XII. QUAÙN SANH MOÂN

Laïi nöõa, taát caû phaùp khoâng. Vì côù sao ? Vì sanh, chaúng sanh, khi sanh khoâng theå ñöôïc, hay sanh ñaõ chaúng sanh, chaúng sanh cuõng chaúng sanh, khi sanh cuõng chaúng sanh. Nhö noùi :

Sanh quaû aét chaúng sanh

Chaúng sanh cuõng chaúng sanh

Lìa sanh chaúng sanh aáy

Khi sanh cuõng chaúng sanh

Sanh goïi laø quaû khôûi xuaát, chöa sanh goïi laø chöa khôûi xuaát, chöa coù quaû khi sanh goïi môùi khôûi chöa thaønh. Trong ñaây sanh quaû chaúng sanh, vì caùi sanh aáy sanh roài neân chaúng sanh. Vì côù sao ? Vì coù caùi loãi voâ cuøng, laøm roài laïi laøm. Neáu caùi sanh sanh roài laïi sanh caùi thöù hai, caùi sanh thöù hai sanh roài laïi sanh caùi sanh thöù ba, caùi sanh caùi thöù ba sanh roài laïi sanh caùi sanh thöù tö. Nhö caùi ban ñaàu sanh roài coù caùi sanh thöù hai, nhö theá sanh aét voâ cuøng, vieäc aáy khoâng ñuùng. Theá neân sanh chaúng sanh.

Laïi nöõa, neáu baûo sanh roài sanh, caàn duøng caùi sanh sanh, caùi sanh aáy chöa sanh maø sanh, vieäc aáy khoâng phaûi. Vì côù sao ? Caùi sanh ban ñaàu chaúng sanh, aét laø hai thöù sanh : sanh roài maø sanh, chöa sanh maø sanh ? Cho neân oâng truôùc noùi quyeát ñònh maø nay chaúng ñònh. Nhö laøm roài chaúng neân laøm, ñoát roài chaúng neân ñoát, chöùng roài chaúng neân chöùng, nhö theá sanh roài chaúng neân laïi sanh, theá neân phaùp sanh chaúng sanh. Phaùp chaúng sanh cuõng chaúng sanh. Vì côù sao ? Vì chaúng cuøng sanh hôïp, vì coù loãi taát caû chaúng sanh coù sanh, neáu phaùp chaúng sanh aét chaúng sanh. Neáu lìa sanh coù sanh thì, lìa taïo coù taïo, lìa ñi coù ñi, lìa aên coù aên, nhö theá aét hoaïi phaùp theá tuïc, vieäc aáy khoâng phaûi. Theá neân, phaùp chaúng sanh chaúng sanh. Laïi nöõa, neáu phaùp chaúng sanh maø sanh thì, taát caû phaùp chaúng sanh ñeàu neân sanh. Nhö taát caû phaøm phu chöa sanh Voâ thöôïng chaùnh ñaúng chaùnh giaùc ñeàu neân sanh, chaúng hoaïi phaùp A La Haùn phieàn naõo chaúng sanh maø sanh, ngöïa … söøng chaúng sanh maø sanh, vieäc aáy khoâng phaûi. Theá neân chaúng neân noùi sanh maø sanh.

Hoûi : Chaúng sanh maø sanh, nhö khi coù nhôn duyeân hoøa hôïp môùi taïo taùc, phöông tieän ñaày ñuû aáy laø chaúng sanh maø sanh, chaúng phaûi taát caû chaúng sanh maø sanh. Theá neân, chaúng neân duøng taát caû chaúng sanh maø sanh laøm naïn vaán.

Ñaùp : Neáu phaùp khi sanh môùi taïo taùc, phöông tieän caùc duyeân hoøa hôïp sanh, trong aáy tröôùc ñònh coù chaúng sanh, tröôùc khoâng cuõng chaúnh sanh, coù khoâng cuõng chaúng sanh, ba thöù aáy tìm sanh cuõng khoâng theå ñöôïc, nhö tröôùc ñaõ noùi. Theá neân, phaùp chaúng sanh chaúng sanh.

Khi sanh cuõng chaúng sanh. Vì côù sao ? Vì coù loãi sanh laïi sanh, chaúng sanh maø sanh. Phaùp khi sanh, sanh phaàn chaúng sanh, nhö tröôùc ñaõ noùi. Chöa sanh phaàn chaúng sanh, nhö tröôùc ñaõ noùi. Laïi nöõa, neáu lìa sanh coù khi sanh, aét neân khi sanh sanh, maø thaät lìa sanh khoâng khi sanh. Theá neân khi sanh cuõng chaúng sanh.

Laïi nöõa, neáu ngöôøi noùi khi sanh sanh, aét coù hai caùi sanh : moät cho khi sanh laø sanh, hai cho khi sanh sanh. Khoâng coù hai phaùp, laøm sau noùi coù hai sanh ? Theá neân khi sanh cuõng chaúng sanh.

Laïi nöõa, chöa coù sanh, khoâng khi sanh, caùi sanh ñi ôû choã naøo ? Caùi sanh neáu khoâng choã ñi, aét khoâng sanh, theá neân khi sanh cuõng chaúng sanh.

Nhö theá, sanh, chaúng sanh, khi sanh ñeàu khoâng thaønh, neân phaùp sanh khoâng thaønh, khoâng sanh thì truï, dieät cuõng nhö theá.

Vì sanh, truï, dieät khoâng thaønh, neân phaùp höõu vi cuõng khoâng thaønh ; vì phaùp höõu vi khoâng thaønh neân phaùp voâ vi cuõng khoâng thaønh ; vì phaùp höõu vi voâ vi khoâng thaønh neân chuùng sanh cuõng khoâng thaønh.

Theá neân phaûi bieát taát caû phaùp khoâng sanh, cöùu caùnh khoâng tòch.