ÑOAÏN 11

AÂM:

VOÂ VI PHÖÔÙC THAÉNG.

Tu-boà-ñeà, nhö Haèng haø trung sôû höõu sa soá, nhö thò sa ñaúng Haèng haø. Ö yù vaân haø? Thò chö Haèng haø sa, ninh vi ña phuû? Tu-boà-ñeà ngoân: Thaäm ña, Theá Toân! Ñaûn chö Haèng haø, thöôïng ña voâ soá, haø huoáng kyø sa.

- Tu-boà-ñeà, ngaõ kim thaät ngoân caùo nhöõ, nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân, dó thaát baûo maõn nhó sôû Haèng haø sa soá tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, dó duïng boá thí, ñaéc phöôùc ña phuû? Tu-boà-ñeà ngoân: Thaäm ña, Theá Toân! Phaät caùo Tu-boà-ñeà: Nhöôïc thieän nam töû, thieän nöõ nhaân ö thöû kinh trung, naõi chí thoï trì töù cuù keä ñaúng, vò tha nhaân thuyeát, nhi thöû phöôùc ñöùc thaéng tieàn phöôùc ñöùc.

DÒCH:

PHÖÔÙC VOÂ VI LAØ HÔN HEÁT.

Naøy Tu-boà-ñeà, nhö trong soâng Haèng coù bao nhieâu soá caùt, soá soâng Haèng baèng soá caùt nhö theá, yù oâng nghó sao? Soá caùt cuûa caùc soâng Haèng aáy thaät laø nhieàu chaêng? Tu-boà-ñeà thöa: Baïch Theá Toân, raát nhieàu! Chæ caùc soâng Haèng coøn nhieàu voâ soá, huoáng laø soá caùt kia.

- Naøy Tu-boà-ñeà, nay ta baûo thaät vôùi oâng, neáu coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ ñem baûy baùu ñaày daãy tam thieân ñaïi thieân theá giôùi baèng soá caùt nhöõng soâng Haèng kia ra boá thí thì ñöôïc phöôùc nhieàu chaêng?

Tu-boà-ñeà thöa: Baïch Theá Toân, raát nhieàu!

Phaät baûo Tu-boà-ñeà: Neáu ngöôøi thieän nam thieän nöõ, ñoái trong kinh naøy cho ñeán thoï trì boán caâu keä v. v… vì ngöôøi khaùc giaûng noùi, phöôùc ñöùc naøy nhieàu hôn phöôùc ñöùc tröôùc.

GIAÛNG:

Ñaây toâi giaûn traïch cho quí vò deã hieåu: Soâng Haèng soá moät coù bao nhieâu caùt, moãi moät hoät caùt ñoù laø moät soâng Haèng thöù hai. Trong ñôït thöù hai laø bao nhieâu soâng Haèng? Naøo ai bieát trong soâng Haèng coù bao nhieâu caùt, maø coù bao nhieâu caùt laø coù baáy nhieâu soâng Haèng, vaäy bieát bao nhieâu soâng Haèng maø keå! Moãi soâng Haèng thöù hai ñoù coù bao nhieâu caùt, quí vò tính thöû xem coù bao nhieâu? Chæ noùi soá soâng Haèng thöù hai laø khoâng theå tính roài, huoáng laø caùt cuûa nhöõng soâng Haèng thöù hai thì khoâng laøm sao töôûng töôïng noåi. Moãi moät hoät caùt laø moät tam thieân ñaïi thieân theá giôùi vaø trong tam thieân ñaïi thieân theá giôùi chöùa ñaày caû baûy baùu. Quí vò töôûng töôïng baûy baùu ñaày khoaûng bao nhieâu? Quaù söùc töôûng töôïng cuûa chuùng ta, khoâng coøn con soá naøo tính noåi!

Ñöùc Phaät hoûi ngaøi Tu-boà-ñeà: Neáu coù ngöôøi ñem baûy baùu ñaày daãy caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi baèng soá caùt cuûa nhöõng soâng Haèng thöù hai ra boá thí thì phöôùc nhieàu chaêng? Phöôùc ñoù chuùng ta khoâng theå naøo töôûng töôïng noåi. Nhö theá maø Phaät baûo phöôùc ñöùc ñoù khoâng baèng phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi trì boán caâu kinh Kim Cang v. v… vì ngöôøi noùi. Chöõ vaân vaân ñoù coù theå hoaëc laø ba caâu, hoaëc laø hai caâu. Nhö vaäy phöôùc ñöùc cuûa ngöôøi naøy laø bao nhieâu? Ñoù laø choã maø ai tuïng kinh Kim Cang cuõng khoâng theå tin noåi. Ñaây chuùng toâi noùi moät leõ thaät. Toâi daãn thí duï naøy, trích trong kinh, laø quí vò thaáy roõ nhaát.

Ngaøy xöa coù moät nhaø vua sanh ñöôïc moät coâ coâng chuùa. Coâng chuùa ñoä möôøi moät, möôøi hai tuoåi, vì con moät neân nhaø Vua vaø Hoaøng haäu cöng chieàu quaù möïc. Moät buoåi saùng muøa haï, trôøi möa, coâng chuùa thöùc daäy nhìn möa töøng haït rôi xuoáng, aùnh naéng xuyeân qua, haït möa loùng laùnh. Coâng chuùa thích quaù muoán ñöôïc moät xaâu chuoãi haït nöôùc möa, song vì con cöng neân naøng naèm im treân giöôøng khoâng theøm noùi naêng. Hoaøng haäu gaïn hoûi maõi naøng cuõng khoâng traû lôøi. Nhaø Vua ñöôïc tin, töôûng coâng chuùa ñau, voäi ñeán thaêm, doã daønh maõi, sau cuøng naøng môùi noùi: Con thích ñöôïc moät xaâu chuoãi baèng haït nöôùc loùng laùnh ñoù, ñeo vaøo con seõ heát beänh ngay, neáu khoâng ñöôïc con seõ khoâng aên côm, chaéc con seõ cheát. Vua vaø Hoaøng haäu hoaûng hoát khoâng bieát laøm sao, e coâng chuùa nhòn ñoùi thaät, ñaønh phaûi höùa seõ tìm ngöôøi xaâu chuoãi baèng haït nöôùc möa cho naøng. Vaøo trieàu, nhaø Vua truyeàn lònh cho quaàn thaàn baùo cho daân chuùng hay raèng ai coù taøi xaâu ñöôïc chuoãi haït nöôùc möa cho coâng chuùa ñeo thì seõ ñöôïc phong quan chöùc. Ñaõ bao thaùng troâi qua nhöng chöa ai thöïc hieän ñöôïc. Boãng moät hoâm coù moät oâng giaø choáng gaäy ñeán noùi: Toâi coù theå xaâu ñöôïc chuoãi haït nöôùc cho coâng chuùa. Nhaø Vua möøng quaù, khoâng caàn hoûi lyù do lai lòch chi caû, voäi sai quan ñöa oâng giaø ñeán trình dieän vôùi coâng chuùa. Khi nghe oâng giaø xaùc nhaän coù theå xaâu ñöôïc chuoãi baèng haït nöôùc cho mình ñeo, coâng chuùa vui möøng troãi daäy hoûi: Bao giôø baét ñaàu? OÂng giaø ñaùp: Toâi coù taøi xaâu haït chuoãi nöôùc, nhöng raát tieác, toâi giaø roài, con maét sôø seät, vaäy saùng mai, coâng chuùa chòu khoù ra ñöùng löïa nhöõng haït nöôùc thaät ñeïp ñöa cho toâi xaâu. Coâng chuùa möøng quaù, baèng loøng ngay. Saùng hoâm sau coâng chuùa ñích thaân ra hieân löïa nhöõng haït nöôùc möa, coøn oâng giaø ñöùng beân caïnh chôø xaâu chuoãi. Naøng thaáy moät haït nöôùc möa loùng laùnh rôi lieàn ñöa tay naém, haït nöôùc theo keõ tay rôi maát. Töø saùng ñeán tröa khoâng giöõ ñöôïc moät haït naøo, coâng chuùa meät moûi, chaùn naûn roài giaän doãi, naøng noùi vôùi nhaø Vua: Thöa phuï vöông, con khoâng muoán ñeo chuoãi haït nöôùc nöõa. Khi aáy nhaø vua baûo: Cha seõ cho con xaâu chuoãi kim cöông. Nhaø Vua lieàn baûo quan giöõ kho mang xaâu chuoãi kim cöông ra, coâng chuùa vui veû ñeo vaøo coå.

Nhö theá, qua caâu chuyeän treân quí vò hieåu theá naøo? Ñoù laø ñeå chæ raèng taát caû cuûa baùu theá gian ñeàu ñeïp, nhöng vöøa naém vaøo tay, lieàn qua keõ tay rôi maát. Caùi ñeïp theá gian laø yù nghóa haïnh phuùc cuûa cuoäc ñôøi. ÔÛ theá gian naøy ngöôøi ta töôûng caùi gì ñeïp ñoù laø haïnh phuùc, nhöng coù haïnh phuùc naøo laâu daøi ñaâu, vöøa naém ñöôïc noù laïi qua keõ tay rôi maát. Roát cuoäc roài nhöõng ñieàu maø theá gian cho laø ñeïp ñeõ laø haïnh phuùc ñeàu khoâng coøn, caøng ñeo ñuoåi noù chöøng naøo thì caøng meät moûi chaùn chöôøng chöøng naáy, cuoái cuøng nhìn laïi cuõng tay khoâng! Nhö naøng coâng chuùa thaáy veû ñeïp loùng laùnh cuûa haït nöôùc, thích quaù, nhöng nhìn xa thaáy noù ñeïp, ñeán khi laïi gaàn naém noù thì noù theo keõ tay rôi maát. Nhö vaäy caû buoåi khoâng giöõ ñöôïc moät haït naøo, chöøng ñoù môùi chaùn naûn khoâng coøn ham thích gì nöõa, ñeán khi aáy nhaø Vua môùi cho naøng xaâu chuoãi kim cöông. Nhaø Vua ví duï cho ñöùc Phaät, naøng coâng chuùa ví duï cho ai? Quí vò nhaän bieát laø ai roài phaûi khoâng? Nhöõng vò hieän giôø khoaûng saùu möôi tuoåi trôû leân chaéc laø nhö naøng coâng chuùa luùc buoåi chieàu, naém maõi caùc haït nöôùc maø ñeán chieàu vaãn tay khoâng, chaùn quaù! Coøn nhöõng ngöôøi khoaûng möôøi laêm, möôøi baûy, hai möôi thì coøn haêng haùi nhö naøng coâng chuùa vaøo buoåi saùng, coøn löïa, coøn naém baét caùc haït nöôùc möa. Ñeán khoaûng saùu möôi tuoåi trôû leân thì môùi chaùn naûn, baáy giôø cuõng nhö naøng coâng chuùa vaøo buoåi chieàu, laéc ñaàu khoâng thích xaâu chuoãi haït nöôùc nöõa, khi ñoù nhaø Vua seõ cho moät xaâu chuoãi kim cöông thaät ñeïp vaø ñôøi ñôøi khoâng hö hoaïi. Kim cöông ñoù laø kim cöông Baùt-nhaõ, chính caùi ñoù môùi khoâng maát khoâng hoaïi. Kinh naøy ví duï laø kim cöông.

Nhö vaäy quí vò thaáy bao nhieâu haït nöôùc loùng laùnh ñoåi ñöôïc xaâu chuoãi kim cöông? Khi ñöôïc xaâu chuoãi kim cöông roài quí vò môùi thaáy giaù trò xaâu chuoãi kim cöông laø hôn. Giaû söû coù ai noùi gaït quí vò: Toâi ñem nhöõng xaâu chuoãi haït nöôùc loùng laùnh ñoåi chuoãi kim cöông cuûa anh thì quí vò nghó sao? Duø ñem taát caû nhöõng haït nöôùc loùng laùnh ñaày baàu trôøi ra ñoåi, quí vò cuõng khoâng baèng loøng phaûi khoâng? Bôûi vì caùi ñoù laø giaû. Chæ khi naøo coøn meâ nhö naøng coâng chuùa thì môùi ham thích. Ñeán khi noù qua keõ tay rôi maát thì khi aáy heát thích, khoâng coøn thích nöõa thì ñöôïc xaâu chuoãi thaät. Cuõng nhö theá khi ngöôøi ta chaùn caû haïnh phuùc theá gian roài, ñöùc Phaät chæ cho chuùng ta caùi chaân thaät, chöøng ñoù chuùng ta ñöôïc moät xaâu chuoãi ñôøi ñôøi khoâng hoaïi. Cho neân caùi chaân thaät coù giaù trò voâ löôïng voâ bieân khoâng theå bì, duø ñem bao nhieâu caùi giaû doái cuõng khoâng saùnh ñöôïc. Hieåu nhö vaäy chuùng ta môùi thaáy ñöùc Phaät nhaéc ñi nhaéc laïi giaù trò kinh Kim Cang, chæ trì boán caâu keä laø phöôùc ñöùc hôn bao nhieâu cuûa baùu theá gian. Quí vò thaáy chuùng ta gioáng maáy ñöùa treû ñoä möôøi hai, möôøi ba tuoåi hay laøm nuõng phaûi khoâng? Cöù chaïy ñuoåi theo nhöõng haït nöôùc loùng laùnh treân laù caây hay töø maùi nhaø rôi xuoáng hay nhöõng bong boùng nöôùc möa; cöù maûi ñuoåi baét nhöõng caùi ñoù maø queân meät. Neáu quí vò trôû laïi vôùi ñöùc Phaät, chöøng ñoù môùi ñöôïc caùi chaân thaät. Theá neân giaù trò cuûa ngöôøi hoïc ñaïo khoâng theå tính ñöôïc, khoâng coù gì so saùnh ñöôïc. Coøn nhöõng ñieàu theá gian ca ngôïi chæ laø trong ñoái ñaõi, trong taïm bôï thoâi, khi chöa ñöôïc thì mình thaáy noù quí, naém ñöôïc roài thì noù laïi qua keõ tay rôi maát chôù khoâng coù gì toàn taïi laâu daøi, vaäy maø ngöôøi ñôøi cöù maûi chìm meâ trong ñoù. Vì vaäy chuùng ta thaáy lôøi Phaät daïy raát ñuùng khi Ngaøi baûo raèng coâng ñöùc trì kinh hôn taát caû cuûa baùu theá gian.

? 

ÑOAÏN 12

AÂM:

TOÂN TROÏNG CHAÙNH GIAÙO.

Phuïc thöù Tu-boà-ñeà! Tuøy thuyeát thò kinh naõi chí töù cuù keä ñaúng, ñöông tri thöû xöù, nhaát thieát theá gian thieân nhaân A-tu-la giai öng cuùng döôøng nhö Phaät thaùp mieáu, haø huoáng höõu nhaân taän naêng thoï trì, ñoäc tuïng. Tu-boà-ñeà! Ñöông tri thò nhaân thaønh töïu toái thöôïng ñeä nhaát hy höõu chi phaùp. Nhöôïc thò kinh ñieån sôû taïi chi xöù töùc vi höõu Phaät, nhöôïc toân troïng ñeä töû.

DÒCH:

TOÂN TROÏNG KINH ÑIEÅN CHAÂN CHAÙNH.

Laïi nöõa naøy Tu-boà-ñeà, tuøy nôi noùi kinh naøy cho ñeán boán caâu keä v. v… neân bieát choã naøy, taát caû theá gian trôøi, ngöôøi, A-tu-la ñeàu neân cuùng döôøng nhö thaùp mieáu cuûa Phaät, huoáng nöõa coù ngöôøi troïn hay thoï trì ñoïc tuïng. Naøy Tu-boà-ñeà, neân bieát ngöôøi aáy thaønh töïu phaùp toái thöôïng ñeä nhaát hy höõu. Neáu kinh naøy ôû choã naøo aét laø coù Phaät hoaëc laø nhöõng ñeä töû lôùn cuûa Phaät.

GIAÛNG:

Ñaây noùi veà vieäc toân troïng kinh. Nhö chuùng ta ñaõ bieát trong phaàn tröôùc, vì kinh naøy chæ thaúng caùi theå chaân thaät baát sanh baát dieät cho neân noù coù giaù trò voâ löôïng voâ bieân khoâng gì saùnh ñöôïc. Theá neân ngöôøi bieát ñöôïc giaù trò cuûa kinh naøy thì ôû choã naøo coù noùi kinh naøy, duø laø coõi ngöôøi hay coõi trôøi cuõng phaûi quyù kính nhö laø thaùp mieáu cuûa Phaät. Vì sao? Vì bieát kinh ñoù chæ cho chuùng ta thaáy ñöôïc leõ thaät. Leõ thaät ñoù laø caùi cöùu kính ít coù treân theá gian naøy, neân kinh noùi ra nhöõng leõ thaät ñoù chuùng ta phaûi quí kính. Nhö vaäy choã noùi kinh, lôøi daïy cuûa kinh mình ñaõ quí huoáng nöõa laø ngöôøi thoï trì ñoïc tuïng kinh. Theá neân ñoái vôùi ngöôøi thoï trì, ñoïc tuïng kinh mình cuõng phaûi quí kính, bieát ngöôøi aáy laø ngöôøi ñöôïc phaùp toái thöôïng ñeä nhaát hy höõu, nghóa laø toái thöôïng ñeä nhaát ít coù. Do ñoù noùi kinh naøy ôû choã naøo töùc choã ñoù coù Phaät hoaëc laø coù ñeä töû lôùn cuûa Phaät.

Tuy nhieân chuùng ta ñöøng hieåu laàm, cöù ñoùng caùi khaùm ñeïp, sôn son pheát vaøng roài ñem quyeån kinh ñeå trong ñoù thôø vaø noùi choã ñoù coù Phaät. Nhö vaäy Phaät hieän ñöôïc khoâng? Kinh chaúng qua laø chöõ, laø möïc laø giaáy ñeå vieát chöõ. Vaäy kinh naøy cuõng chæ laø giaáy möïc maø thoâi, chôù khoâng coù giaù trò sieâu thoaùt gì caû, sieâu thoaùt chaêng laø nhaân chuùng ta ñoïc, hieåu, öùng duïng tu, chôù neáu chuùng ta cöù ñeå thôø, laïy hoaøi thì cuõng trôû thaønh meâ tín thoâi. Chuùng ta nhaân nôi kinh naøy maø hieåu ñaïo, hieåu ñaïo thì bieát kinh naøy laø quí. Quí laø nhaân noù maø hieåu ñaïo chôù khoâng phaûi nghe noù quí roài ñeå thôø hoaøi. Vì vaäy chuùng ta hieåu yù nghóa lôøi Phaät daïy, giaù trò cuûa lôøi daïy cao sieâu tuyeät ñænh neân chuùng ta raát quí troïng kinh naøy. Kinh ñaõ quí thì ngöôøi thoï trì ñoïc tuïng laïi caøng quí hôn nöõa. Theá neân keát luaän laø chuùng ta phaûi troïng kinh vaø troïng ngöôøi trì kinh. Ñoù laø yù nghóa chaân chaùnh.

? 

ÑOAÏN 13

AÂM:

NHÖ PHAÙP THOÏ TRÌ.

Nhó thôøi Tu-boà-ñeà baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ñöông haø danh thöû kinh, ngaõ ñaúng vaân haø phuïng trì? Phaät caùo Tu-boà-ñeà: Thò kinh danh vi Kim Cang Baùt-nhaõ ba-la-maät, dó thò danh töï nhöõ ñöông phuïng trì. Sôû dó giaû haø? Tu-boà-ñeà! Phaät thuyeát Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc phi Baùt-nhaõ ba-la-maät, thò danh Baùt-nhaõ ba-la-maät. Tu-boà-ñeà, ö yù vaân haø? Nhö Lai höõu sôû thuyeát phaùp phuû? Tu-boà-ñeà baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai voâ sôû thuyeát.

- Tu-boà-ñeà, ö yù vaân haø? Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, sôû höõu vi traàn, thò vi ña phuû? Tu-boà-ñeà ngoân: Thaäm ña, Theá Toân!

- Tu-boà-ñeà! Chö vi traàn, Nhö Lai thuyeát phi vi traàn thò danh vi traàn. Nhö Lai thuyeát theá giôùi phi theá giôùi thò danh theá giôùi. Tu-boà-ñeà, ö yù vaân haø? Khaû dó tam thaäp nhò töôùng kieán Nhö Lai phuû?

- Phaát daõ Theá Toân! Baát khaû dó tam thaäp nhò töôùng ñaéc kieán Nhö Lai. Haø dó coá? Nhö Lai thuyeát tam thaäp nhò töôùng, töùc thò phi töôùng, thò danh tam thaäp nhò töôùng.

- Tu-boà-ñeà, nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân, dó Haèng haø sa ñaúng thaân maïng boá thí, nhöôïc phuïc höõu nhaân ö thöû kinh trung naõi chí thoï trì töù cuù keä ñaúng, vò tha nhaân thuyeát, kyø phöôùc thaäm ña.

DÒCH:

ÑUÙNG PHAÙP THOÏ TRÌ.

Khi aáy ngaøi Tu-boà-ñeà baïch Phaät raèng: Baïch Theá Toân, theá naøo laø teân cuûa kinh naøy, chuùng con laøm sao phuïng trì? Phaät baûo Tu-boà-ñeà: Kinh naøy teân laø Kim Cang Baùt-nhaõ Ba-la-maät, do danh töï aáy oâng neân phuïng trì. Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà, Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc khoâng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät, aáy goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao? Nhö Lai coù noùi phaùp chaêng? Tu-boà-ñeà baïch Phaät raèng: Baïch Theá Toân, Nhö Lai khoâng coù noùi phaùp.

- Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao? Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi coù bao nhieâu vi traàn, aáy laø nhieàu chaêng? Tu-boà-ñeà thöa: Baïch Theá Toân, raát nhieàu!

- Naøy Tu-boà-ñeà, caùc vi traàn Nhö Lai noùi khoâng phaûi vi traàn, aáy goïi laø vi traàn. Nhö Lai noùi theá giôùi khoâng phaûi theá giôùi aáy goïi laø theá giôùi. Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao? Coù theå do ba möôi hai töôùng maø thaáy Nhö Lai chaêng?

- Baïch Theá Toân khoâng vaäy! Khoâng theå do ba möôi hai töôùng ñöôïc thaáy Nhö Lai. Vì côù sao? Nhö Lai noùi ba möôi hai töôùng töùc khoâng phaûi ba möôi hai töôùng aáy goïi laø ba möôi hai töôùng.

- Naøy Tu-boà-ñeà neáu coù ngöôøi thieän nam, ngöôøi thieän nöõ ñem thaân maïng nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeå boá thí, hoaëc laïi coù ngöôøi ôû trong kinh naøy cho ñeán thoï trì boán caâu keä v. v… vì ngöôøi khaùc noùi thì phöôùc naøy raát laø nhieàu.

GIAÛNG:

Kinh naøy teân laø Kim Cang Baùt-nhaõ Ba-la-maät. Nhö toâi ñaõ noùi trong ñoaïn tröôùc Kim Cang laø chæ cho kim cöông cuûa theá gian, vì kim cöông laø chaát quí vaø cöùng nhaát hay phaù hoaïi moïi kim loaïi khaùc maø caùc thöù khaùc khoâng phaù hoaïi ñöôïc noù. Trí tueä Baùt-nhaõ laø trí tueä baát sanh baát dieät hay phaù hoaïi taát caû phaùp sanh dieät cuûa theá gian, hay thaáu suoát ñöôïc taát caû caùc phaùp sanh dieät cuûa theá gian, neân ví duï trí tueä ñoù nhö laø kim cöông, do ñoù noùi laø Kim Cang Baùt-nhaõ. Trí tueä ñoù laø trí tueä cöùu kính vieân maõn neân noùi laø ba-la-maät. Nhö vaäy teân kinh naøy laø trí tueä thaáu suoát taát caû phaùp vaø trí tueä ñoù ñöôïc troøn ñaày, ñöôïc vieân maõn. Vaäy ngöôøi phuïng trì phaûi phuïng trì nhö theá, töùc laø phaûi soáng ñöôïc vôùi caùi trí tueä ñoù môùi goïi laø phuïng trì kinh naøy hay thoï trì kinh naøy. Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà, Phaät noùi Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc khoâng phaûi Baùt-nhaõ ba-la-maät aáy goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät. Khi noùi ñeán Baùt-nhaõ ba-la-maät töùc laø trí tueä cöùu kính thì khoâng phaûi laø trí tueä cöùu kính, bôûi vì coøn coù ngoân thuyeát laø coøn coù giaû danh giaû töôùng khoâng phaûi laø thaät theå, vì theá neân khoâng phaûi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät, nhöng tuøy theo theá gian maø laäp danh neân goïi laø Baùt-nhaõ ba-la-maät.

Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao? Nhö Lai coù noùi phaùp chaêng? Tu-boà-ñeà baïch Phaät raèng: Baïch Theá Toân, Nhö Lai khoâng coù noùi phaùp. Quí vò thaáy thaày troø noùi chuyeän nghe sao khoù hieåu quaù! Phaät ñang giaûng kinh maø hoûi Nhö Lai coù thuyeát phaùp khoâng thì Ngaøi Tu-boà-ñeà traû lôøi raèng Nhö Lai khoâng coù thuyeát phaùp. Taïi sao ñang giaûng kinh maø noùi khoâng coù thuyeát phaùp? Quí vò haún nhôù ñoaïn tröôùc noùi coøn thaáy coù sôû ñaéc laø coøn coù ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû. ÔÛ ñaây neáu coøn thaáy mình noùi kinh thì coøn ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû, theá neân noùi Phaät khoâng noùi phaùp.

Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi coù bao nhieâu vi traàn, aáy laø nhieàu chaêng? Toâi khoâng muoán noùi tam thieân ñaïi thieân theá giôùi e quí vò khoù hieåu. Quaû ñòa caàu (hay traùi ñaát) coù bao nhieâu haït buïi, buïi nhieàu khoâng? Quí vò traû lôøi xem? Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa raèng: Baïch Theá Toân, raát nhieàu! - Naøy Tu-boà-ñeà, caùc vi traàn Nhö Lai noùi khoâng phaûi vi traàn, aáy goïi laø vi traàn. Sao laï vaäy? Vi traàn laø nhöõng haït buïi raát nhoû. Trong ñoaïn tröôùc quí vò thaáy ñöùc Phaät hoûi: Thaân nhö nuùi Tu-di Chuùa coù lôùn chaêng? Ngaøi Tu-boà-ñeà thöa: Raát lôùn, nhöng Ngaøi noùi theâm: Khoâng phaûi thaân, aáy goïi laø thaân lôùn. Lôùn nhö nuùi Tu-di hay nhoû nhö haït buïi ñöùc Phaät cuõng baûo khoâng phaûi haït buïi, aáy goïi laø haït buïi. Taïi sao? Thöôøng chuùng ta cöù nghó raèng caùi lôùn laø do duyeân hôïp coøn caùi nhoû nhö haït buïi ñaâu phaûi do duyeân hôïp. Chuùng ta cöù töôûng nhöõng khoái ñaát coù laø do nhöõng haït buïi hôïp laïi, haït buïi laø ñôn vò cuoái cuøng cuûa moät khoái ñaát, nhöng khoâng ngôø chính haït buïi ñoù cuõng chöa phaûi laø cuoái cuøng nöõa. Hieän nay khoa hoïc chöùng minh cho chuùng ta thaáy ñôn vò nhoû nhö haït buïi vaãn laø moät hôïp theå do caùc ñôn vò khaùc hoïp laïi. Ngay ñeán nguyeân töû cuõng chöa phaûi laø ñôn vò cuoái cuøng. Nhö theá môùi thaáy roõ lôøi Phaät daïy: Phaøm nhöõng gì coù töôùng duø nhoû nhö haït buïi cuõng ñeàu laø töôùng duyeân hôïp. Theá neân ôû ñaây Ngaøi noùi: Vi traàn khoâng phaûi laø vi traàn aáy môùi goïi laø vi traàn. Vi traàn cuõng laø töôùng duyeân hôïp cho neân chæ giaû danh maø goïi laø vi traàn, nhöng söï thaät noù khoâng phaûi laø moät nguyeân theå, moät ñôn vò cuoái cuøng.

Nhö Lai noùi theá giôùi khoâng phaûi theá giôùi, aáy goïi laø theá giôùi. Noùi theá giôùi thì deã hieåu roài vì noù to quaù, theá giôùi laø töôùng duyeân hôïp. Qua hai ñoaïn naøy chuùng ta thaáy roõ, lôùn nhö theá giôùi cuõng laø töôùng duyeân hôïp khoâng coù töï theå, thaät nhoû nhö vi traàn cuõng laø töôùng duyeân hôïp khoâng töï theå, neân khoâng phaûi theá giôùi, vi traàn, aáy taïm goïi laø theá giôùi, laø vi traàn.

Naøy Tu-boà-ñeà, yù oâng nghó sao, coù theå do ba möôi hai töôùng maø thaáy Nhö Lai chaêng? Baïch Theá Toân, khoâng vaäy, khoâng theå do ba möôi hai töôùng ñöôïc thaáy Nhö Lai. Vì côù sao? Nhö Lai noùi ba möôi hai töôùng töùc khoâng phaûi ba möôi hai töôùng, aáy goïi laø ba möôi hai töôùng. Ban ñaàu ñöùc Phaät noùi vi traàn, laø nhöõng ñôn vò hôïp thaønh theá giôùi, roài Ngaøi noùi ñeán theá giôùi; vi traàn laø töôùng duyeân hôïp khoâng thaät thì theá giôùi cuõng laø töôùng duyeân hôïp khoâng thaät. Ñeán thaân Phaät coù thaät hay khoâng? Nhieàu khi phaân tích beân ngoaøi thì thaáy khoâng thaät nhöng ñeán khi trôû veà mình lieàn thaáy laø thaät, ñoù laø caùi beänh cuûa phaøm phu chuùng ta. Thí duï caùi ñoàng hoà khoâng thaät vì môû töøng caùi choát, töøng boä phaän ra thì khoâng coù caùi ñoàng hoà, chuùng ta bieát noù khoâng thaät, nhöng chuùng ta ñaâu coù töï môû chuùng ta ñöôïc phaûi khoâng? Vì vaäy cöù thaáy mình laø thaät! Ñöùc Phaät phaân tích theá giôùi vi traàn beân ngoaøi roài trôû veà ngay nôi thaân Ngaøi ñeå chæ daïy chuùng ta. Ngaøi hoûi coù theå do ba möôi hai töôùng thaáy Nhö Lai khoâng? Thöôøng chuùng ta thaáy trong söû dieãn taû ñöùc Phaät coù taùm möôi veû ñeïp vaø ba möôi hai töôùng toát. Nhöng khi ñaët caâu hoûi: Phaûi do ba möôi hai töôùng toát maø thaáy Nhö Lai chaêng thì ngaøi Tu-boà-ñeà traû lôøi laø khoâng theå do ba möôi hai töôùng maø thaáy Nhö Lai. Taïi sao? Vì ba möôi hai töôùng khoâng phaûi ba möôi hai töôùng aáy goïi laø ba möôi hai töôùng. Nhö vaäy ñeå chuùng ta ñöøng laàm cho thaân naøy laø thaät. Phaät laø taùnh giaùc khoâng sanh khoâng dieät, laø trí tueä kim cang khoâng sanh khoâng dieät, coøn ba möôi hai töôùng laø töôùng sanh dieät. Neáu cho ba möôi hai töôùng laø Phaät thì Phaät laø sanh dieät roài, theá neân khoâng theå do ba möôi hai töôùng thaáy Nhö Lai. Taïi sao? Vì Nhö Lai noùi raèng ba möôi hai töôùng khoâng phaûi ba möôi hai töôùng, aáy goïi laø ba möôi hai töôùng. Ba möôi hai töôùng laø töôùng duyeân hôïp neân noù khoâng coù töï theå, noù khoâng thaät nhöng tuøy theo giaû danh cuûa theá gian, goïi laø ba möôi hai töôùng. Ba möôi hai töôùng cuûa Phaät coøn khoâng coù thaät theå thì caùi thaân khoâng coù ñöôïc moät töôùng toát naøo, khoâng coù ñöôïc moät ñieåm ñaùng keå cuûa chuùng ta coù thaät ñöôïc khoâng? Vaäy maø chuùng ta thaáy noù laø thaät! Thaân Phaät coù taùm möôi veû ñeïp, ba möôi hai töôùng toát maø Ngaøi coøn baûo laø giaû, huoáng nöõa laø caùi thaân xaáu xí cuûa chuùng ta maø laø thaät ñöôïc sao? Vaäy maø ai cuõng chaáp noù laø thaät, cöù baùm vaøo noù roài vì noù taïo khoâng bieát bao nhieâu thöù nghieäp.

Naøy Tu-boà-ñeà, neáu coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ ñem thaân maïng nhieàu nhö caùt soâng Haèng ñeå boá thí, hoaëc laïi coù ngöôøi ôû trong kinh naøy cho ñeán thoï trì boán caâu keä v. v… vì ngöôøi khaùc noùi thì phöôùc naøy raát laø nhieàu. Phöôùc naøy hôn phöôùc cuûa ngöôøi kia, töùc laø hôn phöôùc cuûa ngöôøi boá thí thaân raát nhieàu. ÔÛ ñaây, quí vò thaáy lôøi daïy cuûa Phaät coù heä thoáng roõ raøng. Tröôùc heát Ngaøi phaân tích thaân ba möôi hai töôùng cuûa Phaät laø giaû, thaân Phaät laø giaû thì thaân cuûa chuùng ta ñaâu coù thaät. Vì khoâng thaät neân ñem thaân naøy nhieàu nhö caùt soâng Haèng ra boá thí cuõng khoâng baèng trì boán caâu kinh Kim Cang. Kim Cang laø trí tueä chaân thaät, coøn thaân naøy laø töôùng duyeân hôïp hö giaû, duø ñem bao nhieâu thaân maïng hö giaû cuõng khoâng saùnh ñöôïc vôùi trí tueä chaân thaät. Chuùng ta cho thaân maïng laø cuûa baùu toái thöôïng, nhöng ñem bao nhieâu thaân maïng hö giaû ñoù ra boá thí cuõng khoâng baèng trì boán caâu kinh Kim Cang. Ñoaïn naøy chæ phöôùc cuûa ngöôøi trì kinh hôn.

? 

ÑOAÏN 14

AÂM:

LY TÖÔÙNG TÒCH DIEÄT.

Nhó thôøi Tu-boà-ñeà vaên thuyeát thò kinh, thaâm giaûi nghóa thuù, theá leä bi khaáp, nhi baïch Phaät ngoân: Hy höõu Theá Toân! Phaät thuyeát nhö thò thaäm thaâm kinh ñieån, ngaõ tuøng tích lai sôû ñaéc tueä nhaõn, vò taèng ñaéc vaên nhö thò chi kinh. Theá Toân! Nhöôïc phuïc höõu nhaân ñaéc vaên thò kinh, tín taâm thanh tònh taéc sanh thaät töôùng, ñöông tri thò nhaân thaønh töïu ñeä nhaát hy höõu coâng ñöùc. Theá Toân! Thò thaät töôùng giaû töùc thò phi töôùng, thò coá Nhö Lai thuyeát danh thaät töôùng. Theá Toân! Ngaõ kim ñaéc vaên nhö thò kinh ñieån, tín giaûi thoï trì, baát tuùc vi nan. Nhöôïc ñöông lai theá, haäu nguõ baùch tueá, kyø höõu chuùng sanh ñaéc vaên thò kinh, tín giaûi thoï trì, thò nhaân taéc vi ñeä nhaát hy höõu. Haø dó coá? Thöû nhaân voâ ngaõ töôùngvoâ nhaân töôùng, voâ chuùng sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng. Sôû dó giaû haø? Ngaõ töôùng töùc thò phi töôùng, nhaân töôùng, chuùng sanh töôùng, thoï giaû töôùng töùc thò phi töôùng. Haø dó coá? Ly nhaát thieát chö töôùng töùc danh chö Phaät.

Phaät caùo Tu-boà-ñeà: Nhö thò, nhö thò! Nhöôïc phuïc höõu nhaân ñaéc vaên thò kinh baát kinh, baát boá, baát uùy, ñöông tri thò nhaân, thaäm vi hy höõu! Haø dó coá? Tu-boà-ñeà! Nhö Lai thuyeát ñeä nhaát ba-la-maät, töùc phi ñeä nhaát ba-la-maät, thò danh ñeä nhaát ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Nhö Lai thuyeát phi nhaãn nhuïc ba-la-maät thò danh nhaãn nhuïc ba-la-maät. Haø dó coá? Tu-boà-ñeà! Nhö ngaõ tích vi Ca-lôïi vöông caùt tieät thaân theå, ngaõ ö nhó thôøi voâ ngaõ töôùng, voâ nhaân töôùng, voâ chuùng sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng. Haø dó coá? Ngaõ ö vaõng tích tieát tieát chi giaûi thôøi, nhöôïc höõu ngaõ töôùng, nhaân töôùng, chuùng sanh töôùng, thoï giaû töôùng, öng sanh saân haän. Tu-boà-ñeà! Höïu nieäm quaù khöù, ö nguõ baùch theá taùc nhaãn nhuïc tieân nhaân, ö nhó sôû theá voâ ngaõ töôùng, voâ nhaân töôùng, voâ chuùng sanh töôùng, voâ thoï giaû töôùng. Thò coá, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt öng ly nhaát thieát töôùng phaùt A-naäu-ña-la tam-mieäu tam-boà-ñeà taâm, baát öng truï saéc sanh taâm, baát öng truï thanh höông vò xuùc phaùp sanh taâm, öng sanh voâ sôû truï taâm. Nhöôïc taâm höõu truï, taéc vi phi truï. Thò coáaâ Phaät thuyeát Boà-taùt taâm baát öng truï saéc boá thí. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt vò lôïi ích nhaát thieát chuùng sanh, öng nhö thò boá thí. Nhö Lai thuyeát nhaát thieát chö töôùng töùc thò phi töôùng höïu thuyeát nhaát thieát chuùng sanh töùc phi chuùng sanh. Tu-boà-ñeà! Nhö Lai thò chaân ngöõ giaû, thaät ngöõ giaû, nhö ngöõ giaû, baát cuoáng ngöõ giaû, baát dò ngöõ giaû. Tu-boà-ñeà! Nhö Lai sôû ñaéc phaùp, thöû phaùp voâ thaät voâ hö. Tu-boà-ñeà! Nhöôïc Boà-taùt taâm truï ö phaùp nhi haønh boá thí nhö nhaân nhaäp aùm taéc voâ sôû kieán. Nhöôïc Boà-taùt taâm baát truï phaùp nhi haønh boá thí nhö nhaân höõu muïc, nhaät quang minh chieáu, kieán chuûng chuûng saéc. Tu-boà-ñeà! Ñöông lai chi theá, nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân naêng ö thöû kinh thoï trì ñoäc tuïng töùc vi Nhö Lai dó Phaät trí tueä, taát tri thò nhaân, taát kieán thò nhaân giai ñaéc thaønh töïu voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc.

DÒCH:

LÌA TÖÔÙNG TÒCH DIEÄT.

Khi aáy ngaøi Tu-boà-ñeà nghe Phaät noùi kinh naøy, hieåu saâu ñöôïc nghóa thuù, rôi leä daàm deà baïch Phaät raèng: Ñöùc Theá Toân! Raát ít coù. Phaät noùi kinh ñieån saâu xa nhö theá, con töø tröôùc ñeán giôø ñaõ ñöôïc tueä nhaõn maø chöa töøng ñöôïc nghe kinh nhö theá. Baïch Theá Toân! Neáu laïi coù ngöôøi ñöôïc nghe kinh naøy, loøng tin thanh tònh aét sanh thaät töôùng, neân bieát ngöôøi aáy thaønh töïu ñöôïc coâng ñöùc ít coù baäc nhaát. Baïch Theá Toân! Thaät töôùng aáy töùc khoâng phaûi töôùng, theá neân Nhö Lai noùi teân laø thaät töôùng.

Baïch Theá Toân! Nay con ñöôïc nghe kinh ñieån nhö theá, tin hieåu thoï trì khoâng ñuû laøm khoù. Neáu ñôøi sau, khoaûng naêm traêm naêm veà sau, luùc ñoù coù nhöõng chuùng sanh ñöôïc nghe kinh naøy, tin hieåu thoï trì, ngöôøi aáy aét laø ít coù baäc nhaát. Vì côù sao? Vì ngöôøi naøy khoâng töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Vì côù sao? Vì töôùng ngaõ töùc khoâng phaûi töôùng, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû töùc khoâng phaûi töôùng. Vì sao? Vì lìa taát caû töôùng töùc goïi laø chö Phaät.

Phaät baûo Tu-boà-ñeà: Ñuùng theá, ñuùng theá! Neáu laïi coù ngöôøi ñöôïc nghe kinh naøy, khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng sôï, neân bieát ngöôøi aáy raát laø ít coù. Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai noùi ñeä nhaát ba-la-maät töùc khoâng phaûi ñeä nhaát ba-la-maät aáy goïi laø ñeä nhaát ba-la-maät. Tu-boà-ñeà! Nhaãn nhuïc ba-la-maät, Nhö Lai noùi khoâng phaûi nhaãn nhuïc ba-la-maät aáy goïi laø nhaãn nhuïc ba-la-maät. Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà nhö thuôû xöa ta bò vua Ca-lôïi (Kali) caét ñöùt thaân theå, ta khi aáy khoâng coù töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Vì côù sao? Ta thuôû xöa khi thaân theå bò caét ra töøng phaàn neáu coøn töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû, leõ neân sanh saân haän. Tu-boà-ñeà! Laïi nhôù thuôû quaù khöù naêm traêm ñôøi, ta laøm tieân nhaân nhaãn nhuïc, vaøo thuôû aáy khoâng coù töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Theá neân, Tu-boà-ñeà! Boà-taùt neân lìa taát caû töôùng maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng neân truï saéc sanh taâm, chaúng neân truï thanh höông vò xuùc phaùp sanh taâm, neân sanh taâm khoâng choã truï. Neáu taâm coù truï aét laø khoâng phaûi truï. Theá neân Phaät noùi taâm Boà-taùt khoâng neân truï saéc maø boá thí. Tu-boà-ñeà! Boà-taùt vì lôïi ích taát caû chuùng sanh neân nhö theá maø boá thí. Nhö Lai noùi taát caû caùc töôùng töùc laø khoâng phaûi töôùng, laïi noùi taát caû chuùng sanh töùc khoâng phaûi chuùng sanh.

Naøy Tu-boà-ñeà! Nhö Lai noùi lôøi chaân, lôøi thaät, lôøi nhö, lôøi khoâng doái, lôøi chaúng khaùc. Naøy Tu- boà-ñeà! Nhö Lai ñöôïc phaùp, phaùp naøy khoâng thaät, khoâng hö. Tu-boà-ñeà! Neáu Boà-taùt taâm truï nôi phaùp maø laøm vieäc boá thí thì nhö ngöôøi vaøo trong toái aét khoâng theå thaáy. Neáu Boà-taùt taâm khoâng truï phaùp maø haønh boá thí thì nhö ngöôøi coù maét laïi theâm aùnh saùng maët trôøi chieáu soi, thaáy caùc thöù hình saéc. Naøy Tu-boà-ñeà! ÔÛ ñôøi sau neáu coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ hay ôû trong kinh naøy thoï trì ñoïc tuïng aét laø Nhö Lai duøng trí tueä Phaät aét bieát ngöôøi aáy, aét thaáy ngöôøi aáy ñeàu ñöôïc thaønh töïu voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc.

GIAÛNG:

Trong phaàn tröôùc, quí vò thaáy ñöùc Phaät ñaõ phaân giaûi roõ raøng. Ngaøi Tu-boà-ñeà nghe Phaät noùi, hieåu saâu ñöôïc nghóa thuù cuûa kinh, Ngaøi rôi leä daàm deà. Ngaøi rôi leä daàm deà laø taïi sao? Coù phaûi vì Ngaøi tuûi thaân khoâng? Ñaây laø Ngaøi laõnh hoäi ñöôïc töùc Ngaøi ngoä ñaïo. Thöôøng ngöôøi naøo nghe kinh hay ñoïc kinh ñeán choã mình hieåu töï nhieân sung söôùng lieàn cöôøi, hoaëc caûm ñoäng lieàn khoùc. Khoùc vaø cöôøi ñeàu noùi leân chuûng duyeân saün coù vôùi kinh ñoù, vì mình coù duyeân vôùi choã mình ñaõ laõnh hoäi, thaønh ra khoùc vaø cöôøi laø hai traïng thaùi cuûa söï ngoä ñaïo. Khi ñöôïc ngoä thì hoaëc coù ngöôøi cöôøi ha haû, hoaëc coù ngöôøi khoùc söôùt möôùt. ÔÛ ñaây ngaøi Tu-boà-ñeà nghe Phaät noùi ñeán choã naøy, laõnh hoäi ñöôïc nghóa thuù neân Ngaøi khoùc. Cuõng nhö ngaøi Khueâ Phong Toâng Maät khi ñoïc kinh Vieân Giaùc roài cuõng khoùc. Ñoù laø caùi khoùc laõnh hoäi chôù khoâng phaûi caùi khoùc buoàn tuûi chi heát. Hieåu nhö theá thì khi naøo ñoïc kinh ñeán choã hieåu roài, quí vò coù nhöõng traïng thaùi nhö vaäy thì bieát mình laõnh hoäi ñöôïc phaàn naøo trong choã ñoù.

Sau khi laõnh hoäi ñöôïc nghóa thuù saâu xa, ngaøi Tu-boà-ñeà baïch Phaät: Theá Toân! Thaät laø ít coù. Phaät noùi kinh ñieån saâu xa nhö vaäy, con töø tröôùc ñeán giôø ñaõ ñöôïc tueä nhaõn, töùc laø chöùng A-la-haùn, maø chöa töøng ñöôïc nghe kinh nhö theá. Qua lôøi cuûa ngaøi Tu-boà-ñeà quí vò thaáy chuùng ta coøn nhuïc nhaõn maø ñöôïc nghe thì thaät laø phöôùc voâ löôïng voâ bieân. Ngaøi ñaõ ñöôïc tueä nhaõn maø chöa töøng ñöôïc nghe, ñeán baáy giôø môùi ñöôïc nghe, coøn chuùng ta coøn nhuïc nhaõn, coøn phaøm phu maø ñöôïc nghe thì thaät laø quí voâ cuøng.

Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi tieáp: Baïch Theá Toân, neáu coù ngöôøi ñöôïc nghe kinh naøy, loøng tin thanh tònh, aét sanh thaät töôùng. Ngöôøi nghe kinh naøy maø tin moät caùch ñuùng ñaén trong saïch, ngöôøi ñoù sanh thaät töôùng. Thaät töôùng laø gì? Thaät töôùng töùc laø phi töôùng. Coù choã khaùc noùi thaät töôùng töùc laø voâ töôùng. Töôùng khoâng laø ñoái vôùi töôùng coù, coù ñoái vôùi khoâng, thaønh ra caùi coù laø giaû thì caùi khoâng laø ñoái ñaõi, neân cuõng khoâng thaät. Danh töø coù khoâng laø ñoái ñaõi khoâng thaät, coøn thaät töôùng khoâng thuoäc töôùng khoâng vaø töôùng coù neân noùi laø voâ töôùng. Noù khoâng naèm trong töôùng coù töôùng khoâng, noù laø taùnh giaùc khoâng coù töôùng maïo, theá neân noùi thaät töôùng khoâng phaûi töôùng. Ngöôøi naøo tin ñöôïc kinh naøy moät caùch trong saïch thì ngöôøi ñoù sanh thaät töôùng. Taïi sao? Vì chuùng ta tin ñöôïc kinh naøy moät caùch ñuùng ñaén thì chuùng ta khoâng coøn chaáp ngaõ laø thaät, khoâng chaáp nhaân laø thaät, khoâng chaáp caûnh laø thaät… Taát caû ñeàu khoâng thaät. Chuùng ta duøng trí tueä ñoù nhìn taát caû phaùp neân khoâng bò caùc phaùp loâi, khoâng bò caùc phaùp laøm mình loaïn, do ñoù töôùng chaân thaät töùc caùi taâm theå chaân thaät hieån loä neân goïi laø sanh thaät töôùng. Ngöôøi ñöôïc nhö theá thì thaønh töïu ñöôïc coâng ñöùc maø traàn gian naøy raát ít coù. Tuy nhieân khi noùi thaät töôùng, Ngaøi sôï chuùng ta chaáp danh töø thaät töôùng laø thaät, neân Ngaøi thöa: Baïch Theá Toân thaät töôùng ñoù töùc khoâng phaûi töôùng, theá neân Nhö Lai noùi teân laø thaät töôùng.

Ñeán ñaây thöông cho ngöôøi sau, Ngaøi thöa: Nay con ñöôïc nghe kinh ñieån naøy roài tin hieåu thoï trì khoâng ñuû laøm khoù. Taïi sao? Vì Ngaøi ñaõ coù tueä nhaõn neân nghe cao hôn moät chuùt nöõa cuõng nhaän hieåu, ngoä vaø öùng duïng tu. Coøn sau khi Phaät nhaäp Nieát-baøn khoaûng naêm traêm naêm, khi ñoù coù nhöõng chuùng sanh ñöôïc nghe kinh naøy, tin hieåu thoï trì, ngöôøi aáy aét laø ít coù baäc nhaát. Neáu sau Phaät Nieát-baøn naêm traêm naêm, coøn trong thôøi töôïng phaùp, ngöôøi nghe kinh naøy, tin hieåu, thoï trì thì goïi laø ñeä nhaát ít coù. Hieän nay chuùng ta sau ñeán hôn hai ngaøn naêm, vaøo ñôøi maït phaùp, nghe kinh tin hieåu thì goïi laø ít coù thöù maáy? Töùc laø khoâng bieát duøng thöù maáy ñeå tính nöõa! Ñieàu naøy cho thaáy raèng taát caû chuùng ta ôû vaøo thôøi sau Phaät thaät xa maø ñöôïc nghe kinh roài hieåu, öùng duïng tu thì thaät quí voâ keå, khoâng coøn duøng ngoân töø naøo noùi cho xöùng. Vaäy coøn ai tuûi thaân laø hieän nay mình môùi tu thì ñaõ treã roài khoâng? Chuùng ta ñöôïc nghe, ñöôïc thoï trì, nhö vaäy laø ñaïi phöôùc roài, quí voâ cuøng roài, chæ coù ñieàu nghe maø khoâng chòu hieåu, khoâng thoï trì, ñoù môùi ñaùng buoàn thoâi. Neáu nghe, tin hieåu thoï trì thì khoâng coù gì ñaùng buoàn caû.

Ngaøi Tu-boà-ñeà lieàn ñaët caâu hoûi tieáp: Vì côù sao? Vì ngöôøi naøy khoâng coøn töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Taïi sao? Vì khi nhaän ñöôïc kinh naøy töùc laø soáng vôùi trí tueä Baùt-nhaõ; ñaõ soáng vôùi trí tueä Baùt-nhaõ thì ñaâu coøn thaáy coù mình thaät, ngöôøi thaät… Neáu nghe, hieåu maø coøn thaáy mình thaät, ngöôøi thaät, ñoù laø hieåu ngoaøi da, ñoù laø chöa thaät hieåu. Bôûi vì kinh naøy noùi ngaõ töôùng khoâng thaät, nhaân töôùng khoâng thaät…, taát caû töôùng ñeàu khoâng thaät, neáu thaáy coù mình thaät thì ñaâu hieåu kinh. Theá neân ngöôøi tin hieåu thoï trì kinh naøy thì boán töôùng khoâng coøn, boán töôùng khoâng coøn töùc laø baäc Thaùnh roài. Ngöôøi ñoù coâng ñöùc raát laø hy höõu. Vì côù sao? Vì töôùng ngaõ töùc khoâng phaûi töôùng, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû töùc khoâng phaûi töôùng, nhöõng töôùng ñoù ñeàu hö giaû khoâng thaät. Vì côù sao? Vì lìa taát caû töôùng, aáy goïi laø chö Phaät. Caâu naøy xaùc ñònh moät ñieàu heát söùc quan troïng. Ngaøi giaûi thích: Töôùng ngaõ khoâng phaûi töôùng, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû, taát caû töôùng naøy ñeàu khoâng phaûi töôùng, maø khoâng phaûi töôùng thì chuùng ta ñöøng dính maéc, ñöøng chaáp, do ñoù chuùng ta lìa ñöôïc taát caû töôùng, aáy goïi laø chö Phaät. Lìa taát caû töôùng, ñoù laø Phaät. Deã hay khoù? Chòu khoù lìa caùc töôùng thì ñöôïc. Neáu coøn thaáy coù mình thaät thì chöa lìa. Vì chöa lìa neân khoâng phaûi laø Phaät. Taát caû töôùng, töôùng mình, töôùng ngöôøi v. v… ñeàu laø hö giaû, ñaõ laø giaû thì coù caùi naøo neân chaáp ñaâu. Khoâng chaáp ñoù laø sanh taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, töùc laø Phaät. Traùi laïi, neáu coøn chaáp, ñoù laø chuùng sanh, theá neân noùi lìa taát caû töôùng töùc goïi laø chö Phaät. Vì taát caû töôùng laø giaû doái, chaáp caùi giaû ñoù laø meâ, bieát giaû doái khoâng chaáp, ñoù laø giaùc, giaùc töùc laø Phaät. Thaät laø ñôn giaûn, nhöng vì taäp quaùn laâu ñôøi neân thaønh khoù. Ngoài suy nghó ai khoâng bieát mình laø giaû. Thaân laø moät tuùi ñoà dô beân trong chöùa maùu v. v… beân ngoaøi laø da thòt, da thì kyø coï ra ñaát bôïn, maùu chaûy ra thì coù muøi tanh, trong thaân choã naøo hö ñem caét boû ra thì hoâi thuùi… Vaäy maø cöù noùi noù thaät laø mình, khoâng phaûi meâ muoäi laø gì? Vì cöù meâ laàm chaáp thaät neân laøm chuùng sanh kieáp kieáp. Baây giôø bieát noù laø giaû, bieát mình giaû, thì bieát ngöôøi cuõng giaû, do ñoù caùc töôùng chuùng sanh, thoï giaû… cuõng ñeàu giaû, taát caû söï vaät coù töôùng cuõng laø giaû thì khoâng coøn baùm vaøo caùc töôùng. Khoâng baùm töùc laø ly, ly töùc laø giaùc. Thaät laø ñôn giaûn! Chaáp thì meâ, lìa thì giaùc, theá neân noùi lìa caùc töôùng ñoù laø Phaät. Thaät laø gaàn! Ñang naém laø chuùng sanh, buoâng ra laø Phaät. Taïi sao khoâng bieát buoâng boû? Khoâng bieát ma löïc naøo cöù baét chuùng ta naém maø khoâng chòu buoâng. Bieát buoâng boû laø Phaät, ñaâu coù gì khoù, vaäy maø cöù naém giöõ ñeå laøm chuùng sanh roài chòu luaân hoài sanh töû. Thaät laø meâ muoäi laøm sao!

Ngaøi Tu-boà-ñeà noùi xong, ñöùc Phaät khen ngôïi: Ñuùng theá, ñuùng theá, ñuùng nhö lôøi oâng noùi, lìa taát caû töôùng laø chö Phaät. Neáu laïi coù ngöôøi ñöôïc nghe kinh naøy khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng sôï neân bieát ngöôøi aáy raát laø ít coù. Trong ñoaïn tröôùc ngaøi Tu-boà-ñeà noùi: Nghe kinh naøy, thoï trì ñoïc tuïng laø ít coù. Ñeán ñaây Phaät haï thaáp xuoáng moät taàng nöõa: Nghe kinh naøy khoâng kinh, khoâng haõi, khoâng sôï cuõng raát laø ít coù. Vì nhö trong ñoaïn tröôùc coù ví duï ñem cuûa baùu ñaày daãy theá giôùi boá thí cuõng khoâng baèng trì kinh naøy, ñem thaân maïng baèng soá caùt soâng Haèng boá thí cuõng khoâng baèng trì kinh naøy, nghe vaäy ai maø khoâng kinh khoâng sôï? Chuùng ta nghe, hieåu, khoâng kinh, khoâng sôï cuõng laø vieäc ít coù.

Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà, Nhö Lai noùi ñeä nhaát ba-la-maät töùc khoâng phaûi ñeä nhaát ba-la-maät aáy goïi laø ñeä nhaát ba-la-maät. Ba-la-maät nghóa laø ñeán bôø kia hay nghóa laø cöùu kính. Caùi cöùu kính baäc nhaát khoâng phaûi laø cöùu kính baäc nhaát, bôûi vì laäp ra caùi cöùu kính ñoù cuõng laø ngoân thuyeát. Cöùu kính töùc laø tuyeät ñoái, nhöng laäp caùi tuyeät ñoái cuõng laø ñoái vôùi caùi töông ñoái maø laäp, neân cuõng laø hö giaû khoâng thaät, chæ tuøy theo theá gian maø laäp thoâi, aáy goïi laø cöùu kính baäc nhaát.

Tu-boà-ñeà, nhaãn nhuïc ba-la-maät, Nhö Lai noùi khoâng phaûi nhaãn nhuïc ba-la-maät aáy goïi laø nhaãn nhuïc ba-la-maät. Trong luïc ñoä, boá thí, trì giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä, ñöùc Phaät noùi ñeán nhaãn nhuïc ba-la-maät töùc laø nhaãn nhuïc cöùu kính. Nhaãn nhuïc cöùu kính khoâng phaûi nhaãn nhuïc cöùu kính, vì trong söï nhaãn nhuïc coøn söùc chòu ñöïng cuûa thaân vaø taâm, maø thaân taâm laø töôùng giaû cho neân söùc chòu ñöïng ñoù cuõng laø caùi töôùng cuûa duyeân hôïp chôù khoâng thaät; duø söï chòu ñöïng ñoù ñeán toät ñænh cuõng vaãn laø töôùng duyeân hôïp hö giaû, chæ theo theá gian taïm goïi laø nhaãn nhuïc cöùu kính.

Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà, nhö ta thuôû xöa bò vua Ca-lôïi caét ñöùt thaân theå, ta khi aáy khoâng coù töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Vì côù sao? Thuôû tröôùc khi thaân bò caét ñöùt töøng phaàn neáu ta coøn töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû thì neân sanh saân haän! Ñöùc Phaät daãn raèng: Thuôû xöa, coù moät laàn ñöùc Phaät tu haïnh nhaãn nhuïc, khi vua Ca-lôïi ñeán hoûi: Ngaøi thaät tu haïnh nhaãn nhuïc khoâng? Ngaøi ñaùp: Toâi thaät tu haïnh nhaãn nhuïc. Nhaø vua lieàn laáy göôm caét töøng maûnh thòt cuûa Ngaøi roài hoûi: Ngaøi coù giaän toâi khoâng? Ngaøi noùi: Ta khoâng giaän. Phaät baûo neáu Ngaøi coøn thaáy töôùng ngaõ, töôùng nhaân thì khi thaân bò caét ñöùt töøng phaàn, laøm sao khoâng giaän ñöôïc. Nhö chuùng ta hieän nay, ñöøng noùi laø caét thòt, giaû söû coù ai nhoå sôïi toùc, sôïi raâu chuùng ta coù giaän khoâng? Haún laø giaän. Taïi sao? Vì töôùng ngaõ lôùn quaù neân ñoäng tôùi laø giaän, coøn Ngaøi vì khoâng coøn töôùng ngaõ neân caét thòt cuõng khoâng giaän. Theá neân ngöôøi hay saân laø ngaõ to laém, ñoäng tôùi thaân mình cuõng saân, ñoäng tôùi teân, tôùi danh döï mình cuõng noåi saân.

Laïi nöõa, Tu-boà-ñeà, ta nhôù thuôû quaù khöù naêm traêm ñôøi laøm vò tieân nhaân nhaãn nhuïc, khi aáy khoâng coù töôùng ngaõ, töôùng nhaân, töôùng chuùng sanh, töôùng thoï giaû. Theá neân Tu-boà-ñeà, Boà-taùt neân lìa taát caû töôùng maø phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, chaúng neân truï saéc sanh taâm, chaúng neân truï thanh höông vò xuùc phaùp sanh taâm, neân sanh taâm khoâng choã truï. Neáu taâm coù truï aét laø khoâng phaûi truï. Theá neân Phaät noùi taâm Boà-taùt khoâng neân truï saéc maø boá thí. Ñeán ñaây ñöùc Phaät chæ cho chuùng ta thaáy roõ neáu coøn truï nôi ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû thì coøn saân haän, söï nhaãn nhuïc khoâng ñeán choã cöùu kính. Ngaøi noùi raèng: Chaúng nhöõng trong moät ñôøi Ngaøi ñaõ töøng nhaãn nhuïc, maø caû naêm traêm ñôøi Ngaøi nhaãn nhuïc ñeán choã cöùu kính laø do Ngaøi khoâng coù boán töôùng ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû. Vì theá Ngaøi khuyeân taát caû caùc vò Boà-taùt neân lìa taát caû töôùng maø phaùt taâm caàu thaønh Phaät. Keå caû chuùng ta baây giôø khi tu cuõng neân taäp lìa taát caû töôùng. Phaùt taâm caàu thaønh Phaät thì phaûi lìa taát caû töôùng. Muoán lìa taát caû töôùng thì phaûi laøm sao? Khoâng neân truï töùc khoâng neân keït nôi saéc sanh taâm boà-ñeà, khoâng keït nôi thanh höông vò xuùc phaùp sanh taâm boà-ñeà, neân sanh taâm khoâng choã truï, vì coøn coù choã truï töùc laø coøn keït. Toâi thöôøng thí duï nhö treân baøn coù bao kieáng, coù ly, ñoàng hoà v. v… naêm, baûy vaät, neáu tay toâi naém vaät naøy thì toâi maéc keït vaät naøy. Khi tay toâi naém vaät laø toâi ñoäng hay laø toâi truï? Chaáp laø moät hình töôùng baùm chaët, baùm chaët töùc laø ñoäng chôù ñaâu phaûi an truï. Theá neân trong naêm, baûy vaät ôû treân baøn, toâi khoâng naém moät vaät naøo thì ñoù môùi laø an. An truï nhö theá môùi goïi laø taâm boà-ñeà. Traùi laïi, neáu coøn baùm vaøo moät vaät thì taâm coøn ñang ñoäng, ñoäng töùc laø sanh dieät, ñaâu phaûi boà-ñeà. Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø taâm boà-ñeà vieân maõn, maø taâm boà-ñeà vieân maõn laø khoâng dính baát cöù moät caùi naøo. Theá neân ñoái vôùi caùc töôùng ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû hay ñoái vôùi taát caû phaùp saéc thanh höông vò xuùc phaùp, chuùng ta khoâng dính moät caùi naøo thì taâm khoâng dính maéc, ñoù laø taâm boà-ñeà. Muoán caàu boà-ñeà thì phaûi phaùt taâm ñoù, coøn neáu taâm duyeân theo baát cöù moät caùi naøo cuõng khoâng phaûi laø boà-ñeà. Nhö theá quí vò thaáy khoù hay deã? Noù coù saün nôi chuùng ta, chæ khoâng dính töùc laø khoâng duyeân theo caùi naøo, khoâng keït vôùi caùi naøo thì ñoù laø taâm boà-ñeà, khoâng coù gì xa laï caû. Vì theá maø ñöùc Phaät khuyeân caùc vò Boà-taùt, taâm khoâng neân truï saéc boá thí v. v… töùc laø khoâng neân baùm vaøo saéc maø phaûi buoâng xaû.

Boà-taùt vì lôïi ích taát caû chuùng sanh neân nhö theá maø boá thí. Vì laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sanh neân khoâng baùm vaøo moät hình töôùng naøo, hoaëc ñöøng baùm vaøo ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû hoaëc ñöøng baùm vaøo saéc thanh höông vò xuùc phaùp, ñoù môùi laø ngöôøi chaân thaät lôïi ích cho chuùng sanh.

Nhö Lai noùi taát caû töôùng töùc khoâng phaûi töôùng. Phaät xaùc ñònh raèng taát caû töôùng ñeàu laø duyeân hôïp hö giaû, neân ñeàu khoâng phaûi töôùng. Laïi noùi taát caû chuùng sanh töùc khoâng phaûi chuùng sanh, vì chuùng sanh cuõng laø hö giaû. Caùc töôùng chæ cho saéc thanh höông vò xuùc phaùp, chuùng sanh chæ cho ngaõ nhaân chuùng sanh thoï giaû. Nhö vaäy caû hai ñeàu hö giaû. Hieän nay chuùng ta ñang keït ôû choã naøo? Trong thì ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï giaû, ngoaøi thì saéc thanh höông vò xuùc phaùp, chæ hai caùi ñoù thoâi, maø caû hai Phaät ñeàu xaùc nhaän laø giaû. Caû hai ñeàu giaû maø chuùng ta cöù dính maéc hoaøi neân laøm chuùng sanh ñôøuøi ñôøi. Thöû hoûi chöøng naøo thaønh Phaät, quí vò traû lôøi xem? Chöøng naøo lìa heát caùc töôùng thì thaønh Phaät, coøn khi chöa lìa thì chöa thaønh Phaät. Nhö vaäy ai traû lôøi caâu "Chöøng naøo thaønh Phaät" cho quí vò? Moãi ngöôøi phaûi töï traû lôøi. Neáu buoâng ñöôïc phaân nöûa thì ñöôïc phaân nöûa thaønh Phaät, neáu buoâng ñöôïc troïn veïn thì tin chaéc phaûi thaønh Phaät troïn veïn.

Naøy Tu-boà-ñeà, Nhö Lai noùi lôøi chaân, lôøi thaät, lôøi nhö, lôøi chaúng doái, lôøi chaúng khaùc. Phaät xaùc ñònh raèng lôøi Ngaøi noùi laø chaân thaät, laø nhö nhö, laø khoâng doái, khoâng khaùc ñeå cho chuùng ta ñuû nieàm tin, chôù nhieàu khi nghe Phaät noùi chuùng ta coøn ngôø vöïïc. Phaät xaùc nhaän lôøi Ngaøi laø chaân thaät v. v… nhö vaäy chuùng ta chòu tin chöa? Loøng töø bi cuûa Phaät thaät laø voâ cuøng, noùi ñuùng leõ thaät roài maø coøn sôï chuùng ta khoâng chòu tin neân phaûi xaùc nhaän lôøi Ngaøi laø chaân thaät v. v…

Ngaøi baûo tieáp: Naøy Tu-boà-ñeà, Nhö Lai ñöôïc phaùp, phaùp naøy khoâng thaät, khoâng hö. Vì phaùp Phaät ñöôïc khoâng keït ôû hai beân. Noùi hö, noùi thaät laø noùi hai beân, maø phaùp Phaät ñöôïc laø thoaùt taát caû ñoái ñaõi cho neân noùi khoâng thaät, khoâng hö.

Naøy Tu-boà-ñeà, neáu Boà-taùt taâm truï nôi phaùp maø laøm vieäc boá thí thì nhö ngöôøi vaøo trong toái aét khoâng theå thaáy, neáu Boà-taùt taâm khoâng truï phaùp maø haønh boá thí nhö ngöôøi coù maét laïi theâm aùnh saùng maët trôøi chieáu soi thaáy ñöôïc caùc thöù hình saéc. Trong ñoaïn naøy ñöùc Phaät noùi veà hieäu duïng cuûa ngöôøi laøm lôïi ích chuùng sanh. Neáu chuùng ta laøm lôïi ích chuùng sanh maø coøn keït trong caùi chaáaâp töôùng ngaõ vaø phaùp thì, tuy laøm vieäc phöôùc maø nhö ngöôøi coù maét vaøo nhaø toái, tuy coù maét nhöng naøo coù thaáy gì! Coøn ngöôøi laøm lôïi ích chuùng sanh maø khoâng chaáp töôùng thì nhö ngöôøi coù maét saùng laïi ñöôïc aùnh saùng maët trôøi chieáu soi, ngöôøi ñoù thaáy taát caû khoâng coù nghi ngôø, laøm ñeán ñaâu thì saùng ñeán ñaáy.

Naøy Tu-boà-ñeà, ôû ñôøi sau neáu coù ngöôøi thieän nam, thieän nöõ hay ôû trong kinh naøy thoï trì ñoïc tuïng, aét laø Nhö Lai duøng trí tueä Phaät aét bieát ngöôøi aáy, aét thaáy ngöôøi aáy ñeàu ñöôïc thaønh töïu voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc. Ñöùc Phaät xaùc nhaän moät laàn nöõa: Veà sau neáu ngöôøi naøo hoaëc laø nam, hoaëc laø nöõ, ñoái vôùi kinh Kim Cang maø thoï trì, ñoïc tuïng thì Phaät duøng trí tueä Phaät thaáy roõ ngöôøi naøy vaø bieát roõ ngöôøi naøy seõ thaønh töïu coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân khoâng moät chuùt nghi ngôø. Quí vò muoán ñöôïc coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân hay khoâng? Neáu muoán ñöôïc coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân thì y theo lôøi Phaät daïy maø öùng duïng tu, maø thoï trì, nhaát ñònh coâng ñöùc khoâng theå keå heát. Nhö vaäy quí vò thaáy coâng ñöùc naøo laø toái thöôïng? Coâng ñöùc cuûa nhöõng vieäc laøm baèng hình thöùc ôû beân ngoaøi vôùi coâng ñöùc thoï trì kinh Kim Cang, coâng ñöùc naøo toái thöôïng? Neân raùn choïn caùi toái thöôïng maø laøm cho xöùng coâng cuûa mình.

? 

ÑOAÏN 15

AÂM:

TRÌ KINH COÂNG ÑÖÙC.

Tu-boà-ñeà! Nhöôïc höõu thieän nam töû thieän nöõ nhaân, sô nhaät phaàn, dó Haèng haø sa ñaúng thaân boá thí, trung nhaät phaàn phuïc dó Haèng haø sa ñaúng thaân boá thí, haäu nhaät phaàn dieäc dó Haèng haø sa ñaúng thaân boá thí. Nhö thò voâ löôïng baùch thieân vaïn öùc kieáp dó thaân boá thí. Nhöôïc phuïc höõu nhaân vaên thöû kinh ñieån, tín taâm baát nghòch, kyø phöôùc thaéng bæ, haø huoáng thö taû, thoï trì ñoäc tuïng vò nhaân giaûi thuyeát. Tu-boà-ñeà! Dó yeáu ngoân chi, thò kinh höõu baát khaû tö nghò, baát khaû xöùng löôïng, voâ bieân coâng ñöùc, Nhö Lai vò phaùt Ñaïi thöøa giaû thuyeát, vò phaùt Toái thöôïng thöøa giaû thuyeát. Nhöôïc höõu nhaân naêng thoï trì ñoäc tuïng, quaûng vò nhaân thuyeát, Nhö Lai taát tri thò nhaân, taát kieán thò nhaân, giai ñaéc thaønh töïu baát khaû löôïng, baát khaû xöùng, voâ höõu bieân, baát khaû tö nghò coâng ñöùc. Nhö thò nhaân ñaúng taéc vi haø ñaûm Nhö Lai A-naäu-ña-la tam-mieäu tam-boà-ñeà. Haø dó coá? Tu-boà-ñeà! Nhöôïc nhaïo tieåu phaùp giaû, tröôùc ngaõ kieán, nhaân kieán, chuùng sanh kieán, thoï giaû kieán, töùc ö thöû kinh baát naêng thính thoï ñoäc tuïng, vò nhaân giaûi thuyeát. Tu-boà-ñeà! Taïi taïi xöù xöù, nhöôïc höõu thöû kinh, nhaát thieát theá gian thieân, nhaân, a-tu-la sôû öng cuùng döôøng. Ñöông tri thöû xöù taéc vi thò thaùp, giai öng cung kính taùc leã vi nhieãu, dó chö hoa höông nhi taùn kyø xöù.

DÒCH:

COÂNG ÑÖÙC TRÌ KINH.

Tu-boà-ñeà! Neáu coù ngöôøi thieän nam thieän nöõ, buoåi saùng ñem thaân maïng baèng soá caùt soâng Haèng ra boá thí, buoåi tröa laïi ñem thaân maïng baèng soá caùt soâng Haèng ra boá thí, buoåi chieàu cuõng ñem thaân maïng baèng soá caùt soâng Haèng ra boá thí, nhö theá voâ löôïng traêm ngaøn muoân öùc kieáp ñem thaân maïng boá thí. Neáu laïi coù ngöôøi nghe kinh ñieån naøy, loøng tin khoâng nghòch, phöôùc cuûa ngöôøi naøy hôn phöôùc cuûa ngöôøi kia, huoáng laø cheùp vieát, thoï trì, ñoïc tuïng, vì ngöôøi giaûi noùi.

Naøy Tu-boà-ñeà! Toùm taét maø noùi, kinh naøy coù coâng ñöùc voâ bieân khoâng theå nghó, khoâng theå löôøng. Nhö Lai vì nhöõng ngöôøi phaùt taâm Ñaïi thöøa maø noùi, vì nhöõng ngöôøi phaùt taâm Toái thöôïng thöøa maø noùi. Neáu coù ngöôøi hay thoï trì ñoïc tuïng, roäng vì ngöôøi noùi, Nhö Lai aét bieát ngöôøi aáy, aét thaáy ngöôøi aáy ñeàu ñöôïc thaønh töïu coâng ñöùc khoâng theå löôøng, khoâng theå tính, khoâng coù bôø meù, khoâng theå nghó baøn. Nhöõng ngöôøi nhö theá töùc laø gaùnh vaùc phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Phaät. Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà! Neáu ngöôøi thích phaùp nhoû töùc chaáp ngaõ, chaáp nhaân, chaáp chuùng sanh, chaáp thoï giaû töùc laø ñoái vôùi kinh naøy khoâng theå laéng nghe, thoï trì, ñoïc tuïng vì ngöôøi giaûi noùi. Naøy Tu-boà-ñeà! ÔÛ nôi naøo neáu coù kinh naøy thì taát caû theá gian trôøi, ngöôøi, a-tu-la ñeàu neân cuùng döôøng, neân bieát choã naøy töùc laø thaùp, ñeàu neân cung kính laøm leã vaây quanh, duøng caùc thöù höông hoa maø raûi cuùng nôi aáy.

GIAÛNG:

Trong ñoaïn naøy ñöùc Phaät noùi veà coâng ñöùc trì kinh Kim Cang. Quí vò nhôù trong ñoaïn tröôùc ñöùc Phaät ñaõ töøng noùi, giaû söû nhö ñem baûy baùu ñaày caû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi baèng soá caùt soâng Haèng ra boá thí, cuõng khoâng baèng coâng ñöùc trì kinh naøy. ÔÛ ñaây Ngaøi laïi noùi neáu coù ngöôøi buoåi saùng ñem thaân cuûa mình nhieàu baèng soá caùt soâng Haèng ñeå boá thí, buoåi tröa ñem thaân nhieàu baèng soá caùt soâng Haèng boá thí, buoåi chieàu cuõng nhö vaäy thì moät ngaøy boá thí chöøng bao nhieâu thaân? Chæ buoåi saùng cuõng tính khoâng heát! Laïi khoâng phaûi chæ moät ngaøy maø traûi voâ löôïng traêm ngaøn muoân kieáp thì boá thí chöøng bao nhieâu thaân? Ñem thaân boá thí nhieàu nhö vaäy maø neáu coù ngöôøi nghe kinh Kim Cang, loøng tin khoâng nghòch thì phöôùc cuûa ngöôøi naøy coøn hôn phöôùc cuûa ngöôøi ñoù, quí vò tin noåi khoâng? Giaû söû coù ai noùi: Ngöôøi ñem thaân boá thí, ai caàn muõi thì cho muõi, ai caàn tai thì cho tai, caàn phaàn naøo trong thaân theå ñeàu cho heát khoâng tieác, vôùi ngöôøi nghe kinh naøy tin nhaän, thoï trì thì phöôùc cuûa ngöôøi thoï trì kinh hôn phöôùc cuûa ngöôøi boá thí, ñieàu ñoù chuùng ta coøn chöa tin thay! Cho caùi muõi ñaâu phaûi deã, cho caùi tai ñaâu phaûi deã, vaäy taïi sao caùi khoù laøm coù phöôùc ít hôn caùi deã laøm? Phaàn nhieàu neáu so saùnh thì caùi khoù laøm phaûi coù coâng ñöùc nhieàu hôn caùi deã laøm. Taïi sao ôû ñaây Phaät baûo caùi deã coâng ñöùc nhieàu, caùi khoù coâng ñöùc ít? Chæ boá thí moät thaân thoâi maø coøn khoâng laøm noåi, huoáng nöõa laø voâ löôïng thaân trong voâ löôïng kieáp, theá maø phöôùc laïi thua ngöôøi trì kinh, thaät laø khoù hieåu! Cho neân noùi: Phaät neáu noùi ñuû, ngöôøi ta seõ hoang mang, hoà nghi, khoâng tin. Thaät ra neáu chuùng ta, ai ai cuõng ñeàu thaáy thaân naøy laø thaät thì chaéc chaén khoâng bao giôø tin noåi kinh naøy. Traùi laïi neáu chuùng ta bieát roõ thaân naøy nhö haït söông buoåi saùng, nhö ñaùm maây chieàu, khoâng coù gì laâu beàn thì ngöôøi ñem nhöõng vaät taïm bôï boá thí saùnh vôùi ngöôøi bieát trôû veà phaùp thaân baát sanh baát dieät, ngöôøi naøo hôn? Phaùp thaân baát sanh baát dieät môùi laø hôn chöùuø? Xaû moät trieäu, moät muoân, moät öùc caùi thaân beøo boït naøy ñeå ñöôïc caùi baát sanh baát dieät môùi laø quí chöù! Nhöng chaéc laø chuùng ta khoâng chòu. Vì chuùng ta thaáy khoâng phaûi laø beøo boït. Tuy nghe Phaät noùi nhö theá song treân thöïc teá chuùng ta coøn thaáy thaân laø thaät, cho neân baûo xaû noù chuùng ta thaáy thaät laø khoù. Bôûi thaáy noù thaät neân khi nghe Phaät baûo xaû bao nhieâu thaân cuõng khoâng saùnh ñöôïc ngöôøi trì kinh naøy, chuùng ta khoâng theå tin noåi. Chæ coù haøng Boà-taùt thaáy thaân nhö huyeãn nhö hoùa, khi nghe Phaät noùi, caùc Ngaøi cöôøi vaø tin ngay. Theá neân ñöùc Phaät baûo raèng "Loøng tin khoâng nghòch thì phöôùc coøn nhieàu hôn ngöôøi kia", huoáng nöõa laø coá gaéng bieân cheùp ra, thoï trì, ñoïc tuïng, vì ngöôøi giaûi noùi thì phöôùc voâ keå. Nhö vaäy trong hai vieäc boá thí thaân vaø trì kinh, quí vò choïn vieäc naøo? Taïi sao chuùng ta choïn trì kinh? Coù phaûi vì chuùng ta bieát thaân naøy laø giaû neân trì kinh ñeå trôû veà caùi chaân thaät, hay vì chuùng ta sôï ñau khoâng daùm boá thí thaân? Nhö vaäy ñeå thaáy raèng chuùng ta trì kinh vôùi caùi nieäm xem thaân laø quí, chôù khoâng phaûi vì bieát thaân laø giaû vaø vieäc trì kinh chaùnh ñaùng hôn. Tuy coøn cho thaân laø quí nhöng bieát höôùng veà trì kinh ñeå öùng duïng tu thì töø töø roài cuõng thaám, thaân laàn laàn cuõng heát quí, nhö vaäy cuõng coù coâng ñöùc lôùn.

ÔÛ ñaây chuùng ta thuoäc veà haïng Toái thöôïng thöøa hay haïng Ñaïi thöøa? Hay laø haïng gì? Haïng Nhaân thöøa. Vì coøn thaáy thaân laø quí, muoán boû thaân naøy ñöôïc thaân khaùc toát hôn ñoù laø thuoäc Nhaân thöøa, chôù khoâng phaûi Ñaïi thöøa, huoáng nöõa laø Toái thöôïng thöøa! Trong kinh naøy, Phaät vì ngöôøi Ñaïi thöøa, vì ngöôøi caàu Toái thöôïng thöøa maø noùi, neân nhieàu khi chuùng ta thaáy khoù hieåu. Neáu thaät chuùng ta thuoäc hai haïng treân thì nghe kinh naøy, trì tuïng vaø öùng duïng tu haønh khoâng coù gì khoù, vì chuyeän ñoù deã tin quaù. Taát caû chuùng ta khoâng bieát meâ laàm töø thuôû naøo maø hieän giôø ai cuõng ñeàu thaáy thaân mình laø thaät. Nhöng ngaøy nay khoâng baûo ñaûm ñöôïc ngaøy mai, laáy gì goïi laø thaät? Neáu thaät thì coù baûo ñaûm. Traùi laïi khoâng baûo ñaûm ñöôïc moät ngaøy, huoáng nöõa ñeán moät naêm! Phaùp thaân laø caùi chöa töøng sanh chöa töøng dieät, laø baûo ñaûm, nghóa laø soáng ñöôïc vôùi caùi ñoù roài thì muoân kieáp ngaøn ñôøi khoâng hoaïi. Coøn soáng vôùi thaân naøy thì khoâng baûo ñaûm ngaøy mai. Nhö vaäy ñem caùi khoâng baûo ñaûm ñoåi caùi baûo ñaûm maø tieác khoâng muoán ñoåi. Boá thí goàm coù taøi thí vaø phaùp thí. Trong taøi thí coù chia hai phaàn: ngoaïi taøi vaø noäi taøi. Ngoaïi taøi laø cuûa caûi, noäi taøi laø thaân maïng. Trong ñoaïn tröôùc Phaät noùi veà boá thí ngoaïi taøi, ñoaïn naøy ñöùc Phaät noùi ñeán boá thí noäi taøi. Ñem thaân naøy boá thí thì ngaõ khoâng coøn, ngaõ khoâng coøn thì nieàm tin ñoái vôùi phaùp naøy khoâng lui suït. Theá neân ñöùc Phaät baûo raèng: Neáu ngöôøi naøo hay thoï trì, ñoïc tuïng kinh naøy, roäng vì ngöôøi noùi thì Nhö Lai aét bieát ngöôøi aáy, aét thaáy ngöôøi aáy ñeàu ñöôïc thaønh töïu coâng ñöùc khoâng theå nghó, khoâng theå löôøng, khoâng theå suy tính ñöôïc, ngöôøi aáy aét laø hay gaùnh vaùc phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa Nhö Lai. Ngöôøi naøo hieåu ñuùng kinh naøy, öùng duïng ñeå soáng, laïi vì ngöôøi giaûng noùi thì Phaät bieát chaéc ngöôøi ñoù laø ngöôøi gaùnh vaùc phaùp Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc töùc phaùp thaønh Phaät, ngöôøi ñoù xöùng ñaùng keá thöøa Phaät.

Vì côù sao? Naøy Tu-boà-ñeà, neáu ngöôøi öa phaùp nhoû laø chaáp ngaõ, chaáp nhaân, chaáp chuùng sanh, chaáp thoïï giaû. Öa phaùp nhoû laø phaùp gì? Tæ duï chuùng ta ñem boá thí chöøng naêm, möôøi ñoàng baïc thì chuùng ta nghó vôùi soá tieàn boá thí naøy ñôøi sau mình seõ ñöôïc giaøu coù. Nhö vaäy chuùng ta chæ thích ñöôïc giaøu sang, sung söôùng ôû ñôøi sau maø söï giaøu sang ñoù nhieàu laém chæ laø naêm, saùu chuïc naêm thoâi, ñoù laø töôùng sanh dieät, maø mình thích caùi sanh dieät thì khoâng phaûi öa phaùp nhoû laø gì? Ngöôøi öa phaùp nhoû laø coøn nghó ñôøi sau mình höôûng ñoù laø ngaõ kieán, ngöôøi giuùp cho mình ñöôïc höôûng ñoù laø nhaân kieán, chuùng sanh kieán, thoï giaû kieán ñaày ñuû. Vì theá ñoái vôùi kinh naøy, ngöôøi ñoù khoù maø nghe, thoï trì, ñoïc tuïng, vì ngöôøi giaûi noùi. Ngöôøi chaáp ngaõ ñoái vôùi kinh Kim Cang thì khoù nghe, khoù nhaän, khoù thoï trì ñoïc tuïng taïi vì khoâng tin. Kinh Kim Cang chæ thaúng ngaõ laø töôùng hö doái, caùc phaùp hieän taïi laø töôùng hö doái, chæ soáng trôû veà vôùi trí tueä Baùt-nhaõ, soáng trôû laïi vôùi phaùp thaân, caùi ñoù môùi chaân thaät. Vaäy ngöôøi bieát roõ thaân vaø caûnh giaû doái, ñoù laø hieåu kinh Kim Cang (Phaøm sôû höõu töôùng giai thò hö voïng) vaø bieát ngay nôi mình coù caùi trí tueä Baùt-nhaõ baát sanh baát dieät, ñoù laø trì kinh Kim Cang. Bieát roõ caûnh khoâng thaät, thaân khoâng thaät môùi nhaän ra mình coù caùi chaân thaät, trong ngöôøi giaû coù loàng caùi chaân thaät, nhaän ñöôïc nhö theá môùi tin kinh Kim Cang. Nhö vaäy ñöôïc bao nhieâu ngöôøi tin? Lôøi Phaät daïy, ai cuõng tin caû. Noùi thì noùi theá, nhöng tin ñöôïc leõ ñoù laø leõ thaät thì hôi khoù, vì thaáy mình thaät maø Phaät noùi giaû, thaáy caûnh thaät maø Phaät noùi giaû thì laøm sao mình chòu, coøn caùi Phaät noùi laø thaät thì mình laïi khoâng thaáy, theá neân noùi kinh naøy raát khoù tin. Nhöng neáu tin ñöôïc thì ngöôøi ñoù khoâng coøn boán töôùng ngaõ nhaân chuùng sanh thoï giaû, coøn ngöôøi chöa tin laø coøn nguyeân boán töôùng. Ngöôøi aáy khoâng laøm sao tu phaùp cao sieâu giaûi thoaùt ñöôïc, hoï chæ thích nhöõng phaùp nhoû, nghóa laø ñôøi naøy tu ñôøi sau höôûng, hoaëc baây giôø laøm mai moát höôûng.

Keát luaän Phaät noùi raèng kinh naøy ôû nôi naøo thì taát caû theá gian trôøi, ngöôøi, a-tu-la ñeàu neân cuùng döôøng nhö laø cuùng döôøng thaùp, ñi nhieãu chung quanh, ñem höông hoa daâng cuùng. Ñaây laø ñöùc Phaät chæ phaùp naøy cao sieâu toái thöôïng vöôït hôn taát caû phaùp theá gian, ai hieåu ñöôïc phaùp ñoù ñeàu neân cung kính cuùng döôøng.

?