TÖ LIEÄU COØN LÖU TRUYEÀN cuûa ÑIEÀU NGÖÏ GIAÙC HOAØNG
(Traàn Nhaân Toâng)

Thieàn sö Thích Thanh Töø dòch nguyeân ngöõ.

hõg

NGUÕ GIÔÙI 

1. VAÊN GIÔÙI SAÙT

Phaøm caùc loaøi sanh töø tröùng, thai, aåm, hoùa tính vaãn ñoàng, thaáy nghe hieåu bieát ñaâu khaùc. Chæ do taïo nghieäp keát oaùn, neân thoï teân hieäu khaùc. Ngaøy tröôùc voán loaøi ngöôøi, nay sanh ñaøn gioáng khaùc nhau. Hoaëc laø baïn beø, hoaëc laø anh em. Thay ñoåi aùo xieâm ñai muõ, bieán thaønh mai vaûy caùnh loâng. Vôï queân choàng, choàng queân vôï, con traùi cha, cha traùi con. Ñaõ thaáy ñoåi ñaàu khaùc maët, loâi veà moå buïng chaët chaân. Luoáng do tham soáng sôï cheát, laïi khoâng moät lôøi keâu ñau khoå. Ngöôi gieát noù, noù gieát ngöôi, haén aên maøy, maøy aên haén, haèng ngaøy khoâng döùt, maõi taïo oaùn traùi. Kieáp kieáp traû nhau, ñôøi ñôøi thuø nhau.

Ngöôøi quay ñaàu lieàn ñeán queâ nhaø, keû phoùng taâm haèng chìm ñòa nguïc. Saùch Nho daïy: "Thi aân boá ñöùc". Kinh Ñaïo daïy: "AÙi vaät haùo sanh"; Phaät chæ caám saùt laø giöõ giôùi, ngöôøi phaûi ñeå yù tuaân haønh chôù phaïm.

Keä raèng:

Caùnh loâng mai vaûy troïn haøm linh,

Sôï cheát tham sanh naøo khaùc tình.

Töø tröôùc thaùnh hieàn loøng chaúng nôû,

Ñaâu cam thaáy cheát vaãn tham sinh.

2. VAÊN GIÔÙI TROÄM

Ngöôøi laøm nhaân gnghóa laø quaân töû, keû laøm troäm caép laø tieåu nhaân. Ngöôøi quaân töû oâm loøng cöùu giuùp keû coâ baàn, ñöùa tieåu nhaân thì tham taøi laáy vaät. Vaät cuûa ngöôøi laáy laøm cuûa mình, maëc keä nhieàu ngöôøi traùch cöù, chæ bieát lôïi ích cho mình. Ñaâu bieát giaøu sang taïi trôøi, chæ thaû yù tham caàu. Thuoác choù, ñaøo haàm, ñuïc töôøng, khoeùt vaùch theo goùt töôùng quaân Sôn Döông, taäp laøm Khöông Thöôïng quaân töû. Nghòch trôøi traùi ñaát, doái phaùp khinh hình. Khi soáng thì phaùp luaät tröøng trò, luùc cheát bò minh ty khaûo tra.

Khoâng nhöõng ñoáng vaøng khoái ngoïc,daàu raèng coïng coû maûy loâng. Ngöûi muøi höông sen trong ao maø Ñòa thaàn coøn quôû, cho vay laáy lôøi Dieâm vöông coøn phaït. Löôùi trôøi loàng loäng, laøm thieän thì thoaùt, laøm aùc phaûi mang. Pheùp nöôùc theânh thang, laøm vieäc coâng thì khoûi, laøm vieäc tö thì phaïm.

Keä raèng:

Ñuïc vaùch ñaøo töôøng yù chaúng thoâi,

Traêm möu ngaøn keá khoå mong caàu.

Ñôøi naøy ví ñöôïc cuûa maáy ngöôøi,

Naøo bieát muoân phen kieáp ngöïa traâu.

3. VAÊN GIÔÙI SAÉC

Löng ong toùc möôït hay khieán taâm taùnh say meâ, saéc eùn maøy ngaøi laøm cho hoàn phieâu phaùch laïc. Ñöa maét lieác chaúng phaûi dao maøi maø ai khoâng ñöùt ruoät. Löôõi uoán tôï saùo dieàu, moïi ngöôøi ñeàu phaûi laéng nghe. Ngöôøi meâ thì nghóa thaân sô ñeàu döùt; keû tham thì ñaïo ñöùc tieâu tan. Treân thì phong giaùo ñaém chìm, döôùi thì khueâ moân taùn loaïn. Baát luaän phaøm phu hoïc giaû, ñeàu say aùo ñeïp thích ñieåm trang. Kyû cöông quoác gia rôi choán Toâ ñaøi; giôùi theå bò choân vuøi nôi daâm thaát.

Thaûy do phoùng maét ñuoåi theo beân ngoaøi, neân khoâng xoay ñaàu nhìn laïi beân trong. Côûi heát luïa laø che thaân chæ baøy laøn da boïc thòt. Ñoäc giaùc gaàn Nöõ am maø hoaøn tuïc; chaân quaân xa Thaùn phuï neân thaêng thieân. Ngöôøi chaúng theo saéc ñöôïc naêm thaàn thoâng, keû meâ saéc thì maát caùc giôùi haïnh.

Keä raèng:

Maù thoaûng höông mai, maët nhuïy ñaøo,

Thaáy roài maét daùn, yù nao nao.

Thaûy ñeàu moät ñaõy da hoâi thuùi,

Thaàm caét ruoät ngöôøi chaúng duïng dao.

4. VAÊN GIÔÙI VOÏNG NGÖÕ

Taâm laø goác thieän aùc, mieäng laø cöûa hoïa phuùc. Nghó moät nieäm thì höôûng öùng chaúng sai; noùi moät lôøi thì boùng theo chaúng leäch. Quaân töû troïng lôøi nhö bieän; coå nhaân ngöøa noùi nhö bình. Noùi ra thì ngay thaúng coâng baèng; môû lôøi khoâng cong queo taø vaïy. Khoâng noùi ñaây kia hay dôõ, chaúng baøn mình phaûi ngöôøi sai. Ñaâu daùm khua moâi muùa löôõi, caàn phaûi giöõ mieäng gìn lôøi. Vaû nghieäp cuûa thaân laø naëng, song hoïa cuûa mieäng laø tröôùc. Chaúng nhöõng keû noùi laø voïng ngoân, coøn khieán ngöôøi nghe laøm baäy.

Ñôøi naøy bò ngöôøi khinh reû, sau khi cheát bò nghieäp keùo loâi. Hoaëc keàm saét, keùo löôõi cam chòu chua cay. Hoaëc nöôùc ñoàng soâi roùt vaøo mieäng oâm loøng ñau ñôùn.

Keä raèng:

Keà vai cöôøi noùi khua löôõi moâi,

Cöù maõi laøm ngöôøi voïng ngöõ thoâi.

Rieâng yù caàu taøi mong ngöôøi thích,

Sau cuøng khoù traùnh nghieäp keùo loâi.

5. VAÊN GIÔÙI RÖÔÏU

Ngöôøi öa uoáng röôïu thì ñöùc haïnh suy keùm, lôøi noùi nhieàu laàm loãi. Hôi noùng xoâng naùt daï daøy, vò cay xuyeân thuûng gan ruoät. Roái loaïn tinh thaàn, taâm taùnh hoân meâ. Chaúng nghó ñeán cha meï, toäi nguõ nghòch chuyeân laøm. Hoaëc oàn naùo nôi tieäm quaùn, hoaëc say meøm ngoaøi ñöôøng saù. Khi trôøi maéng ñaát, huõy Phaät cheâ Taêng. Mieäng laõm nhaõm haùt ca, thaân traàn truïi nhaûy muùa. Ñaõ khoâng tieáp Phaät cuùng döôøng, maø laïi theo boïn muõ ñen baát chaùnh. Tan thaân maát maïng töø ñoù maø sanh, maát nöôùc tan nhaø töø ñaây maø coù.

Boû röôïu thì ngaøn ñieàm laønh ñieàu tôùi, uoáng röôïu thì traêm hoïa keùo veà. Ñaïi Voõ khoâng uoáng röôïu neân muoân hoï ñeàu theo. Thaùi Khang meâ röôïu neân naêm con ñeàu oaùn. Ñaâu chæ haøng phong löu phaûi raên, maø baäc ñaït giaû cuõng caàn phaûi traùnh. Bao nhieâu ngöôøi raïng rôõ treân ñôøi, laïi bò toái taêm trong röôïu.

Keä raèng:

Men baû moät voø uû naáu thaønh,

Bao nhieâu ngöôøi trí maát thoâng minh.

Chaúng rieâng Taêng só khoâng gìn giôùi,

Maát nöôùc, tan nhaø töø ñoù sanh.

?