ñaõ chæ daïy, giuùp cho chuùng sanh bieát roõ ñöôøng ñi cuûa mình, traùnh khoå ñau ôû ngaøy mai. Cho neân chö Taêng chæ giuùp chuùng ta baèng caùch nhaéc nhôû, coøn laøm ñöôïc hay khoâng laø ôû moãi ngöôøi, quí thaày khoâng theå laøm hôn ñöôïc.

Phaät töû baây giôø coù beänh chôø cheát môøi thaày ñeán tuïng kinh. Nhôø thaày tuïng kinh ñeå ñöa veà Cöïc Laïc, ñieàu ñoù toâi khoâng tin traêm phaàn traêm. Vì sao? Bôûi vì Phaät ñaõ daïy nghieäp ñaõ taïo thì noù daãn mình ñi, chôù khoâng ai coù khaû naêng daãn ta caû. Neáu coù, chæ phaàn naøo thoâi. Nhieàu ngöôøi daãn trong kinh Vu Lan, noùi meï ngaøi Muïc Kieàn Lieân bò ñoïa laøm ngaï quyû nhöng Ngaøi vaãn cöùu thoaùt ñöôïc. Nhöng hoï queân trong kinh Vu Lan noùi sôn laâm thieàn ñònh, thoï haï kinh haønh, luïc thoâng La-haùn. Nghóa laø phaûi môøi chö vò chöùng A-la-haùn, ñi kinh haønh döôùi goác caây, trong röøng caàu môùi ñöôïc.

Taïi sao caàu ñöôïc? Ñaâu coù gì laï, khi chuùng ta coù ngöôøi thaân ôû xa khoâng gaëp. Boãng döng hoâm ñoù ta nghe loøng boái roái, noùng naûy lieàn tìm ñeán thaêm, môùi hay ngöôøi ñoù ñang bò tai naïn hoaëc beänh saép cheát. Ñoù laø do ngöôøi aáy töôûng nhieàu veà mình, nhöõng luoàng tö töôûng aáy taïo moái giao caûm, nhaéc nhôû mình neân noù raát coù aûnh höôûng. Cuõng vaäy, nhöõng vò ñang kinh haønh döôùi coäi caây, ñang thieàn ñònh trong röøng nuùi hoaëc ngöôøi ñaõ chöùng luïc thoâng La-haùn. Tinh thaàn caùc Ngaøi maïnh laém, caùc Ngaøi chuù taâm höôùng veà ai thì chuyeån ñöôïc taâm cuûa hoï. Do ñoù meï ngaøi Muïc-kieàn-lieân nhôø söï chuù taâm cuûa caùc Ngaøi, töø taâm tham lam boûn seûn chuyeån thaønh taâm thanh tònh saùng suoát neân baø ñöôïc sanh coõi trôøi.

Phaät töû ngaøy nay laáy côù ñoù chôø ngöôøi thaân saép cheát, thænh thaày veà caàu nguyeän. Nhöng laïi queân thaày coù chöùng ñöôïc luïc thoâng La-haùn chöa? Neáu quí thaày cuõng phaøm phu, chæ khaùc hôn laø tu hôi kyõ kyõ hôn Phaät töû moät chuùt, thì söï vieäc caàu nguyeän aáy raát khoù. Chi baèng chuùng ta tu cho mình toát hôn. Neáu cheát roài nhôø quí thaày quí coâ caàu, caàu khoâng ñöôïc luùc ñoù mình laøm sao? Coù xuoáng ñòa nguïc cuõng phaûi chòu, laøm ngaï quyû cuõng khoâng theå thoaùt. Thoâi thì töï ta reøn luyeän ñeå taâm ñöôïc toát, tích chöùa nhieàu coâng ñöùc, mai kia ñaày ñuû tö löông ñi moät caùch thaûnh thôi, khoûi lo sôï gì heát, nhö vaäy baûo ñaûm hôn khoâng, söôùng hôn khoâng. Theá neân chuùng toâi nhaéc quí Phaät töû phaûi thöïc tu, chôù ñöøng chôø ñôïi ai.

Taát caû chuùng ta vì thöông mình, muoán lôïi ích cho ñôøi mình phaûi coá gaéng tu taïo nhöõng coâng ñöùc laønh. Taïo nhieàu chöøng naøo toát chöøng aáy. Bôûi ñoù laø caùi cuûa mình, khoâng laáy ñöôïc, löûa khoâng chaùy, nöôùc khoâng troâi, ñoù môùi thöïc laø cuûa mình. Caùi thöïc maø mình khoâng maøng tôùi, lo nhöõng caùi khoâng thöïc, ñoù laø khoâng saùng suoát. Chuùng ta tu phaûi tænh saùng chôù khoâng theå muø toái ñöôïc. Neân ai laø ngöôøi chaân chaùnh tu haønh phaûi chuaån bò cho mình ngay trong ñôøi naøy.

Ngöôøi giöõ giôùi khoâng saùt sanh ñôøi sau soáng dai, ít beänh taät. Giöõ giôùi khoâng troäm cöôùp ñôøi sau giaøu coù. Giöõ giôùi khoâng taø daâm ñôøi sau ñeïp ñeû, trang nghieâm. Giöõ giôùi khoâng noùi doái ñôøi sau noùi löu loaùt, ai cuõng tin cuõng quí. Giöõ giôùi khoâng uoáng röôïu, khoâng huùt aù phieän v.v… ñôøi sau trí tueä minh maãn. Chuaån bò cho mình ñeå ñôøi sau mình ñuû ñieàu kieän laøm moät ngöôøi toát hôn baây giôø, ñoù laø tu. Qui y Tam baûo, giöõ naêm giôùi ñoù laø ngöôøi bieát tu.

Neáu moät gia ñình, choàng vôï con caùi ñeàu qui y Tam baûo, giöõ naêm giôùi heát thì gia ñình ñoù hieàn laønh löông thieän. Neáu moät xoùm, moät laøng ai cuõng giöõ naêm giôùi heát thì xoùm laøng ñoù yeân oån vui veû, khoâng sôï troäm cöôùp, taø daâm bôûi vì ngöôøi naøo cuõng toát, cuõng tu haønh. Tu Phaät laø ñem laïi lôïi ích cho baûn thaân, cho gia ñình, cho xaõ hoäi.

Ngaøy nay Phaät töû nhieàu buoàn khoå vì gia ñình con caùi huùt aù phieän, xì ke, ma tuùy. Ñoù laø taïi khoâng giöõ giôùi. Cha meï buoàn, xoùm gieàng cuõng lo sôï nöõa. Nhö vaäy khuyeân nhau tu ñeå chuùng ta ñöôïc bình an, xaõ hoäi ñöôïc toát ñeïp. Ñoù laø ñieàu heát söùc thieát yeáu trong cuoäc soáng hieän taïi vaø mai sau.

Ngöôøi kheùo tu bieát traùnh nhaân, ngöôøi khoâng bieát tu chæ traùnh quaû. Hieän nay ngaønh y luoân luoân khuyeán khích ngöøa beänh hôn trò beänh, ñoù laø phuø hôïp vôùi ñaïo Phaät daïy traùnh nhaân hôn traùnh quaû. Nhaân xaáu chuùng ta khoâng taïo thì quaû xaáu ñaâu coù, coøn nhaân xaáu ñaõ taïo coù sôï quaû cuõng khoâng khoûi. Nhö keû xaùch dao ñaøo haàm, moùc vaùch cuûa ngöôøi khoâng sôï, tôùi chöøng gaëp caûnh saùt thì run. Ñoù laø sôï quaû maø khoâng sôï nhaân. Neáu bieát laøm vieäc ñoù coù ngaøy ôû tuø thì ñaâu daùm laøm, khoâng laøm thì sôï ai. Ñoù laø sôï nhaân chôù khoâng sôï quaû.

Hieåu roõ nhö theá, treân ñöôøng tu raát coù lôïi vì chuùng ta saùng suoát khoâng taïo nghieäp nhaân aùc, chaéc chaén khoâng bò quaû xaáu. Phaät noùi Boà-taùt sôï nhaân chuùng sanh sôï quaû. Vì Boà-taùt bieát nhaân aùc lieàn traùnh neân khoâng sôï quaû xaáu. Coøn chuùng sanh sôï quaû, hoài laøm khoâng sôï, tôùi chöøng gaëp keát quaû xaáu thì hoaûng hoát. Cho neân noùi tôùi tu laø noùi tôùi ngöôøi tænh saùng, chôù khoâng phaûi ngöôøi si meâ.

Nhieàu Phaät töû cöù ngôõ raèng ngöôøi tu laø tieâu cöïc ích kyû, cöù laån quaån trong chuøa noùi phaùp, khoâng giuùp ích cho ai heát. Hieåu theá laø sai laàm. Chính vì muoán cho moïi ngöôøi ñöôïc saùng suoát, bieát loãi laàm ñeå traùnh, bieát nhaân xaáu ñeå chöøa neân quí thaày luoân thuyeát phaùp nhaéc nhôû cho Phaät töû. Nhö bình thöôøng khoâng ai nhaéc, chuùng ta ñaâu bieát noùng giaän laø taät xaáu, neân cöù noùng hoaøi boû khoâng ñöôïc. Baây giôø nhôø quí thaày nhaéc mình bieát ñoù laø xaáu, coù haïi cho baûn thaân vaø moïi ngöôøi neân coá gaéng chöøa boû. Ñoù laø tu.

Ñöôïc vaäy chuùng ta soáng treân ñôøi naøy khoâng uoång phí. Chôù neáu soáng baûy taùm möôi naêm maø chæ lo aên ngon, maëc ñeïp v.v… tôùi giaø taét thôû, thaønh caùi gì khoâng bieát, coù phaûi uoång phí khoâng? Nhö vaäy lo cho thaät nhieàu, roát cuoäc chæ nuoâi döôõng caùi thaây thoái thoâi, coù gì cao thöôïng ñaâu. Vaäy maø haàu heát moïi ngöôøi ñeàu maéc keït trong ñoù. Cho neân chuùng ta phaûi bieát tìm soáng vôùi nhöõng gì chaân thaät, khoâng quan taâm ñeán caùc thöù hö doái. Tu soáng nhö theá môùi quí.

Chuùng ta bieát tu laø chuùng ta bieát soáng. Coøn ngöôøi khoâng bieát tu soáng cuõng nhö keû say. Cöù loanh quanh, laån quaån roài ngaõ ñuøng ra cheát khoâng bieát gì, chöøng aáy hoái haän cuõng khoâng kòp. Vì vaäy chuùng ta caàn sôùm tænh thöùc, trau doài tích luõy söï nghieäp chaân thaät cuûa mình. Ñöôïc vaäy khi soáng cuõng nhö luùc saép laâm chung ñeàu thanh thaûn an vui.

Thôøi gian ít, baøi phaùp tôùi ñaây chaám döùt, mong quí Phaät töû nghe hieåu öùng duïng tu. Ñoù laø ñieàu mong moûi lôùn nhaát cuûa chuùng toâi.

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM