Khóa
Thứ Nhất
Nhân Thừa Phật Giáo
Bài
Thứ 4
Quy
Y Tam Bảo
A-Mở
Đề:
Cảnh
giới Ta bà của chúng ta là một cảnh giới
đầy mê mờ và dục vọng. Chúng ta đang lặn
hụp trong bể nước mắt củađau khổ
và bùn nhơ của dục vọng, sống trôi lăn
trong cảnh ấy, chúng ta khó thấy được bến
bờ sáng sủa, yên ổn để lội vào. Thật
là đáng thương cho thân phận con người chúng
ta.
Nhưng
bản nguyện chúng ta đâu có thế! Chúng ta, từ
vô thỉ, ở nơi nguồn chơn vắng lặng, sáng
suốt vô cùng. V́ một niệm bất giác, khởi vô
minh vọng tưởng, nên chúng ta bị quay cuồng
trong sanh tử, trôi nổi trong ba cơi sáu đường.
Vậy
th́ trong chúng ta ai là người không muốn thoát ra khỏi
cơi đen tối, sầu đau này, để dược
trở về nguồn trong sáng, an vui?. Nhưng làm sao
để thoát ra được? Ai sẽ là kẻ rủ
ḷng thương để đưa đường chỉ
lối cho chúng ta? Ai là người có đủ
phương pháp thần diệu để giúp chúng ta ra
khỏi sinh tử luân hồi?
- Đấng
cao cả sáng suốt và đầy đủ năng lực
ấy không ai khác hơn làĐức Phật Thích Ca Mâu Ni,
người đă chứng quả bất sanh, bất diệt;
và chỉ có Giáo pháp của Ngài mới cứu được
chúng sanh ra khỏi vô thường đau khổ.
Vậy
chúng ta c̣n ngần ngại ǵ nữa mà chẳng chịu
quy y Tam-Bảo.
B-
Chánh Đề:
I
- Định Danh Và Giải Nghĩa.
1-
Quy-y nghĩa là ǵ? Quy là trở về; Y là nương
tựa, Quy-y là trở về nương tựa nơi mà
ḿnh đă v́ si mê, phóng đăn lià bỏ ra đi, như
đứa trẻ khờ dại đă rời bỏ cha mẹ
để ra đi trong hoan phá, bây giờ biết sự dại
khờ do kinh nghiệm khổ đau, quay trở về
nương tựa lại dưới bóng hạnh phúc và
yêu thương của cha mẹ. Chữ Quy-y nguyên dịch
nghĩa là kính vâng hay phục ṭng.
2- Tam
bảo nghĩa là ǵ? Tam bảo là ba ngôi báu: PHẬT,
PHÁP, TĂNG.
Ở
thế gian, vàng bạc, ngọc ngà và danh vọng là quí
báu. Nhưng sự thật, vàng bạc, danh vọng đâu
có cứu được con người khỏi khổ,
sống, già, bịnh, chết, mà lắm khi c̣n làm cho con
người thêm khổ nữa! C̣n Phật, Pháp, Tăng
th́ có đủ năng lực dắt dẫn con người
ra khỏi những cái khổ nói trên. Bỡi thế, người
đời mới tôn sùng Phật Pháp, Tăng là ba ngôi
báu (Tam Bảo).
a) PHẬT:
Chữ Phật do chữ Phạn Bouddha phiên âm ra. Tàu dịch
là Giác Giả nghĩa là: Bực đă giác ngộ sáng
suốt hoàn toàn về ba phương diện: Tự giác,
giác tha, giác hạnh viên măn.
b)
PHÁP: Pháp là do chữ Phạn Dharma mà dịch nghĩa
ra. Pháp là phuơng pháp tu hành mà Phật đă phát huy ra
để diệt trừ mọi mê muội, khổ
đau và chứng được quả Phật. Ba Tạng
Kinh Điển đều gọi chung là Pháp.
c) TĂNG:
Tăng hay Tăng già là do chữ Phạn Shanga mà phiên âm
ra; Tàu dịch là: Ḥa hợp chúng, nghĩa là một
đoàn thể tu hành từ bốn người sắp lên,
cùng nhau sống chung một chỗ, đồng giữ giới
luật cu Phật, đồng chia sớt cho nhau một cách
ḥa thuận những ǵ đă thâu nhận được,
từ vật chấc đến tinh thần.
3-
Quy-y Tam-bảo là thế nào? - Quy-y Tam-bảo là trở
về nương tựa ba ngôi báu: PHẬT, PHÁP, TĂNG.
Tại
sao phải Quy-y Phật? - V́ Phật là đấng hoàn
toàn sáng suốt, từ bi vô lượng, phước huệ
vô biên, đức hạnh viên măn; - V́ Phật là người
dẫn đường vĩ đại nhất, đă
có cái kinh nghiệm bản thân thoát ra ngoài ṿng sanh tử
để chứng Đạo.
Tại
sao quy-y Pháp? - V́ chỉ có phương pháp của Phật
là đầy đủ công năng để đưa
chúng ta qua khỏi bể khổ, đến bờ giải
thoát.
Tại
sao lại quy-y Tăng? - V́ Tăng là người đă
hy sinh gia đ́nh, tiền của, danh vọng... để
t́nh nguyện theo Phật dắt dẫn chúng sanh trên
đường Đạo.
II-
Ba Bực Tam Bảo
Tam Bảo
có ba bực:
- Đồng thể Tam bảo,
- Xuất thế gian Tam bảo,
- Thế gian trụ tŕ Tam bảo.
1 - Đồng
Thể Tam Bảo
a) Đồng
Thể Phật Bảo: tức là nói tất cả
chúng sanh cùng chư Phật dồng một thể tánh
sáng suốt.
b) Đồng
Thể Pháp Bảo: tức là nói tất cả chúng
sanh cùng chư Phật đồng một pháp tánh từ
bi b́nh đẳng.
c) Đồng
Thể Tăng Bảo: tức là nói tất cả
chúng sanh cùng chu Phật đồng một thể tánh
thanh tịnh, sự, lư ḥa hợp.
2 - Xuất
Thế Gian Tam Bảo
a) Xuất
Thế Gian Phật Bảo: là chỉ cho Đức Phật
Thích Ca Mâu Ni, Đức Phật A-Di-Đà, Chư Phật trong
mười phương ba đời, đă tự giải
thoát ra khỏi sự ràng buộc của thế gian.
b) Xuất
Thế Gian Pháp Bảo: là chỉ cho Chánh pháp của
Phật, có công năng làm cho chúng sanh thoát khỏi sự
ràng buộc của thế gian, như Tứ-đế, Thập-nhị
nhân-duyên, Lục -độ v.v...
c) Xuất
Thế Gian Tăng Bảo: là chỉ cho các vị
Thánh-Tăng đă thoát ra ngoài sự ràng buộc của
thế gian như đức QuánThếÂm, Đại Thế
Chí, Văn Thù, Ca-Diếp, A-Nan v.v...
3- Thế
Gian Trụ Tŕ Tam Bảo
a) Thế
Gian Trụ Tŕ Phật Bảo, là chỉ cho XaLợi của
Phật, tượng Phật đức bằng kim khí, chạm
trổ bằng danh mộc, tô bằng đất, đắp
bằng xi măng, thêu bằng vải, hay vẽ trên giấy.
b) Thế
Gian Trụ Tŕ Pháp Bảo, là chỉ cho ba tạng Giáo
điển: Kinh, Luật, Luận viết hay in trên giấy,
trên vải trên lá buôn v.v...
c) Thế
Gian Trụ Tŕ Tăng Bảo, là chỉ các vị TỳKheo,
TỳKheoNi tu hành chơn chánh, đạo đức trong
sạch, giới luật trang nghiêm trong hiện tại.
III-
Sự Quy y Tam Bảo
Sau khi
đă hiểu rơ thế nào là Quy-y Tam bảo, tất
nhiên phải thực hành sự hiểu biết ấy.Thực
hành bằng sự tướng cung kính, vâng theo Tam-bảo,
như thế gọi là sự quy-y Tam-bảo.
1 - Sự
Quy-Y Phật: Hằng ngày chúng ta phải nhớ tưởng
luôn đến Phật, niệm danh hiệu Phật, chiêm
ngưỡng tượng Ngài, và nguyện suốt đời
theo bước chân Ngài, ấy là sự quy-y Phật.
2 - Sự
Quy-Y Pháp: Hằng ngày tụng đọc Kinh, Luật,
Luận; sớm hôm hai thời công phu, t́m hiểu nghĩa
lư thâm huyền của Pháp bảo. Khi đọc tụng
Kinh điển tâm trí ta không nghĩ xằn bậy, không
nhớ tưởng những việc không hay, không bàn mưu
tính kế để lợi kỷ, tổn nhơn. Chúng
ta trừ bỏ được dục vọng, tâm trí
được sáng suốt, an lành, thanh tịnh.
3- Sự
Quy-Y Tăng: Thế gian thường nói: "Trọng
Phật, phải kính Tăng". Cho nên, nếu chúng ta
thành tâm thờ Phật bao nhiêu, th́ chúng ta phải thật
dạ kính Tăng bấy nhiêu. Người thực hành sự
quy-y Tăng, hễ thấy người đầu tṛn áo
vuông, chân chính
tu hành, giữ ǵn giới luật, th́ liền kính nể,
quư trọng, xem như đó là vị đại diện
cho Đức Phật. Làm như thế là sự quy-y Tăng.
Tóm lại,
thờ Phật, tụng Kinh, giữ Giới, nghiên cứu
Phăt pháp, kính trọng Tăng già chân chính, dó chính là sự
quy-y tam-bảo.
IV-
Lư Quy y Tam Bảo
Lư là
bên trong. Lư quy-y Tam-bảo nghĩa là quy-y Tam-bảo trong
tâm chúng ta. Nếu chúng ta chỉ thực hành sự quy-y,
chỉ dong ruổi theo Tam-bảo bên ngoài, mà quên lư quy-y,
nghĩa là quên Tam-bảo bên trong tâm chúng ta, th́ chúng ta
chưa thực hành
đúng nghĩa Tam-quy. Thật thế, bên trong tâm chúng ta
cũng có đủ Tam-bảo. Chúng ta cần thực
hành lư quy-y, hay Tam Tự Quy-Y:
1- Tự
Quy-Y Phật: Tự nghĩa là ḿnh đối với tự
tâm ḿnh. Tư quy-y Phật là ḿnh tự trở về với
Phật tánh sáng suốt của tâm ḿnh, - Vâng mỗi người
đều có Phật tánh, và đều có thể thành
Phật. Đó là lời Phật Thích Ca đă dạy. Nhưng
Phật tánh ấy bị mê lầm, vọng tưởng
che lấp. Vọng tưởng như mây mờ, Phật
tánh như trăng. Mây mờ có thể che khuất, chứ
không thể tiêu diệt được trăng sáng. Phật
tánh chúng ta bị vọng tưởng vô minh che lấp
sâu kín đến đâu cũng vẫn thường c̣n.
Vậy th́ sao chúng ta
lại bỏ quên Phật tánh của chúng ta, mà chỉ
chạy theo cầu khẩn Phật bên ngoài; như đứa
"cùng tử" có viên ngọc quư, cha mẹ đă giấu
sẵn trong chéo áo mà nó không biết, lại đi xin
ăn cùng khắp mọi nơi!
2- Tự
Quy-Y Pháp: nghĩa là vâng theo pháp tánh của ḿnh. Trong
tâm ta có đủ tất cả các Pháp: Từ-bi, Trí-tuệ,
B́nh đẳng, Sáng-suốt, Nhẫn-nhục, Tinh-tấn...
chúng ta cần phát huy những đức tánh ấy và
hành động theo chúng, tuân theo chúng. Như
thế là Tự Quy-Y Pháp.
3- Tự
Quy-Y Tăng: nghĩa là vâng theo Thầy trong tâm ḿnh, Thầy
trong tâm ḿnh là đức tánh ḥa hợp thanh tịnh của
ḿnh, như Tăng già là hiện thân của sự ḥa hợp
thanh tịnh bên ngoài. Bấy lâu v́ ḿnh mê muội, không
nhận thấy được ông Thầy
trong tâm, nay nhờ Phật chỉ dạy, ḿnh nhận thấy
được ông Thầy thanh tịnh ấy, th́ ḿnh phải
quy-y Thầy của ḿnh trước đă chứ!
Nói tóm
lại, ḿnh phải nương tựa, quay về với
Phật trong tâm ḿnh là tánh sáng suốt; với Pháp trong
tâm ḿnh là các đức tính Từ-bi, Hỷ-xả
v.v..., với Tăng trong tâm ḿnh là sự ḥa hợp,
thanh tịnh của bản tâm. Như thế là Lư Quy-Y
Tam-bảo.
V-
Nghi Thức Quy Y
Sau khi
chúng ta đă hiểu rơ SỰ và LƯ Quy-y rồi, chúng ta
cũng cần biết qua nghi thức của lễ Quy-y.
1-
Trưóc Tiên Phải Gội Rửa Thân Tâm Cho Trong Sạch.
Quy-y là
buổi lễ quan trọng nhất trên đường tu
tập của chúng ta. Nó là cuộc khởi hành để
đi đến mục đích giải thoát, v́ thế
chúng ta không thể xem thường, cử hành một
cách bừa băi được.
Khi muốn
quy-y, chúng ta phải y-phục chỉnh tề, sắm khay
lễ thỉnh chư Tăng đến trai dường,
đảnh lễ và cầu xin chư Tăng rủ ḷng Từ-bi
truyền trao quy-giới cho ḿnh.
Trước
ngày hành lễ, thân tâm chúng ta phải được gội
rửa trong sạch. Ta tắm rửa sạch sẽ ăn
mặc chỉnh tề. Đó là về thân; c̣n về tâm
th́ ta phải ba phen sám hối, cho ba nghiệp được
thanh tịnh. Nhờ sự tẩy gội cả trong lẫn
ngoài ấy, ta mới xứng đáng đón nhận Pháp
thanh tịnh cao quư của Tam-bảo.
2-
Phát Nguyện.
Đến
giờ quy-y, chúng ta phải qùy xuống; theo lời hướng
dẫn của chư Tăng, chí thành phát nguyện:
- Đệ
tử suốt đời quy-y Phật.
- Đệ
tử suốt đời quy-y Pháp.
- Đệ
tử suốt đời quy-y Tăng.
Sau khi
phát nguyện Tam-quy rồi, người phát nguyện tin
chắc rằng ḿnh đă gieo hạt giống giải
thoát, thế nào cũng sẽ gặt được kết
quả tốt là thoát ly ba đường ác: Địa-ngục,
Ngạ-quỷ, Súc-sanh. V́ thế người quy-y liền
nói tiếp ba lần:
- Đệ
tử quy-y Phật rồi, khỏi đọa địa
ngục.
- Đệ
tử quy-y Pháp rồi, khỏi đọa ngạ quỷ.
- Đệ
tử quy-y Tăng rồi, khỏi đọa súc sanh.
Thế
là trọn vẹn Tam-quy và Tam-kiết.
Để
bảo tồn lư tưởng cao cả của ḿnh và giữ
vững đức tin trên đường Đạo, người
quy-y tự nguyện một cácg mạnh mẽ và thành khẩn:
- Đệ
tử quy- Phật, nguyện trọn đời không quy y
thiên, thần, quỷ, vật.
- Để
tử quy-y Pháp, nguyện trọn đời không quy-y ngoại
đạo, tà giáo.
- Đệ
tử quy-y Tăng, nguyện trọn đời không quy-y
tổn hữu ác đảng.
Như
thế là lễ quy-y đă hoàn tất. Người Tín
đồ chỉ c̣n việc làm theo đúng những lời
ḿnh đă phát nguyện và đă tuyên thệ trước
Tam-bảo.
VI-
Lợi Ích Của Quy Y Tam Bảo
1- Khỏi
đi lạc đường đ̣i vào nơi tăm tối.
Như
chúng ta đă thấy ở đoạn mở đầu
bài này, chúng ta đang lặng hụp trong biển khổ,
đang bơ vơ lạc lỏng giữa đêm tối
mênh mông. Trong hoàn cảnh bi đát như thế, nếu
không thấy được những phương tiện
để đi đến, không có những bậc Thầy
để d́u
dắt đến, th́ chúng ta sẽ quay cuồng măi măi
trong biển sanh tử luân hồi. Cái đích sáng ấy
là Đức Phật, những phương tiện ấy là
Pháp, và những bậc Thầy d́u dắc ấy là Tăng.
Khi chúng ta đă biết có những sự quư báu như
thế mà không nắm bắt lấy, th́ chẳng khácǵ
người sáp chết đuốiụ thấy cái bè gỗ
trôi qua mà lại dại khờ xua đẩy nó ra.
Sự
quy-y chính là một cách bám víu vào cái bè Tam-bảo mà Phật
đă chế ra để cứu vớt những kẻ sắp
chết duối trong biển đời là toàn thể
chúng ta.
2- Khi
đă phát nguyện quy-y, ḿnh dễ giữ đúng lời
đă hứa, v́ có sự chứng minh của Chư Phật
và Chúng Tăng.
Có người
nói: "Tôi tôn sùng Đức Phật, v́ biết Ngài là một
Đấng sáng suốt hoàn toàn; Tôi trọng trọng Pháp
v́ biết Pháp Phật có đủ năng lực
đưa người đến giải thoát; tôi kính Tăng
v́ biết đấy là những vị đại diện
cho Đức Phật. Biết như thế cũng đủ,
cần ǵ phải làm lễ phát nguyện quy-y?"
Nói như
thế là chưa hiểu giá trị về phương diện
tâm lư của lời hứa, lời thề trước mặt
người khác. Khi chúng ta đă hứa với ai một
điều ǵ, mà nuốt lời hứa, th́ tâm hồn
chuíng ta bức rức, hối hận không an. Đă hứa
tất có bổn phận làm trọn lời hứa, nếu
thất lời hứa, tất ta sẽ tự khinh ta. Nhất
là khi lời hứa, lời nguyện ấy lại cử
hàng trong một khung cảnh trang nghiêm trước Điện
Phật, trên có sự chứng tri của Chư Phật,
dưới có sự chứng tri của chư Tăng,
chung quanh có sự hộ niệm của những thân bằng
quyến thuộc; phát nguyện trong khung cảnh ấy, tất
nhiên chúng ta khó ḷng mà trái lời nguyện hay xao lảng
được.
C
- Kết Luận
Khuyên
tín đồ nên quy-y cả Sự lẫn Lư và tinh tiến
trong sự quy-y
Chúng ta
đă thấy, là Phật tử th́ phải quy-y. Quy-y phải
đủ Sự và Lư. Không nên hoàn toàn ỷ lại bên
ngoài mà xao lảng bên trong. Cũng không nên hoàn toàn tự
tôn tự trọng riêng ḿnh mà khinh thị bên ngoài. Muốn
quy-y th́ trước tiên phải long trọng
làm lễ quy-y để đánh dấu bước đi
đầu tiên của ḿnh trên đường giải
thoát. Lễ ấy như là lễ tiễn đưa một
người ra đi nhận một nhiêm vụ mới. Nhưng
một khi đă đặt chân lên đường, th́
người ấy phải dong ruổi, quyết tiến
mau cho đến đích, chứ không phải chần chờ,
quay đi lộn lại một chỗ, hay rẽ qua một
ngả khác. Đă phát nguyện quy-y mà không theo dấu chân
của Đức Phật đă để lại, không soi
vào gương sáng của Đức Phật đă nêu cao,
không theo giáo pháp mà rèn luyện tâm tánh; không giữ giới
luật, không vâng lời nhắc nhở của Chư
Tăng, như thế là tự lừa dối ḿnh và lừa
dối người khác, và cái tai hại lại càng lớn
lao hơn cả không quy-y.
Trái lại,
nếu chúng ta quy-y và thực hành đúng như lời
đă phát nguyện th́ con đường giải thoát
dù xa, cũng sẽ có ngày thấy đích.
Xin hăy
luôn luôn ghi nhớ lời nói cuối cùng của Đức
Phật:
-
"Hăy tinh tiến lên để giải thoát!".