HÖÔNG THIEÀN

H.T THÍCH NHAÄT QUANG

KHOÂNG TÌM CAÀU BEÂN NGOAØI

Buoåi sinh hoaït hoâm nay chuùng ta seõ noùi veà vaán ñeà tu taâm, töùc laø tinh thaàn tu maø khoâng tìm caàu beân ngoaøi. Ñaây laø muïc ñích cuûa thieàn vieän, laøm sao ñeå ngöôøi tu bôùt laêng xaêng, khoâng bò caûnh duyeân beân ngoaøi loâi keùo vaø nhaän laïi ñöôïc caùi chaân thaät quí baùu cuûa mình.

Noùi ñeán tinh thaàn tu taâm hay tinh thaàn khoâng tìm caàu beân ngoaøi, Luïc Toå daïy:

Neáu ngöôøi thaät chaân tu, khoâng thaáy loãi theá gian. Neáu thaáy ngöôøi khaùc sai, loãi mình ñaõ ñeán beân. Ngöôøi quaáy ta ñöøng quaáy, ta quaáy töï coù loãi, chæ boû taâm taø quaáy, thì phaù tröø phieàn naõo.

Tuy Phaät phaùp coù nhieàu phaùp moân, nhieàu phöông thöùc ñeå ngöôøi tu aùp duïng, nhöng chuû yeáu ñeàu laø phaù tröø phieàn naõo. An laïc bình an laø ñieàu maø ai cuõng haèng mong moûi khi daâng höông, leã phaät, tuïng kinh... Song khi ñaõ tu thieàn töùc bieát tu taâm thì chuùng ta ñeàu hieåu, an laïc hay khoâng an laïc laø töï do mình. töï mình maø coù, töï mình maø khoâng, khoâng theå caàu nguyeän beân ngoaøi. Neân roài, duø coù nguyeän caàu bao nhieâu maø chuùng ta cöù gaây ra nhöõng caùi nhaân khoâng an laïc, thì khoâng theå naøo tìm thaáy söï an laïc.

Vì vaäy Toå noùi, ngöôøi tu chaân chaùnh laø ngöôøi ñöøng nhìn loãi theá gian maø phaûi bieát nhìn laïi mình, xem mình coøn nhöõng taät xaáu naøo, coøn nhöõng sô xuaát gì thì coá gaéng khaéc phuïc söûa chöûa. Boû ñöôïc nhöõng thöù naøy töùc laø phaù tröø phieàn naõo.

Neáu thaáy ngöôøi khaùc sai, töùc laø ta ñaõ höôùng ra ngoaøi pheâ phaùn. Trong khi Phaät noùi nhöõng gì beân ngoaøi laø khoâng thaät. Mình thaáy caùi khoâng thaät maø laïi vaän duïng voïng töôûng cuûa mình ñeå lyù giaûi, ñeå keát luaän veà nhöõng caùi khoâng thaät ñoù, thì caøng lyù giaûi caøng phaân tích mình caøng ngöôïc xuoâi ñieân ñaûo. Tu nhö vaäy thì caøng tu, taâm mình caøng baát an phieàn naõo. Vì vaäy Toå noùi, loãi mình ñaõ ñeán beân.

Thaønh ra duø cho haèng ñeâm chuùng ta sieâng naêng nguyeän caàu bao nhieâu maø nguyeân taéc goác naøy khoâng naém vöõng, cöù lao ra, thì khoâng coù Phaät thaùnh naøo hoä trì cho mình ñöôïc. Chæ khi naøo chuùng ta khoâng chaïy ra beân ngoaøi, chòu quay veà söûa trò nhöõng taät xaáu cuûa mình ñeå khoâng bò ñoäng bôûi caûnh duyeân beân ngoaøi thì chuùng ta môùi thaät söï ñöôïc an laïc bình an. 

Vôùi caùch tu nhö vaäy thì ai tu cuõng ñöôïc. Chæ caàn chuùng ta chòu saép ñaët oån ñònh caùc sinh hoaït haøng ngaøy cuûa mình. Laøm vieäc gì cuõng coá gaéng kieåm ñieåm xem trong khi laøm mình coù daáy khôûi theâm gì khoâng? Mình coù lyù giaûi phaân tích gì treân nhöõng vieäc laøm ñoù khoâng? Neáu coù thì buoâng ñi! Ngoaøi ra nhöõng vieäc naøo chuùng ta phaûi xöû lyù thì coá gaéng saép ñaët troâi troøn, coøn khoâng thì neân giaûm thieåu. Vì laém vieäc thì laém phieàn. Phieàn naøy töï mình baøy ra thì phaûi töï mình boû. Tu taâm laø tu nhö vaäy. Moïi thöù ñeàu töï nôi chuùng ta, moãi nieäm töï thaáy baûn taùnh, töï tu, töï haønh, töï thaønh Phaät ñaïo.

Giôø toâi noùi ñeán chöõ nghieäp. Nghieäp laø moät naêng löïc ñöôïc hình thaønh töø nhöõng thoùi quen  cuûa mình. Quen noùi nhö vaäy, quen laøm nhö vaäy vaø quen nghó nhö vaäy. Noùi ñeán nghieäp laø noùi ñeán moät naêng löïc, moät söùc maïnh ñöôïc keát tuï töø nhöõng haønh ñoäng trong sinh hoaït ñôøi thöôøng cuûa mình. Chính naêng löïc naøy laø caùi daãn daét ñöa ñaåy chuùng ta ñi thoï quaû, ñi taïo nghieäp, khoâng nhöõng ngay baây giôø maø coøn daøi laâu veà sau.

Xöa ngaøi Mahanam laø moät cö só, ñeán hoûi Phaät raèng : Baïch Theá Toân, bình thöôøng con giöõ naêm giôùi, thoï baùt quan trai, tu thaäp thieän. Giaû nhö con cheát baát ngôø vì tai naïn, sau khi cheát con seõ ñi veà ñaâu?

Ñöùc Phaät traû lôøi: Coù moät caây moïc töø ñaát leân, thaân vaø caønh nghieâng veà moät beân, vaäy khi cöa, thaân ngaõ veà beân naøo?

Mahanam ñaùp: Caây seõ ngaõ veà beân noù ñang nghieâng.

Phaät daïy tieáp: Cuõng vaäy, bình thöôøng oâng hay laøm ñieàu laønh, khi cheát tuy bò khuûng hoaûng, nhöng nghieäp thieän tích luõy nhieàu seõ höôùng oâng ñeán choã laønh. 

Chuùng ta phaûi laøm sao duy trì söï tu haønh cuûa mình ñöôïc lieân tuïc. Noù phaûi ñöôïc tích luõy ñeå coù theå chieán thaéng vaø giaûi quyeát ñöôïc caän töû nghieäp cuûa mình. Caän töû nghieäp laø nghieäp ngay khi mình boû thaân naøy. Noù quyeát ñònh vieäc thoï thaân sau cuûa mình. Giaû nhö chuùng ta laø nhöõng ngöôøi bieát tu phöôùc bieát laøm laønh, nhöng do moät böùc xuùc naøo ñoù maø gaây taïo moät caùi nhaân khoâng toát, truùng vaøo khoaûng thôøi gian giaûi toûa thaân töù ñaïi naøy, thì chuùng ta  seõ bò ñaàu thai vaøo nhöõng caûnh giôùi khoâng toát.

Hoaëc neáu chuùng ta laø nhöõng ngöôøi khoâng coù söùc chòu ñöïng gioûi, laø ngöôøi coøn chaáp thaân nhieàu, thì khi saép cheát, nhöõng nieäm uaát haän, phaùt sinh töø söï ñau ñôùn nuoái tieác seõ daáy leân. Ñaây laø nhöõng loaïi nieäm ñaåy ta vaøo nhöõng ñöôøng nhö ngaï quæ, suùc sanh vaø ñòa nguïc. Noùi chung, khi cheát do moät hoaøn caûnh naøo ñoù maø chuùng ta bò nhöõng loaïi nieäm nhö saân haän, uaát öùc, nuoái tieác v.v... chi phoái thì chuùng ta phaûi taùi sinh trong ba ñöôøng döõ...

Nhö coù moät vò truï trì tu haønh giôùi luaät raát nghieâm trang. Moät hoâm thaày bò moät côn bònh ngaët ngheøo, thaày thuoác khuyeân phaûi aên maën môùi trò khoûi. Giôùi luaät nghieâm trang maø nghe ñeán vieäc aên maën thì thaày thaø cheát coøn hôn. Nhöng Phaät töû thì khoâng ñaønh loøng thaáy thaày cheát nhö vaäy, neân leùn laøm ñoà aên maën cho thaày. Thaày laønh bònh roài ... Moät hoâm, thaày troø ñang vui veû, ñeä töû vui mieäng noùi thaät cho thaày hay. Thaày nghe xong, uaát leân maø cheát. Cheát trong tình traïng nhö vaäy neân roài thaày thaønh ... quæ. Ñeâm naøo cuõng nghe tieáng la heùt, luïc laïo ñoà ñaïc trong chuøa... töø ñoù, khoâng coøn ai daùm ñeán chuøa nöõa. 

Caän töû nghieäp quan troïng nhö vaäy, neân chuùng ta phaûi laøm sao ñeå chuaån bò cho noù ngay töø baây giôø. Nhöõng taâm nieäm tham lam, saân haän, taät ñoá, hôøn giaän, töùc toái... laø nhöõng caùi nhaân ñaåy ta vaøo ñöôøng xaáu thì ta phaûi laäp töùc boû ngay. Gaëp caûnh saân coá quaùn chieáu buoâng boû ñöøng saân, gaëp caûnh tham gaéng tænh taùo saùng suoát ñöøng tham. Nghóa laø, ñöøng ñeå chuùng trôû thaønh moät thoùi quen, moät naêng löïc daãn daét ta khi ta rôøi boû coõi ñôøi. Theâm vaøo ñoù phaûi gaéng tu taïo vaø tích luõy theâm nhieàu coâng ñöùc... Nhö vaäy thì taïi gia hay xuaát gia gì tu cuõng ñöôïc maø laïi vöøa chuyeån ñöôïc nghieäp cuûa mình.

Chuyeån nghieäp laø ñieàu taát yeáu trong ñaïo Phaät, vì nghieäp khoâng phaûi laø caùi gì coá ñònh. Neáu nghieäp khoâng theå chuyeån thì chuùng sanh khoâng bao giôø tu haønh thaønh Phaät. Tuy nhieân, muoán chuyeån ñöôïc nghieäp thì chuùng ta phaûi sieâng naêng lieân tuïc, laøm taát caû caùc vieäc coâng ñöùc vaø laøm sao luoân luoân tænh taùo khoâng gaây theâm nghieäp nhaân xaáu. Neáu vieäc laøm naøy ñöôïc huaân taäp lieân tuïc thì chuùng ta seõ chuyeån ñöôïc nghieäp cuûa mình.

Nhö toâ muoái pha trong moät beå nöôùc lôùn thì vò maën seõ loaõng nhieàu thay vì pha trong moät coác nöôùc nhoû. Nöôùc ví nhö coâng ñöùc, muoái ví nhö nhöõng nghieäp taäp xaáu xa vaø cuø caën cuûa ta. Nghóa laø, neáu coâng ñöùc tu haønh cuûa ta ít oûi quaù maø nghieäp taäp quaù nhieàu thì nghieäp khoâng theå chuyeån ñöôïc. Coøn chuùng ta coù qui y, hoïc ñaïo, tu taäp, phaùt huy ñöôïc coâng ñöùc saâu daøy thì chuùng ta seõ chuyeån ñöôïc nghieäp cuûa mình, maø ñeán phuùt laâm chung mình cuõng ñöôïc yeân oån. Phaûi nhôù qui y xong thì phaûi thöïc haønh nhöõng ñieàu ñaõ qui y chöù khoâng phaûi coù ñöôïc phaùi qui y laø mình ñaõ coù pheùp cuûa chö Phaät vaøo ñöôïc coõi Nieát baøn.

Trong phaàn tu taâm, chuùng ta cuõng phaûi giöõ giôùi luaät. Ngöôøi xuaát gia thì coù maáy traêm giôùi, coøn phaät töû taïi gia thì coù naêm giôùi. Nhöng  giôùi luaät chung cho caû phaät töû taïi gia laãn xuaát gia vaãn laø, töï taâm khoâng quaáy, töï taâm khoâng xaáu aùc, khoâng ganh gheùt, khoâng tham saân, khoâng cöôùp haïi...  Ñaây chính laø caùi goác tu haønh cuûa ngöôøi con Phaät. Duø tu laâu hay môùi tu gì chuùng ta cuõng phaûi gìn giöõ, khoâng nhöõng khoâng cho nhöõng thöù nhö vaäy phaùt sinh trong ñôøi soáng cuûa mình, maø coøn phaûi kieåm soaùt ñöôïc chuùng ngay khi chuùng daáy khôûi trong taâm.      

Ñieåm keá tieáp laø, ñoái vôùi taát caû caùc caûnh duyeân thieän aùc toát xaáu laøm sao giöõ chuùng ta vöõng ñöôïc taâm chaân thaät cuûa mình. Giöõ ñöôïc nghóa laø, tin chaéc vaøo nhaân quaû. Hieåu raèng, nhöõng gì ta phaûi mang gaùnh ngaøy nay laø do caùi nhaân ta ñaõ gaây ra tröôùc ñoù, ta saün saøng laûnh laáy haäu quaû vui veû chaáp nhaän traû, khoâng yeáu ñuoái caàu khaãn van xin, nöông döïa vaøo nhöõng theá löïc beân ngoaøi. Tin raèng, gaây nhaân toát, taïo ñöôïc coâng ñöùc laønh thì quaû phuùc toát ñeïp seõ ñeán vôùi ta. Hieåu ñöôïc, tin ñöôïc nhö vaäy thì chuùng ta seõ bình yeân ñoái vôùi nhöõng caûnh duyeân. Hieän taïi duø khoù khaên bao nhieâu mình cuõng chaáp nhaän, vöôït qua... töø ñoù ñònh höôùng ñi cho mình.

Ñònh höôùng laø theá naøy, nhöõng maët naøo chuùng ta thaáy mình coøn yeáu coøn dôõ thì taäp trung ñaàu tö cho maët ñoù. Phaàn ñaïo ñöùc gia ñình coøn yeáu thì taäp trung vaøo phaàn ñaïo ñöùc. Phaàn kinh teá coøn yeáu thì taäp trung vaøo phaàn kinh teá ... vaø nhôù, taäp trung thöïc hieän döïa treân tinh thaàn nhaân quaû. Chaúng haïn, Phaät daïy muoán ñöôïc quaû baùo giaøu sang thì phaûi môû loøng ra, cuùng döôøng boá thí cho moïi ngöôøi. Ñònh höôùng ñaàu tö cuûa mình phaûi döïa treân nhöõng nguyeân taéc nhö theá, chöù khoâng phaûi ñi tranh giaønh, cöôùp giöït cuûa ai ñeå laøm giaøu.

Tin vaø aùp duïng nhaân quaû vaøo ñôøi soáng nhö vaäy thì cuoäc soáng seõ toát ñeïp bieát bao! Nhö vaäy laø chuùng ta ñaõ gaày döïng ñöôïc cuoäc soáng an laïc, bôùt ñi nhöõng tranh chaáp, böùc xuùc phieàn naõo. Ñieàu naøy ñoøi hoûi ngöôøi tu phaûi coù ñònh löïc. Ñònh töùc laø loùng laëng, khoâng bò ñoäng. Khoâng ñoäng thì trí tueä phaùt sinh. Coù ñònh löïc coù trí tueä, ta môùi ñuû söùc laøm chuû caùc caûnh duyeân, khoâng bò chuùng keùo loâi. Noùi thieàn, noùi ñaïoï, noùi cao, noùi thaáp gì, höõu söï ñoái duyeân tröïc tieáp môùi bieát mình hay hay dôõ. Khoù laém khoâng phaûi deã. Khoâng giöõ coâng phu cho ñöôïc lieân tuïc thì ñoái vôùi caûnh thuaän nghòch, coù khi mình bò cuoán troâi maát huùt.

Chuùng ta tin Phaät thì coù tin, tu haønh thì coù tu, nhöng nghe ñaâu coù Phaät linh, Boà taùt hieän thì nuùi cao hieåm hoùc bao nhieâu mình cuõng gaéng ñi tôùi, roài ñuïng ñaâu laïy naáy, moät hoøn ñaù beân ñöôøng cuõng laïy, moät goác caây beân ñöôøng cuõng thaép nhang... ñieàu naøy noùi leân tinh thaàn yeáu ñuoái cuûa chuùng ta. Chuùng ta tu maø khoâng vöõng nieàm tin ñoái vôùi Tam baûo, khoâng tin nhaân quaû neân môùi nöông döïa vaøo nhöõng theá löïc beân ngoaøi.

Hoaëc coù vò khi laøm aên khaù giaû thì thöôøng veà chuøa. Moãi laàn veà saém ñuû thöù phaåm vaät. Nhöng ñeán khi taøi chaùnh hôi suy thoaùi, sinh maëc caûm khoâng ñeán chuøa nöõa. Ñaây laø nhöõng chuyeän thoâng thöôøng thoâi, nhöng coù khi laøm trôû ngaïi vieäc tu haønh cuûa mình. Phaûi nhôù, ñeán chuøa laø ñeå hoïc phaùp, ñeå tu. Nhöõng gì coøn coäm trong taâm thì phaûi loaïi ra, boû ñi maø phaùt huy nhöõng caùi toát. Ñoù môùi laø vieäc chính, coøn vieäc cuùng döôøng, coù thì toát khoâng thì thoâi, ñaâu phaûi laø vieäc baét buoäc. Neáu vì noù maø trong taâm phaùt sinh phieàn naõo thì khoâng neân. Chuùng ta phaûi ñeå yù loaïi boû nhöõng thöù nhö vaäy ñeå vieäc tu haønh cuûa mình khoâng bò giaùn ñoaïn, coâng phu ñöôïc taêng tieán.

Luïc Toå daïy tieáp, töï taâm khoâng ngaïi thöôøng duøng trí tueä quaùn chieáu khoâng taïo caùc aùc vaø tu taïo caùc ñieàu laønh khoâng vöôùng maéc, kính treân thöông döôùi, ñuøm boïc keû coâ baàn. Kính treân nhöôøng döôùi laø ñaïo ñöùc bình thöôøng caàn coù cuûa moät con ngöôøi. Tu taïo caùc ñieàu laønh, ñuøm boïc keû coâ baàn laø nhöõng vieäc xaõ hoäi maø chuùng ta vaãn thöôøng laøm. Nhöng ôû ñaây Toå daïy, laøm maø khoâng ñöôïc vöôùng maéc!

Nhö ngaøi Phaùp Ñaït ñeán leã Toå, ñaàu khoâng saùt ñaát.

Toå quôû: OÂng ñöôïc söï nghieäp gì maø leã ñaàu khoâng tôùi ñaát?

Ngaøi ñaùp: Con tuïng ñöôïc maáy ngaøn boä Phaùp Hoa.

Toå noùi: OÂng tuïng Phaùp Hoa maø bò Phaùp Hoa chuyeån, chöù khoâng chuyeån ñöôïc Phaùp Hoa.

Toå daïy chuyeån Phaùp Hoa baèng caùch, tuïng bao nhieâu cuõng toát nhöng phaûi nhaän ñöôïc yeáu chæ cuûa kinh. Ñoù laø nhaän ra tri kieán Phaät cuûa mình. Noù laø caùi roãng rang saùng suoát khoâng tyø veát, tuïng nieäm ñeám boä ñeám soá beân ngoaøi khoâng nhaän ra ñöôïc. Khoâng nhaän ñöôïc maø laáy ñoù laøm sôû ñaéc roài sinh taâm ngaõ maïn, laø ñi ngöôïc laïi lôøi Phaät daïy.

Chuùng ta cuõng vaäy! phaûi nhôù, laøm taát caû vieäc coâng ñöùc laø ñeå trôï giuùp cho vieäc tu haønh cuûa mình, giuùp mình môû taâm, phaù tröø phieàn naõo. Vì vaäy laøm xong thì buoâng, khoâng neân chaát chöùa trong taâm ñeå roài phieàn naõo phaùt sinh. 

Trong ñôøi soáng xaõ hoäi vôùi nhöõng quan heä tieáp caän ... nhöõng gì chuùng ta phaûi ñoái dieän thì coá gaéng troâi troøn maø khoâng ñeå maát mình. Ngöôøi tu laø ngöôøi phaûi an nhieân bình thaûn vôùi taát caû nhöõng caûnh duyeân. Nhieàu khi nhöõng vieäc lôùn lao thì mình ñeà phoøng, chuaån bò tinh thaàn kyõ caøng, nhöng coù khi moät chuyeän raát bình thöôøng laïi laøm mình soâi suïc töùc toái. Giaû nhö giöõa ñeâm ñang ngon giaác, baát thaàn ôû ñaâu, moät cuù ñieän thoaïi goïi ñeán hoûi thaêm teân tuoåi, söùc khoûe cuûa mình roài noùi toaøn chuyeän ñaâu ñaâu... thì coù khi mình khoâng laøm chuû ñöôïc, noåi böïc vaø chöôûi baäy.

Theâm moät ñieåm nöõa, taâm khoâng vin theo caùc duyeân, khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc, töï taïi voâ ngaïi. Ñaây laø keát quaû cuûa vieäc tu taâm trong quan heä töông giao tieáp xuùc haèng ngaøy cuûa mình. Ngöôøi bieát tu thì baát cöù nieäm naøo daáy leân, duø nieäm thieän chaúng thieän nöõa cuõng phaûi buoâng. Khoâng nghó thieän, khoâng nghó aùc, töï taïi voâ ngaïi laø naêng löïc tu haønh baét nguoàn töø nieàm tin vöõng chaéc vaø söï tænh giaùc maïnh meõ. Ñaây laø choã ngöôøi tu phaûi ñeán, coøn nhöõng vieäc beân ngoaøi chæ laø vieäc phuï. Phaät noùi ngöôøi tu laø ngöôøi phaûi thaáp saùng ngoïn taâm ñaêng, chöù khoâng phaûi tu laø ñeå giaøu coù, ñeå caát chuøa cho thaät ñeïp. Neáu tu laø ñeå giaøu sang, chuøa ñeïp thì Phaät ñaõ khoâng töø boû ngai vaøng ñeå thaép saùng ngoïn taâm ñaêng cuûa mình.

Cuoái cuøng laø, töï taâm khoâng chìm trong caùc caûnh duyeân thieän aùc, noå löïc nghieân cöùu Phaät phaùp, laøm sao cho söï hieåu bieát cuûa mình ñöôïc môû roäng, thoâng ñöôïc Phaät lyù vaø laøm taát caû nhöõng vieäc lôïi ích ñoái vôùi chuùng sanh tuøy theo khaû naêng cuûa mình. Muoán söï hieåu bieát ñöôïc môû roäng vaø thoâng ñöôïc Phaät lyù thì ngoaøi vieäc hoïc hieåu Phaät phaùp, chuùng ta coøn tu taäp vaø aùp duïng Phaät phaùp vaøo ñôøi soáng. Nghóa laø theå nghieäm ñöôïc nhöõng gì mình hoïc hieåu treân saùch vôû qua haønh ñoäng haøng ngaøy.

Choã naøy Phaät chia ngöôøi tu thaønh boán loaïi. Coù ngöôøi beà ngoaøi troâng tu haønh ñaïo maïo nhöng beân trong laïi khoâng ñöôïc nhö vaäy. Phaät goïi ngöôøi naøy laø trong soáng ngoaøi chín. Laïi coù ngöôøi troâng beân ngoaøi  chaúng coù veû gì tu haønh nhöng beân trong laïi ñaët seät tu haønh. Phaät goïi ngöôøi naøy trong chín ngoaøi soáng...

Nhö coù moät vò xuaát gia ôû mieàn queâ, trong hoaøn caûnh khoâng ñöôïc hanh thoâng. Baûn thaân cuûa thaày khoâng ñöôïc hoïc haønh, nghieân cöùu Phaät phaùp bao nhieâu. Nhöng thaày coù moät tuùc duyeân töø tröôùc, neân khi ñeán vôùi ñaïo thaày naém ñöôïc cöông lónh ñeå tu haønh. Do hoaøn caûnh, neân ai cuùng gì thaày cöù tuøy tuïc maø nhaän. Ñöôïc moät thôøi gian thì moïi ngöôøi toû ra khi deã thaày, vì thaáy thaày aên nhieàu thöù, chay maën gì thaày cuõng khoâng töø choái, quanh naêm luaån quaån ñi ñaùm, chaúng heà thaáy thaày hoïc haønh hay laøm gì khaùc. Nhöng ai noùi gì thì noùi, thaày vaãn soáng nhö vaäy, vaãn ñi ñaùm, ñi cuùng nhöng khoâng vì tieàn baïc, danh lôïi, aên uoáng...

Luùc tuoåi veà giaø, moät hoâm sau laàn tuïng kinh taïi nhaø moät Phaät töû, thaày noùi ñaây laø duyeân cuoái cuøng cuûa thaày, töø laâu thaày ôû laãn trong theá tuïc, hoâm nay hoùa duyeân cuûa thaày ñaõ heát. Nhöõng gì phaûi laøm thaày ñaõ laøm, ñaõ phaùt huy vaø hoâm nay ñaõ vieân maõn. Noùi xong thaày töôi taén thò tòch.

Töø ñôøi soáng cuûa thaày chuùng ta ruùt ñöôïc ít nhieàu kinh nghieäm tu haønh cho mình, duø thaày laø thaày ñaùm nhöng khoâng vì tieàn baïc, thænh thoaûng cuõng aên uoáng nhö nhöõng ngöôøi khaùc nhöng khoâng heà dính maéc. Thaày khoâng coù quan heä tình caûm naøo ñeå ñaùnh maát ñi söï töï taïi giaûi thoaùt. Neân cuoái cuøng thaày ñöôïc töï taïi an laïc, ra ñi khoâng vöôùng maéc, khoâng moät vaán ñeà gì. Keát cuoäc naøy cuõng noùi leân tinh thaàn tu haønh cuûa thaày, duø laø trong caûnh duyeân thieän aùc laãn loän, thaày cuõng khoâng bò chìm ñaém.

Cuõng nhö Tueä Trung Thöôïng Só, moät thieàn sö döôùi hình thöùc laø moät cö só, khi saép tòch theâ thieáp haàu haï tôùi khoùc, oâng môû maét ngoài daäy quôû, chuyeän ñôøi laø nhö theá, coù gì phaûi khoùc, ñöøng coù laøm roän! Noùi xong oâng baûo ñem nöôùc laïi röûa maët, daën doø ñoâi caâu roài tòch.

Ñoù laø nhöõng hình aûnh ñoäc ñaùo cuûa thieàn Vieät nam. Duø laø haïng ngöôøi naøo, döôùi hình thöùc naøo, chuùng ta cuõng coù theå tu ñöôïc, coù theå chuaån bò cho caän töû nghieäp cuûa mình ñöôïc chu ñaùo, neáu chuùng ta coù quyeát taâm vaø naém vöõng ñöôïc ñöôøng loái tu haønh…

]

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM