THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM CUOÁI THEÁ KYÛ 20

H.T THÍCH THANH TÖØ

YEÁU CHÆ THIEÀN TOÂNG (tt)

X. NHÖÕNG BEÄNH CUÛA NGÖÔØI TU THIEÀN.

Thieàn toâng laø moät loái tu nheï nhaøng thanh thoaùt, phoùng khoaùng, teá nhò, thaâm traàm. Neáu ngöôøi phaùt taâm kieân coá, tröôøng vieãn tu haønh, chaéc chaén keát quaû nhö nguyeän. Ngöôïc laïi, neáu ngöôøi phaùt taâm yeáu ñuoái, tu haønh khi tieán khi luøi, hoaëc khi phaùt höùng tu queân aên boû nguû, khi khôûi löôøi bieáng caû thaùng chaúng nhôù coâng phu. Nhöõng ngöôøi nhö theá maø tu thieàn deã phaùt sanh nhöõng beänh döôùi ñaây:

A. TÖÏ TÍN KHOÂNG KHEÙO THAØNH TÖÏ TOÂN

Thieàn toâng daïy "Töùc taâm laø Phaät", nhöõng ngöôøi khoâng kheùo tu haønh, nghó raèng taâm mình laø Phaät, caàn gì leã Phaät saùm hoái, ñoù chæ thuoäc hình thöùc beân ngoaøi, soáng vôùi taâm mình ñuû roài. Töø quan nieäm ñoù, hoï xem thöôøng nhöõng baäc thaày, nhöõng ngöôøi tu tröôùc coù ñöùc haïnh hôn hoï. Hoï cöù nghó: "Toâi soáng vôùi taâm toâi, baát caàn ai noùi gì thì noùi". Nhöng thöïc teá, hoï cuõng chöa soáng ñöôïc vôùi taâm hoï, chæ oâm loøng ngaïo maïn töï cao, khoâng kính Phaät, khoâng quyù nhöõng baäc toân tuùc. Theá laø thaønh beänh "töï tín khoâng kheùo thaønh töï toân". Ñaõ thaønh beänh maø bieát aên naên hoái caûi, coøn tu tieán ñöôïc, baèng khoâng thì raát khoù cöùu.

Muoán trò beänh naøy, ngöôøi tu thieàn vaãn thöôøng leã Phaät saùm hoái, vaãn quyù kính nhöõng haøng toân tuùc. Töï bieát taâm ta laø Phaät, song neáu khoâng coù Phaät giaùc ngoä, chæ daïy laïi thì laøm sao bieát ñöôïc. Hoøn ngoïc quyù cuûa ta ñaõ boû queân töø thuôû naøo, ngaøy nay ñöôïc ngöôøi chæ cho, tìm laïi ñöôïc noù, coâng ôn cuûa ngöôøi chæ thaät voâ löôïng. Ñeán chö Toå vaø Thieän tri thöùc hieän nay, cuõng laø ngöôøi cöùu chuùng ta thoaùt khoûi meâ laàm. Neáu khoâng coù chö Toå tieáp noái, Thieän tri thöùc ra ñôøi, ngaøy nay laøm sao chuùng ta coøn ñuû duyeân bieát ñaïo lyù cao caû naøy. Vì theá caùc Ngaøi ñeàu laø ngöôøi aân saâu daøy cuûa chuùng ta. Chuùng ta luoân luoân heát loøng quyù kính caùc Ngaøi. Thaønh taâm leã Phaät saùm hoái, quyù kính nhöõng baäc toân tuùc laø trò laønh beänh töï toân.

B. PHOÙNG KHOAÙNG KHOÂNG KHEÙO THAØNH PHOÙNG TUÙNG.

Beänh naøy ngöôøi tu thieàn deã maéc phaûi. Bôûi vì Thieàn toâng chuù muïc buoâng xaû moïi voïng töôûng, coá chaáp, khuoân maãu, hình thöùc, taäp tuïc sai laàm, chính nhöõng thöù aáy ñoùng khung con ngöôøi cöùng ñôø khoâng thoaùt noåi. Ngöôøi tu thieàn phaûi loät saïch moïi hình thöùc taäp tuïc phi lyù aáy. Do ñoù taâm hoàn phoùng khoaùng, khoâng bò cuoäc haïn trong moät phaïm truø naøo. Soáng vôùi taâm theå theânh thang khoâng leä thuoäc, cuõng khoâng giôùi haïn. Coøn boù buoäc trong moät hình thöùc naøo ñeàu laø thieáu hoàn nhieân töï taïi. Chính vì khoâng chaáp vaøo hình thöùc, cho ñeán giôùi luaät hoï cuõng xem thöôøng; theá laø hoï trôû thaønh phoùng tuùng baát chaáp giôùi luaät, baát caàn dö luaän, soáng gaøn gaøn, dôû dôû, khoâng ñeám xæa ñeán ai. Khi ñaõ thaønh beänh roài, thaät chöôùng ngaïi lôùn lao treân ñöôøng tu.

Ngöôøi naøy neáu aên naên thöùc tænh, caàn phaûi phaùt loà saùm hoái, coá gaéng gìn giöõ giôùi luaät maø hoï ñaõ thoï. Chuùng ta tu thieàn trong nhaø Phaät, caàn phaûi coù töï lôïi lôïi tha ñaày ñuû. Neáu khoâng giöõ giôùi luaät, töùc laø maát loøng tin cuûa moïi ngöôøi, moïi ngöôøi ñaõ khoâng tin thì laøm sao giaùo hoùa ñeå ñaày ñuû lôïi tha. Hôn nöõa, chuùng ta tuy coù phöôùc duyeân hieåu ñaïo, song nghieäp chöôùng coøn daøy, phaûi traùnh caûnh bôùt duyeân môùi khaû dó tieán ñöôïc, baèng xoâng pha baát chaáp, e roài seõ saåy chaân khoâng theå cöùu ñöôïc. Ngöôøi tu caàn phaûi thaän troïng, khoâng neân xem thöôøng.

C. NOÙI VAØ LAØM KHOÂNG KÒP NHAU.

Thieàn toâng thaät laø sieâu thoaùt, moät khi hieåu ñöôïc, ai cuõng thaáy höùng thuù voâ cuøng. Bôûi höùng thuù quaù möùc, khieán ngöôøi tu thích luaän baøn, queân tu taäp. Lyù luaän hay, ñöôïc nhieàu ngöôøi neå phuïc, cöù theá phaùt trieån queân caû thöïc haønh. Laâu thaønh thoùi quen, hoï laø keû noùi ñaïo chôù khoâng haønh ñaïo. Teä haïi hôn nöõa, coù moät ít ngöôøi trong taâm coøn nhieãm duïc laïc, thaân haønh duïc laïc, bò ngöôøi khaùc pheâ bình chæ trích, lieàn daãn lôøi Toå ñeå che ñaäy loãi mình, quaû laø yeâu quaùi khoaùc aùo caø sa ñeå bòp ñôøi. Ngöôøi tu caàn phaûi thaät thaø, caùi dôû cuûa mình phaûi gan daï nhaän loãi ñeå söûa, khaû dó tieán ñöôïc. Neáu laø keû chæ kheùo lanh moàm leûo meùp che ñaäy loãi mình, baøo chöõa quaáy mình, ñoù laø nhaân ñòa nguïc khoâng theå cöùu. Neáu vì höùng thuù muoán noùi leân nhöõng caùi hay cuûa mình thaáy ñöôïc, ngöôøi chaân tu caàn phaûi haïn cheá bôùt, coù möôøi ñieàu neân noùi naêm saùu ñieàu thoâi. Quaû thaät maéc beänh hay noùi, haønh giaû caàn hoïc lôøi coå ñöùc daïy: "Phaûi ñeå khoùe mieäng leân meo, nhö caây quaït muøa ñoâng". Ñöôïc theá, beänh hay noùi töø töø suy giaûm. Ngöôøi tu caàn phaûi ngoân haïnh töông öng, seõ ñöôïc lôïi ngöôøi lôïi mình ñaày ñuû. Neáu chæ coù ngoân maø khoâng haïnh, laø lôøi noùi suoâng, neáu khoâng baûo laø noùi doái. Bôùt noùi vaø ít noùi laø phöông tieän toái thieát ñeå trò beänh naøy.

D. BOÛ THÔØI KHOÙA COÂNG PHU TRÔÛ THAØNH LÖÔØI BIEÁNG.

Ngöôøi tu theo Thieàn toâng giôø naøo cuõng laø giôø tu, haønh ñoäng naøo cuõng laø haønh ñoäng tu, haèng chieáu soi taâm nieäm mình khoâng chuùt sô hôû. Neáu ñöôïc nhö theá, thôøi khoùa coâng phu ñaët vôùi ngöôøi naøy trôû thaønh voâ nghóa. Ñôïi ñeán thôøi khoùa môùi tu sao? Ngoaøi thôøi khoùa aáy laøm gì? Quaû thaät choã thieát yeáu laø tu töøng taâm nieäm. Nhöng cuõng coù moät soá ngöôøi löôøi nhaùc, khoâng theå haèng quaùn chieáu töøng taâm nieäm ôû noäi taâm, maø ñaët thôøi khoùa tu haønh hoï laïi choáng ñoái. Hoï baûo raèng ngöôøi tu thieàn giöõ hình thöùc aáy laøm gì? Giôø naøo khoâng phaûi laø giôø tu maø ñaët thôøi khoùa? Theá nhöng, khoâng coù thôøi khoùa, thì hoï thaû rong con khæ yù thöùc chaïy nhaûy töù tung, chaúng coù phuùt giaây an tónh. Lôïi duïng söï khoâng naëng thôøi khoùa cuûa ngöôøi chaân tu, hoï maëc tình vui chôi löôøi bieáng. Muoán trò beänh naøy, ngöôøi tu thieàn caàn phaûi khaéc kyû, noã löïc tieán tu, neáu thaáy taâm mình lôi loûng lieàn phaûi thu nhieáp, phaùt theä nguyeän maïnh meõ ñeå saùch tieán mình. Haèng phaùt nguyeän tinh taán laø phöông thuoác trò laønh beänh naøy.

Toùm laïi, ngöôøi tu thieàn maéc beänh töï toân phaûi duøng leã Phaät saùm hoái ñeå trò, ngöôøi maéc beänh phoùng tuùng duøng giôùi luaät ñeå trò, ngöôøi maéc beänh noùi nhieàu duøng ít noùi im laëng ñeå trò, ngöôøi maéc beänh löôøi bieáng duøng tinh taán ñeå trò. Ngöôøi tu bieát mình coù beänh, kheùo duøng thuoác ñieàu trò thì beänh ñöôïc laønh, treân ñöôøng tieán ñaïo seõ khoâng thoái chuyeån. Ngöôïc laïi, coù beänh maø khoâng bieát, hoaëc bieát maø khoâng chòu ñieàu trò, chaéc chaén ngöôøi aáy seõ boû cuoäc nöûa ñöôøng, coù khi phaûi sa ñoïa laø khaùc.

*

     
 

THIEÀN TOÂNG VIEÄT NAM