PHÖÔNG PHAÙP TU

CUÛA TU VIEÄN CHÔN KHOÂNG

hõg

Buoåi noùi chuyeän hoâm nay, toâi khoâng noùi nhöõng caùi phaùt minh môùi, chæ trình baøy ñöôøng loái chuû tröông cuûa Tu vieän ñeå caùc Thieàn sinh naém vöõng maø tu hoïc cho ñuùng, khoâng coøn nghi ngôø, vaø neáu coù trình baøy cho ngöôøi hoïc hieåu thì trình baøy ñöôïc chính xaùc vaø roõ raøng.

Muoán roõ ñöôøng loái tu haønh cuûa Tu vieän Chôn Khoâng, thì tröôùc heát phaûi nhìn, lui veà lòch söû Phaät giaùo Trung Hoa. Phaät giaùo Trung Hoa töø ñôøi Taán tôùi ñôøi Ñöôøng chia ra möôøi toâng phaùi. Veà sau, töø thôøi Nguyeân, ñôøi Minh, ñôøi Thanh coøn laïi coù boán toâng laø: Thieàn, Giaùo, Tònh, Maät. Giaùo truøm caû Thieân Thai toâng, Hoa Nghieâm toâng, Tam Luaän toâng, Phaùp Töôùng toâng... Noùi chung, caùc toâng coù chuû tröông hoïc kinh, hoïc luaät, hoïc luaän ñeàu thuoäc veà Giaùo. Coøn Thieàn toâng, Tònh ñoä toâng, Maät toâng thì coù chuû tröông rieâng. Tuy chia ra laøm boán toâng hoaèng hoùa, nhöng coù hai toâng noåi baät laø Giaùo vaø Thieàn. Giaùo chæ cho nhöõng vò tu syõ chuyeân hoïc vaø trì tuïng kinh ñieån, chuøa naøo hoïc vaø trì tuïng kinh ñieån thì ñöôïc coi nhö tu theo Giaùo. Coøn Thieàn thôøi baáy giôø laø nhaém thaúng Thieàn Thoaïi ñaàu, do chö Toå doøng Laâm Teá töø ñôøi Toáng xieån döông. Hai beân Thieàn vaø Giaùo coù chuû tröông khaùc nhau neân coâng kích laãn nhau. Thieàn thì coâng kích Giaùo laø kieán giaûi suoâng, chæ hoïc hieåu maø khoâng thöïc haønh. Giaùo thì coâng kích Thieàn laø Thieàn ngu doát, khoâng thoâng giaùo lyù, vì Thieàn chuyeân tu thoaïi ñaàu chuû tröông ñoän coâng phu. Nghóa laø Thieàn sinh chæ tin vaøo vò thaày höôùng daãn, vò höôùng daãn cho moät caâu thoaïi ñaàu, thieàn sinh phaûi duøng heát taâm löïc khaùn caâu thoaïi ñaàu ñoù cho tôùi ngaøy ngoä chôù khoâng hoïc kinh ñieån, ngoaïi tröø nhöõng buoåi khai thò cuûa vò thaày thì môùi tham hoïc. Do ñoù, hai toâng coù côù ñeå coâng kích laãn nhau. Coøn Tònh Ñoä toâng vaø Maät toâng thì coù chuû tröông ñöôøng loái rieâng, neân ôû ñaây khoâng baøn tôùi.

Xeùt ra, Thieàn vaø Giaùo beân naøo cuõng coù caùi öu, nhöng cuõng khoâng traùnh khoûi caùi khuyeát. Giaùo öu ôû hoïc kinh ñieån, nhöng khuyeát ôû choã hoïc hieåu maø khoâng haønh, chæ ñem kinh ñieån ra giaûng noùi tuïng ñoïc thoâi. Kinh luaät Phaät daïy ñeå cho ngöôøi thöïc haønh, chôù khoâng phaûi daïy ñeå giaûng thuyeát suoâng hay tuïng ñoïc suoâng maø khoâng thaáy chaân lyù. Thieàn chuyeân khaùn thoaïi ñaàu, ñöôïc caùi öu laø doàn heát taâm löïc trong caâu thoaïi ñaàu, khoâng bò chi phoái bôûi nhöõng kieán giaûi. Nhöng vì khoâng hoïc kinh ñieån, neân chæ tu ñeán khi naøo ngoä môùi coù theå ra giaùo hoùa ñöôïc, neáu chöa ngoä thì luùc ñoù ñaønh chòu ñoän coâng phu! Thieàn ñöôïc coi laø moät toâng phaùi khoâng troïng giaùo. Bôûi khoâng troïng giaùo neân laâm vaøo caùi loãi lôùn laø tu maø khoâng thoâng giaùo lyù Phaät, vaø sau laïi vaáp theâm caùi loãi thöù hai nöõa laø: Vì khoâng troïng giaùo chæ chuyeân khaùn thoaïi ñaàu ñeå chôø ngoä ñaïo, song moãi phaùp hoäi coù naêm baûy traêm thieàn sinh, maø ngöôøi ngoä ñaïo chæ moät hai thoâi, nhöõng ngöôøi khoâng ngoä ñaïo thì sao? Ñoù chính laø caùi nhaân laøm cho thieàn thoaïi ñaàu bieán caùc chuøa Thieàn toâng thaønh Tònh ñoä sau naøy: Taïi sao vaäy? Vì khi khaùn thoaïi ñaàu maø khoâng ngoä thì toát hôn laø trôû laïi nieäm Phaät, vì nieäm Phaät nheï nhaøng ít hoïc hôn khaùn thoaïi ñaàu. Ví duï khaùn caâu: "Nieäm Phaät laø ai?" Thieàn sinh doàn heát taâm löïc vaøo caâu hoûi maø khoâng traû lôøi ñöôïc, ñeå chôø ngoä... Ngöôøi khaùn thoaïi ñaàu thì tin vaøo lôøi cuûa vò thaày chæ daïy, höôùng theo ñoù tu cho tôùi khi ngoä ñaïo, chôù khoâng troâng caäy vaøo kinh Phaät. Veà sau coù nhieàu ngöôøi cho raèng tin Phaät nhaát laø Phaät A Di Ñaø, trong boán möôi taùm lôøi nguyeän coù lôøi nguyeän "Ai nieäm danh hieäu Ngaøi seõ ñöôïc Ngaøi ñoùn veà Cöïc Laïc". Tin vaø Tu nhö vaäy deã hôn. Do ñoù, ngöôøi tu thieàn daàn daàn chuyeån sang Tònh ñoä. Chính ôû Vieät Nam caùc chuøa Thieàn toâng sau naøy bieán thaønh chuøa Tònh ñoä cuõng vì lyù do ñoù.Khoâng phaûi ai khaùn thoaïi ñaàu cuõng ñeàu ngoä, neáu khoâng ngoä thì caû ñôøi tu khoâng saùng suûa. Hai toâng Thieàn Tònh ñeàu coù caùi öu vaø caùi khuyeát, Tònh ñoä öu laø tin vaøo Ñöùc Phaät Ai Di Ñaø, khuyeát laø coõi Cöïc laïc thì quaù xa. Coøn Thieàn thoaïi ñaàu khuyeát laø khoâng tin Phaät maø chæ tin vaøo vò Thieàn sö höôùng daãn, öu laø ngoä ngay nôi chính mình. Ñoù laø öu khuyeát cuûa hai toâng Thieàn Tònh. Veà sau Tònh ñoä coù phaàn höng thònh vì thieàn thoaïi ñaàu thieàn sinh tu laâu ngaøy thaáy nhoïc nhaèn maø khoâng ngoä ñaïo, laàn laàn chuyeån sang Tònh ñoä nieäm Phaät nheï nhaøng deã hôn. Ñoù laø lyù do maø ngöôøi sau phaûi suy nghó.

Giaùo thì naëng veà kinh chæ hoïc, trì tuïng thuyeát giaûng suoâng maø khoâng öùng duïng tu haønh. Thieàn thì chæ khaùn thoaïi ñaàu maø khoâng chòu hoïc kinh, vì hoïc kinh ñieån sôï trôû thaønh kieán giaûi. Caû hai ñeàu coù taùnh caùch thaùi quaù, cho neân Tu vieän Chôn Khoâng chuû tröông Thieàn Giaùo song haønh. Veà Giaùo, thieàn sinh phaûi hoïc kinh, luaän, söû. Veà Thieàn, thì phaûi thöïc nghieäm tu taäp. Caùc Thieàn sö thöôøng noùi Giaùo laø lôøi Phaät noùi hay laø mieäng cuûa Phaät, Thieàn laø taâm cuûa Phaät, taâm vaø mieäng cuûa Phaät khoâng hai. Vì taâm vaø mieäng cuûa Phaät khoâng hai neân Thieàn vaø Giaùo khoâng hai, vì vaäy Tu Vieän Chôn Khoâng chuùng toâi chuû tröông Thieàn Giaùo song haønh. Töø laâu toâi thöôøng noùi vôùi taát caû Thieàn sinh raèng: Ñoái vôùi Tam Baûo, toâi coù nieàm tin raát saâu, cho neân luùc naøo cuõng gaéng laøm cho ngoïn ñeøn Phaät phaùp saùng toû, khoâng muoán bò lu môø. Neáu chuùng ta chuyeân tu Thieàn thoaïi ñaàu thì queân hoïc kinh luaän, maø queân hoïc kinh luaän thì voâ tình pheá Phaùp baûo möôøi ngöôøi tu thoaïi ñaàu chaéc gì möôøi ngöôøi ngoä, hay naêm ngöôøi ngoä, hay moät hai ngöôøi ngoä? Neáu khoâng ngoä thì ngoïn ñeøn Phaät phaùp daàn daàn taét maát, ñoù laø ñieàu tu syõ chuùng ta phaûi thaän troïng.

ÔÛ Vieät Nam, trong thôøi chuùng toâi tu hoïc thì Phaät giaùo chia toång quaùt laøm ba nhoùm (chia thaønh nhoùm chôù khoâng chia thaønh phaùi). Nhoùm thöù nhaát laáy kinh ñieån Phaät laøm ngheà sanh nhai, ñi tuïng taùn ñeå coù tieàn sanh soáng, ñöôïc goïi laø Thaày cuùng Thaày ñaùm, nhoùm naøy cuõng khaù ñoâng. Nhoùm thöù hai laø nhöõng ngöôøi toát, nhöng vì ít hoïc ham tu neân naëng veà tín ngöôõng, tu moät caùch muø quaùng, tu maø khoâng hieåu giaùo lyù, cho neân chæ bieát cuùng raèm cuùng vía, tuïng kinh tính boä, laïy tam thieân Phaät, laïy Phaùp Hoa töøng chöõ. Tu nhieàu laø cuùng nhieàu, laïy nhieàu, tuïng nhieàu. Ñoù laø chuû tröông cuûa nhoùm thöù hai, goàm moät soá chuøa ôû thoân queâ, vaø ôû thaønh thò cuøng coù. Nhoùm thöù ba laø nhöõng ngöôøi hoïc coù caáp baèng, hieåu giaùo lyù ñaïo Phaät nhö trieát hoïc. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa chuùng toâi hoïc ôû Phaät hoïc vieän, hoïc raát nhieàu moân, hoïc coù chöông trình, coù thi cöû ñaøng hoaøng. Bôûi lo thi cöû neân ai naáy caém ñaàu hoïc, hoïc ñeå thi laáy baèng! Roát cuoäc trong khi hoïc giaùo lyù Phaät, cuõng khoâng coù thì giôø ñeå tu. Vieäc tu thì göôïng gaïo, moät ngaøy 24 giôø, moät hai thôøi coâng phu cho qua ngaøy thoâi, chôù khoâng coù söï chuyeân tu. Ñeán khi maõn khoùa hoïc ra tröôøng phaûi ñi giaûng daïy, maø giaûng daïy thì phaûi toå chöùc. Vöøa lo giaûng daïy vöøa lo toå chöùc cho giaùo hoäi neân cuõng khoâng coù thì giôø tu. Vaäy nhoùm thöù ba naøy ñöôïc öu ñieåm laø coù hoïc, nhöng laïi cuõng thieáu tu. Hoài hoäi Phaät hoïc Nam Vieät caát chuøa Xaù Lôïi, coù xin Sö cuï Phaùp chuû Khaùnh Anh hai caâu ñoái ñeå ghi trong giaûng ñöôøng. Sö Cuï cho hai caâu :" Hoïc maø khoâng tu laø ñaõy ñöïng saùch, tu maø khoâng hoïc laø tu muø". Hai caâu ñoái ñoù, ñeán nay vaãn coøn ghi ôû giaûng ñöôøng chuøa Xaù Lôïi. Sö cuï nhaém hai nhoùm ngöôøi: nhoùm naëng tín ngöôõng ham tu maø khoâng hoïc, laáy cuùng tuïng leã laïy laøm treân, tu moät caùch muø quaùng, vaø nhoùm nöõa laø ôû Phaät hoïc vieän, hoïc coát ghi nhôù cho nhieàu ñeå ra giaûng daïy lo laøm vieäc khoâng tu ñöôïc gì heát, gioáng nhö caùi ñaõy ñöïng saùch. Ñoù laø teä traïng Phaät giaùo Vieät Nam luùc baáy giôø, chính toâi laø ngöôøi trong cuoäc. Suy nghieäm thaáy caùi loãi thieáu soùt cuûa mình neân toâi nhaäp thaát chuyeân tu vaø chuû tröông laäp tu vieän. Toâi laäp tu vieän maø khoâng caát chuøa, vì sôï caát chuøa Phaät töû töôûng nhö caùc chuøa khaùc seõ môøi ñi cuùng ñi tuïng. Vaø ñeå traùnh hai caùi loãi: hoïc trôû thaønh caùi ñaõy ñöïng saùch, tu maø khoâng bieát Phaät Toå daïy caùi gì cöù tu muø. Neân toâi dung hoäi caû hoïc laãn tu ñeå höôùng daãn cho Thieàn sinh trong tu vieän. Vì hoïc maø bieát öùng duïng sôû hoïc ñeå tu thì khoâng phaûi laø caùi ñaõy ñöïng saùch, vì tu maø coù hoïc hieåu thoâng suoát giaùo lyù neân khoâng phaûi laø tu muø. Nhö vaäy, chuû tröông maø Tu vieän Chôn Khoâng ñang thöïc hieän laø "Thieàn Giaùo song haønh".

Hoïc ôû Phaät hoïc vieän thì phaûi nhôù, phaûi thuoäc ñeå thi cöû. Coøn hoïc ôû Tu vieän laø ñeå hieåu töï tham cöùu tu haønh, khoâng baét phaûi nhôù, phaûi laøm baøi, phaûi thi cöû. Bôûi hoïc phaûi nhôù phaûi laøm baøi, phaûi thi cöû neân taâm bò roái, coøn hoïc ñeå öùng duïng tu haønh thì khoâng coù gì phieàn baän. ÔÛ ñaây, toâi giaûng kinh, luaän, söû cho quyù vò nghe, ai nhôù ñöôïc bao nhieâu thì nhôù, vaø nhôù ñöôïc bao nhieâu öùng duïng tu baáy nhieâu. Hoïc ñeå thi cöû vaø hoïc ñeå tu khaùc nhau ôû choã ñoù. Vì vaäy, tu vieän chuû tröông tu "tri voïng" chôù khoâng daïy khaùn thoaïi ñaàu. Taïi sao? Vì hoïc vaø tu song haønh, neáu khaùn thoaïi ñaàu laø phaûi boû hoïc, maø boû hoïc töùc nhieân pheá giaùo, neân khoâng theå öùng duïng thoaïi ñaàu ñöôïc, ñoù laø lyù do thöù nhaát. Lyù do thöù hai nhö toâi ñaõ keå, toâi khoâng phaûi laø ngöôøi ñöôïc keá truyeàn toâng Laám Teá, neân toâi khoâng daïy tu thoaïi ñaàu. Vì chuû tröông cuûa Thieàn thoaïi ñaàu laø laáy ngoä laøm choã cöùu caùnh. Nhöng ngoä thì phaûi nhieàu laàn, giaûi ngoä thì voâ soá, tieåu ngoä thì naêm baûy laàn, chöù khoâng phaûi ngoä moät laàn laø xong. Cho neân ngöôøi tu thieàn thoaïi ñaàu ñeán choã cöùu caùnh laø trieät ngoä, ngöôøi ñoù môùi laø ngöôøi xuaát caùch, coù theå hoaèng hoùa ñöôïc. ÔÛ ñaây, chuùng toâi chuû tröông tu laø "tænh giaùc" chöù khoâng noùi ngoä. Quùy vò phaûi hieåu cho thaät kyõ choã naøy. Tænh giaùc laø luùc naøo cuõng bieát ñuùng khoâng laàm. Töø laâu, chuùng ta nhaän laàm caùi töù ñaïi naøy laø thaân mình, caùi suy tö, nghó töôûng, caûm thoï, phaân bieät laø taâm mình. Vì cho töù ñaïi hö giaû laø thaân mình, voïng töôûng laø taâm mình, neân bò noù sai söû chaïy heát nôi naøy ñeán choã noï. Khi bieát roõ noù laø duyeân hôïp hö giaû, laø voïng töôûng khoâng phaûi laø mình (ngaõ) ñoù laø tænh; queân, nhaän caùi voâ thöôøng sanh dieät ñoù laø mình, ñeå noù daãn ñi ñoù laø meâ. Moät phuùt tu laø moät phuùt tænh, tænh töøng phuùt töøng giaây neân khoâng coù caùi ngoä maïnh meõ nhö khaùn thoaïi ñaàu. Thöù ñeán laø trong khi hoïc kinh nghe lôøi Phaät Toå daïy coù theå tænh, nhaän ra caùi naøo chôn caùi naøo giaû, ñoù laø tænh giaùc chôù khoâng phaûi ñaïi ngoä. Tænh laø bieát caùc phaùp khoâng phaûi thaät, coøn caùi thaät thì chöa nhaän ra. Vaäy neân, ñöôøng loái tu ôû ñaây laø haèng tænh haèng giaùc. Bôûi vì laâu nay chuùng ta quen thaáy caùi gì cuõng thaät, maø vaïn vaät nguyeân laø duyeân hôïp hö doái, thaáy noù thaät laø meâ. Bôûi meâ cho neân ñuoåi theo vaät chaïy heát choã naøy ñeán choã khaùc, do ñoù maø khoå ñau. Baây giôø tænh giaùc, thaáy roõ caùc phaùp ñeàu duyeân hôïp hö doái. Hoaëc laø quaùn caûnh vaät huyeãn hoùa, hoaëc quaùn saéc thaân duyeân hôïp hö doái, hoaëc quaùn voïng töôûng khoâng thaät cuõng laø huyeãn. Nhö vaäy trong giôø phuùt naøo cuõng soáng trong söï tænh giaùc, ñoù laø tu.

Coøn thieàn thoaïi ñaàu, khi tham thieàn thì cheát soáng vôùi caâu thoaïi ñaàu, luùc ñoù doàn heát taâm löïc vaøo caâu thoaïi ñaàu, khoâng tænh khoâng giaùc. Trong thôøi gian khoái nghi chöa vôõ, thieàn sinh ôû trong traïng thaùi toái taêm, vì vaäy khi ngoä thì maïnh laém. Coøn tu "tri voïng" do tænh giaùc töøng phuùt giaây, cho neân coù tænh theâm chuùt nöõa cuõng thöôøng, khoâng thaáy quan troïng. Song, giôø naøo tu giôø ñoù tænh. Giaû söû trong tu vieän naêm möôøi ngöôøi tu, naêm möôøi ngöôøi ñoù tuy chöa trieät ngoä, nhöng coù tænh giaùc thì tu haønh coù tieán, do ñieàu phuïc ñöôïc phieàn naõo, neân coù ñuû nieàm tin vaø nöông theo lôøi Phaät Toå vaãn coù theå giaûng daïy cho ngöôøi sau cuøng tu taäp. Ñoù laø ñieåm ñaëc bieät. Neáu tham thoaïi ñaàu maø chöa ngoä, thì khoâng daïy ñöôïc, vì ñang doàn taâm löïc vaøo caâu thoaïi ñaàu. Do ñoù, coù nhöõng vò Thieàn sinh lo tu queân caét moùng tay, raâu toùc ra daøi, tham thieàn queân heát moïi vieäc, neân khi chöa ngoä thì khoâng laøm gì caû. ÔÛ ñaây tu vieän chuû tröông phaûi thöôøng xuyeân tænh giaùc, tuy chöa chöùng ngoä, nhöng giaùc ngoä tôùi ñaâu thì chæ daïy ngöôøi sau tu tôùi ñoù, maø y theo lôøi Phaät Toå daïy chôù khoâng phaûi daïy rieâng theo yù mình. Vaäy, chuû tröông cuûa tu vieän Chôn Khoâng chaúng phaûi chæ chuyeân tu maø khoâng coù söï lôïi tha. Coøn ngöôøi tham thoaïi ñaàu hoaëc 5 naêm, 10 naêm, 20 naêm môùi ngoä, ñoù laø ngöôøi coù phöôùc lôùn. Coøn neáu tu 5 naêm, 10 naêm, 20 naêm maø khoâng ngoä coi nhö cuoäc ñôøi chòu cheát trong ñoän coâng phu. Vaãn bieát raèng khoâng ngoä thì thoâi, nhöng chöa ngoä thì caû ñôøi tu khoâng laøm ñöôïc gì lôïi ích cho ñôøi. Hôn nöõa, thôøi cuoäc khoâng cho pheùp ngöôøi tu ai ñeán hoïc ñaïo cuõng baûo "Tham ñi" maø caàn phaûi lyù giaûi, lyù giaûi thì phaûi hoïc, vöøa hoïc vöøa tu. Khaùn thoaïi ñaàu keït ôû choã khoâng hoïc, ngoaïi tröø nhöõng ngöôøi hoïc roài, chæ chuyeân tu thì ñöôïc. Ñoù laø söï khaùc bieät cuûa ñoâi beân.

Chuû tröông tu "tri voïng" cuûa Tu vieän Chôn Khoâng xuaát xöù töø ñaâu? Ñoù laø vaán ñeà quan troïng. Sau naøy, coù moät soá ngöôøi laàm cho raèng: Tu theo Toå sö thieàn laø phaûi khaùn thoaïi ñaàu, tu maø hoïc kinh luaän thì khoâng phaûi thieàn Toå sö. Ñaây, toâi xin ñaët caâu hoûi: Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn coù phaûi laø Toå sö khoâng? Ngaøi ñaõ töøng daïy ñeä töû tuïng kinh Kim Cang vaø cuõng töøng giaûng kinh Kim Cang cho Luïc Toå nghe vaø ngoä ñaïo. Vaäy, Ngaøi laø Toå sö hay chaúng phaûi Toå sö? Hieän taïi coù moät soá ngöôøi cöù cho raèng khaùn thoaïi ñaàu môùi laø Toå Sö Thieàn, khoâng khaùn thoaïi ñaàu khoâng phaûi Toå sö thieàn, ñoù laø ñieàu laàm laãn raát lôùn. Laïi, coù ngöôøi cho raèng hoïc kinh khoâng theå ngoä ñaïo, ñieàu ñoù cuõng khoâng ñuùng. Chính Ngaøi Huyeàn Giaùc tröôùc do xem kinh Duy Ma Caät maø ngoä ñaïo, sau môùi tôùi Luïc Toå ñeå aán chöùng. Hoïc kinh khoâng ngoä laø vì theo loái hoïc töø chöông ñeå thi cöû. Ngöôøi do tu taäp taâm daàn daàn thanh tònh, ñoïc qua kinh Phaät hoaùt nhieân taâm saùng ra nhaän ñöôïc lyù chaân thaät. Nhö tröôøng hôïp Ngaøi Huyeàn Sa nhaäp thaát tu, Ngaøi nghieân cöùu kinh Laêng Nghieâm maø ngoä ñaïo, hoaëc nhö Ngaøi Phaùp Loa thuoäc phaùi Truùc Laâm Yeân Töû cuõng do ñoïc kinh Laêng Nghieâm maø ñöôïc ngoä. Nhö vaäy, quan nieäm tu thieàn hoïc kinh khoâng ngoä laø khoâng ñuùng. Hoïc kinh baèng caùch vöøa nghieân cöùu vöøa tu, thì coù theå nhaân nôi kinh maø ngoä ñaïo. Trong kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Ngaøi Phaùp Ñaït chöa thaáy ñaïo ñeán hoûi lyù kinh Phaùp Hoa. Sau khi ñöôïc Luïc Toå giaûi nghi, Ngaøi nhaän ñöôïc yeáu chæ, Ngaøi môùi hoûi raèng: Hieåu ñöôïc lyù kinh khoûi trì tuïng ñöôïc chaêng? Luïc Toå ñaùp: Kinh ñaâu coù laøm chöôùng ngaïi oâng. Vaäy, Toå baûo tuïng kinh hay khoâng tuïng? Ñaït ñöôïc lyù ñoïc kinh coù haïi gì? Nhö vaäy, Nguõ Toå ñaõ daïy ñeä töû tuïng kinh. Luïc Toå cuõng ñaâu coù caám tuïng kinh. Luïc Toå ngoä ñaïo töø nôi kinh Kim Cang, cho neân trong baøi keä Voâ töôùng cuûa Luïc Toå coù caâu: "Toâng thoâng caäp thuyeát thoâng, nhö nhaät xöû hö khoâng". Toâng thoâng laø thieàn maø thuyeát laø giaùo, Thieàn vaø Giaùo caû hai ñeàu thoâng suoát gioáng nhö maët trôøi giöõa hö khoâng saùng rôõ. Ñeå thaáy, chuû tröông cuûa chö Toå ñaâu coù pheá boû kinh. Ngöôøi sau khoâng nghieäm tôùi nguoàn goác, cöù nhaém maét maø lôùn tieáng coâng kích, thaät laø moät vieäc laøm quaù sai laàm! Toâng Taøo Ñoäng, toâng Laâm Teá, toâng naøo khoâng phaûi laø Toå sö thieàn? Ngaøi Ñaïi Hueä thuoäc toâng Laâm Teá chæ trích toâng Taøo Ñoäng veà "maëc chieáu, vaäy chuû tröông cuûa toâng Taøo Ñoäng coù sai khoâng? Söï coâng kích ñoù chaúng qua laø do tinh thaàn öùc döông cuûa ngöôøi truyeàn ñaïo, cöù ñeà cao sôû tröôøng cuûa mình, vaø ñeø beïp phaùp tu cuûa keû khaùc. Neáu coù ngöôøi tôùi hoûi ñaïo, maø khen phaùp tu cuûa keû khaùc thì laøm sao trình baøy ñöôïc sôû tröôøng cuûa mình. Ai khoâng bieát phaùp tu Tònh Ñoä vaø tu Thieàn ñeàu töø kinh Phaät daïy. Vaäy maø coù ngöôøi tôùi hoûi Thieàn vôùi vò tu Tònh Ñoä lieàn bò doïa coi chöøng ñieân, tu Thieàn khoù laém, maø khen phaùp tu Tònh Ñoä. Coøn ngöôøi tu Thieàn thì noùi Tònh Ñoä quaù naëng tín ngöôõng, tu coøn möôïn phöông tieän, khoâng maïnh. Ñoù laø do tinh thaàn öùc döông cuûa ngöôøi truyeàn ñaïo. Ngöôøi sau thaáy Ngaøi Ñaïi Hueä baùc "maëc chieáu" cuûa toâng Taøo Ñoäng, töôûng tu "maëc chieáu" laø sai, ñoù laø moät caùi laàm lôùn cuûa ngöôøi sau, khoâng chòu nghieân cöùu töôøng taän. Nghe ngöôøi tröôùc khen cheâ thì theo ñoù maø khen cheâ, chöù khoâng hieåu ñöôïc goác ngoïn. Ñöôøng loái cuûa tu vieän Chôn Khoâng laø Thieàn Giaùo song haønh, neáu hieåu ñuùng laøm ñuùng thì ñaâu coù khaùc chuû tröông "toâng thoâng thuyeát thoâng" cuûa Luïc Toå, toâng thoâng thuyeát thoâng nhö maët trôøi chieáu saùng giöõa hö khoâng coù loãi laàm gì? Ñoù laø chuû yeáu maø ngöôøi tu phaûi hieåu phaûi thaáy cho thaät roõ. Do ñoù, khi laäp tu vieän, toâi chuû tröông Thieàn Giaùo song haønh, hai beân phaûi nöông nhau, nöông Giaùo ñeå thoâng Thieàn, nhôø tu thieàn saùng ñöôïc kinh. Caû hai hoã töông nhau chôù khoâng taùch rôøi. Nhôø vaäy, neáu chöa tu ñöôïc vieân maõn vaãn coù theå neâu cao ngoïn ñeøn chaùnh phaùp chôù khoâng laøm cho taét maát. Nhôø coù Giaùo laøm neàn taûng caên baûn thì khoâng xieån döông theo öùc thuyeát. Neáu chæ khaùn thoaïi ñaàu, khoâng hoïc kinh, nghi tình chöa vôõ laøm sao daùm ra giaûng daïy? Neân hieåu ñöôøng loái tu haønh ôû ñaây laø vöøa hoïc, vöøa tu, vöøa coù theå hoaèng hoùa. Caùi thaáy bieát cuûa mình laø caùi thaáy bieát nöông nôi caùi thaáy bieát cuûa Phaät Toå, ñoàng thôøi chieâm nghieäm öùng duïng lôøi Phaät Toå ñeå thaáy roõ leõ thöïc cuûa caùc phaùp.

Ngaøi Hueä Khaû thöa Toå Boà Ñeà Ñaït Ma:

- Taâm con baát an, xin thaày daïy con phöông phaùp an taâm.

Toå Boà Ñeà Ñaït Ma nhìn thaúng vaøo maët Hueä Khaû baûo:

- Ñem taâm ra ñaây ta an cho.

Hueä Khaû söûng soát nhìn laïi khoâng thaáy taâm, thöa:

- Con tìm taâm khoâng theå ñöôïc.

Toå Boà Ñeà Ñaït Ma baûo:

- Ta ñaõ an taâm cho ngöôi roài.

Hueä Khaû lieàn kheá ngoä.

Hueä Khaû noùi taâm baát an laø noùi caùi voïng taâm xao xuyeán roái bôøi maø laâu nay ai cuõng chaáp noù laø taâm mình, neân thaáy baát an. Vaø khi Sô Toå baét chuùng ta nhìn thaúng maët voïng taâm thaáy noù töï tan bieán laëng leõ, töùc bieát noù hö voïng thì taâm an. Vaäy, chuû tröông "bieát voïng" coù caên cöù roõ raøng khoâng phaûi öùc thuyeát.

Moät hoâm, Ngaøi Hueä Khaû boãng nhieân ñaïi ngoä, baïch vôùi Toå Boà Ñeà Ñaït Ma:

- Nay con caùc duyeân ñeàu baët.

Toå Boà Ñeà Ñaït Ma noùi:

- Coi chöøng laïc vaøo khoâng.

Hueä Khaû thöa:

- Con thöôøng bieát roõ raøng noùi khoâng theå ñeán.

Toå Boà Ñeà Ñaït Ma noùi:

- Ñaây laø choã truyeàn cuûa chö Phaät, chôù neân hoà nghi.

Vaäy, voïng töôûng laëng thì "caùi lieãu lieãu thöôøng tri" hieän tieàn, ñoù laø choã cöùu caùnh vieân maõn, goïi laø nhö nhö.

Tu "bieát voïng" cho chuùng ta kinh nghieäm laø nhìn mình caøng kyõ thì thaáy loãi mình caøng nhieàu. Toâi ví duï, coù moät ñaøi coå Phaät, maø töôïng coå Phaät bò quyû khieâng quaêng maát, coøn caùi ñaøi troáng neân ngaøy naøo quyû noù cuõng nhaûy leân muùa haùt. Baáy giôø, coù ngöôøi phaùt taâm suøng baùi, lieàn thænh töôïng coå Phaät an vò treân ñaøi. Vöøa ñeå töôïng leân laø quyû noù ñem quaêng xuoáng, thaønh thöû an vò khoâng ñöôïc. Hoï môùi caàu cöùu caùc thaày tu tôùi trò giuøm con quyû. Thaày tu Tònh Ñoä vieát saùu chöõ Nam Moâ A Di Ñaø Phaät daùn leân caùi ñaøi, quyû noù hôi sôï, thaày daùn xong thaày ñi, quyû giaät töôïng coå Phaät xuoáng, leo leân ñaøi muùa may nöõa. Thaày tu Maät toâng ñeán daùn caâu chuù "Aùn ma ni baùt di hoàng", noù cuõng sôï nhöng khi thaày ñi vaéng, noù cuõng giaät töôïng xuoáng troài ñaàu leân nhaûy muùa. Thieàn sö tôùi daùn caâu "Nieäm Phaät laø ai?" daùn roài laïi lô lô laø laø, noù cuõng giaät töôïng coå Phaät xuoáng leo leân nhaûy muùa nöõa. Moät Thieàn sö khaùc tôùi, vò naøy khoâng vieát khoâng daùn, maø ngoài ñoù, ñöùa naøo troài ñaàu leân, oâng chæ vaøo maët noù noùi: maøy laø quyû! Noù thuït ñaàu laëng maát. Luùc ñaàu noù coù sôï, nhöng khi naøo oâng ngoù lô noù laïi troài ñaàu leân muùa nhaûy. Neân oâng phaûi ngoài ñoù maø canh chöøng hoaøi. Vaäy, trong caùc sö trò quyû vò naøo coâng hieäu hôn? Vò naøo cuõng coâng hieäu nhöng phaûi coù maët thöôøng tröïc, neáu khoâng coù maët thöôøng tröïc thì heát coâng hieäu.

Tu thieàn thoaïi ñaàu cuõng phaûi chaêm chaêm khoâng lôi loûng môùi coù coâng hieäu. Tu Tònh Ñoä nieäm Phaät cuõng phaûi chuyeân chuù khoâng queân môùi coù coâng hieäu. Tu Maät toâng trì chuù mieân maät, khoâng giaùn ñoaïn môùi coù coâng hieäu. Coøn thieàn bieát voïng luoân luoân phaûi tænh phaûi giaùc môùi coù coâng hieäu. Vaäy, phaùp moân naøo cuõng khoâng deã. Caùc phaùp tu coù ñeà muïc xem chöøng nhö deã tu, thieàn thoaïi ñaàu coù caâu thoaïi ñaàu ñeå khaùn, Tònh Ñoä coù caâu Nam Moâ A Di Ñaø Phaät ñeå nhôù, Maät toâng coù caâu chuù ñeå trì. Nhôø nöông vaøo phöông tieän maø queân nghó nhôù ñeán nhöõng vieäc khaùc, voïng töôûng khoâng khôûi. Coøn tu "bieát voïng" duøng trí nhìn thaúng, khoâng coù phöông tieän ñeå nöông, môùi tu xem chöøng khoù, nhöõng taät xaáu, nhöõng töôûng baäy muoân ñôøi muoân kieáp cöù troåi daäy, thaáy roõ raøng thì ra mình xaáu xa, tu dôû quaù! Noùi khoù noùi deã laø do nhaän ñònh thieån caän, thaät söï thì phaùp naøy cuõng nhö phaùp kia khaùn thoaïi ñaàu, nieäm Phaät, trì chuù, nhôø baùm saùt phöông tieän ñeå döøng voïng töôûng, neân khoâng thaáy voïng töôûng khôûi. Nhöng neáu tu khoâng chuyeân lôi loûng thì voïng töôûng cuõng troài leân thaønh dôû. Tri voïng thì duøng trí nhìn thaúng, moïi voïng nieäm toát xaáu troài leân, ngay ñoù thaáy töôøng taän. Ñoù laø choã aùch yeáu, thieàn sinh tu phaûi bieát roõ. Tuy nhieân, ñoái vôùi ngöôøi sô cô, tu nöông theo phöông tieän thì deã thöïc haønh hôn laø "bieát voïng", vì duøng trí nhìn thaúng neân ñoøi hoûi ngöôøi soáng maïnh veà trí. Bieát voïng töôûng, voïng töôûng laëng thì noù töï chôn.

Xeùt veà phöông tieän, phaùp moân nieäm Phaät ñöôïc giaûi thích "ñaïp gai laáy gai maø leå", khaùn thoaïi ñaàu thì noùi "duøng ñoäc ñeå trò ñoäc". Vì ñuùng tinh thaàn cuûa ñaïo Phaät, tu ñeán choã roát raùo laø voâ nieäm, coøn nieäm laø coøn sanh töû, duø laø nieäm aùc hay nieäm thieän. Luïc Toå khai thò Hueä Minh: "Khoâng nghó thieän khoâng nghó aùc caùi gì laø baûn lai dieän muïc cuûa Thöôïng toïa Minh?" Nghó thieän nghó aùc ñeàu laø nieäm, maø coøn nieäm thì khoâng phaûi laø baûn lai dieän muïc, coøn nieäm laø coøn beänh. Vì vaäy, nieäm Phaät hay trì chuù ñöôïc xem nhö duøng gai ñeå leå gai, duøng caây gai nieäm Phaät ñeå leå nhöõng caây gai voïng töôûng ñieân ñaûo khaùc. Caùc caây gai voïng töôûng ñöôïc leå heát thì caây gai nieäm Phaät phaûi boû luoân. Neáu nhöõng caây gai voïng töôûng ñöôïc leå heát roài, maø caây gai nieäm Phaät coøn giöõ laïi cuõng coøn beänh. Cho neân duøng phöông tieän tu phaûi bieát cho töôøng taän. Do ñoù, trong nhaø Thieàn noùi con maét bò buïi dô baùm thaønh beänh, maø maït vaøng tuy quyù rôi vaøo cuõng beänh, con maét trong suoát khoâng bò dính moät vaät gì môùi laønh maïnh. Phaùp moân nieäm Phaät, phaûi nieäm tôùi choã voâ nieäm, töùc laø caâu A Di Ñaø Phaät cuoái cuøng cuõng buoâng luoân. Taâm nhaát nhö môùi laø choã cöùu caùnh. Tu thoaïi ñaàu ñöôïc coi laø "duøng ñoäc trò ñoäc". Taïi sao goïi laø ñoäc? Vì khaùn thoaïi ñaàu laø ñeå khôûi nghi moät vaán ñeà khoâng traû lôøi ñöôïc. Maø nghi laø moät trong saùu moùn caên baûn phieàn naõo, duøng phieàn naõo ñeå tu laø duøng ñoäc chöù gì? Khi nghi moät vaán ñeà gì maïnh thì queân heát nhöõng vieäc khaùc. Caùc Toå kinh nghieäm, duøng nghi ñeå laán aùp, ñoái trí loaïn töôûng, neân caùc Ngaøi môùi ñöa ra caâu nghi vaán "nieäm Phaät laø ai?" hay "tröôùc khi cha meï chöa sinh ta laø caùi gì?" hoaëc "taát caû trôû veà moät, moät trôû veà choã naøo?" Baát cöù caâu naøo mieãn nghi vaán maïnh thì noù laán aùp heát moïi loaïn töôûng khaùc, laàn laàn noù keát thaønh khoái, khoái nghi vôõ voïng töôûng heát thì ngoä ñaïo. Ñoù laø duøng ñoäc nghi ñeå tröø voâ soá ñoäc voïng töôûng. Neáu nghi tình chöa vôõ, thì cöù ôû trong traïng thaùi nghi, maø coøn nghi thì khoâng laøm gì ñöôïc. Nhö vaäy, ñeå thaáy roõ moãi phaùp tu coù coâng hieäu rieâng cuûa noù. Tu thoaïi ñaàu, nieäm Phaät hay trì chuù thì naëng veà tín (tin). Coøn tu tri voïng thì naëng veà trí, duøng trí thaáy roõ khoâng laàm, neân haèng tænh haèng giaùc töøng phuùt töøng giaây. Neáu queân thì tình soáng daäy, tình soáng daäy thì trí môø ñi. Cho neân tu muoán tieán, phaûi kheùo tænh giaùc luoân luoân, thieáu tænh giaùc thì tu khoâng tieán ñöôïc.

Tu "bieát voïng", vôùi nhöõng ngöôøi sô cô, khoù tin mình heát voïng töôûng, chæ coù nhöõng ngöôøi ñaõ nhaän ra "oâng chuû" môùi tin mình coù theå heát voïng töôûng, voïng töôûng heát taâm chôn hieän, khoâng nghi ngôø. Coøn ngöôøi chöa nhaän ra "oâng chuû", khi voïng töôûng laëng roài phaûi bieát theâm raèng voïng töôûng laëng töùc taâm theå nhö nhö. Nhieàu ngöôøi tu chuù taâm vaøo moät choã ñeå cho yeân, coù khi keït trong caùi yeân ñoù goïi laø si ñònh (ñònh khoâng saùng). Vaäy neân, voïng töôûng laëng phaûi taïm bieát ñoù laø taâm theå nhö nhö, ñeå khoâng maéc keït trong si ñònh. Caùi laëng leõ laø taâm theå nhö nhö hieän tieàn, noù lieãu lieãu thöôøng tri thì khoâng bò keït ôû trong voâ kyù.

Tu "bieát voïng" vaáp moät loãi nöõa laø lo keàm taâm cho voïng töôûng laëng, thôû khoâng saâu neân loùi nôi ngöïc beøn cho laø ñau tim. Giai ñoaïn ñaàu tu hôi thôû raát quan troïng, phaûi thôû saâu tôùi buïng döôùi, chuù yù hôi thôû nheï, ñeàu, daàn daàn voïng töôûng daáy, bieát laø voïng töôûng, khoâng theo. Tu nhö vaäy laø khoâng sai, khoâng beänh.

Tu "bieát voïng" neáu caûm thaáy buoàn hoaëc ñau ñaàu coù theå khôûi quaùn, quaùn coù hai caùch:

- Quaùn khoâng: Laø quaùn taát caû phaùp duyeân sanh nhö huyeãn, thaân duyeân sanh nhö huyeãn, caûnh duyeân sanh nhö huyeãn khoâng thaät. Quaùn xeùt roõ raøng töôøng taän, quaùn maõi nhö vaäy, ñoù laø phaùp "ñoaït caûnh baát ñoaït nhôn" cuûa Ngaøi Laâm Teá.

- Duøng quaùn tu chæ: Quaùn taát caû phaùp nhö huyeãn khoâng thaät, neân khoâng ñeå taâm nghó töôûng. Nieäm vöøa khôûi lieàn quaùn taát caû phaùp nhö huyeãn thì voïng nieäm töï laëng, neáu voïng nieäm khôûi nöõa cuõng quaùn nhö vaäy, thì taâm ñöôïc an ñònh. Chaúng nhöõng quaùn luùc ngoài thieàn, maø ñi ñöùng laøm vieäc cuõng quaùn nhö theá. Ñoù laø tröôùc quaùn sau chæ. Nhö kinh Vieân Giaùc daïy tu chæ quaùn gheùp, chæ tröôùc quaùn sau, nheï vui, ít buoàn. Nhìn thaúng voïng nieäm hoaøi thì buoàn neân tuøy söï tu tieán maø öùng duïng. Ñoù laø ñieàu thieát yeáu cuûa ñöôøng loái tu cuûa tu vieän Chôn Khoâng. Ngöôøi sôû dó khoâng heát voïng töôûng laø vì coâng phu chöa vieân maõn. Neáu nhö theá maø tu taäp nhöùt ñònh voïng töôûng laàn laàn thöa, voïng töôûng thöa roài seõ heát, khoâng nghi ngôø.

]