II - PHAÀN CHAÙNH TOÂNG.

            H- CHÆ PHAÙP THAÂN BA ÑÔØI NHÖ LAI QUAÙ CHOÃ NGHÓ NGÔÏI CUÛA THEÁ GIAN, CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA, TRÖÔÙC SAU KHOÂNG LOÃI THANH TÒNH VOÂ LAÄU.

            1- CHÆ PHAÙP THAÂN TÖÏ THOÂNG QUAÙ CHOÃ NGHÓ NGÔÏI CUÛA THEÁ GIAN.

            - THÖA THÆNH VEÀ CHÖ PHAÄT COÙ HAÈNG SA DIEÄU NGHÓA.

             Khi aáy, Boà-taùt Ñaïi Hueä laïi baïch Phaät: Theá Toân! Nhö Theá Toân ñaõ noùi “Quaù khöù chö Phaät nhö haèng haø sa, vò lai hieän taïi cuõng laïi nhö theá”. Theá naøo Theá Toân laø nhö noùi maø tín thoï hay laïi coù nghóa khaùc? cuùi xin Nhö Lai thöông xoùt giaûi noùi.

            Caûnh giôùi chö Phaät baát khaû tö nghì, caûnh giôùi Phaät trí baát khaû tö nghì, caûnh giôùi chuùng sanh baát khaû tö nghì, caûnh giôùi voïng töôûng baát khaû tö nghì, baát khaû tö nghì naøy ñoàng phaùp giôùi taùnh, khoâng thieáu khoâng dö, chaúng ra chaúng vaøo, khoâng theå chæ baøy, cuõng chaúng phaûi khoâng noùi. Ñaây nhaân duï haèng haø sa Phaät rieâng hieån nghóa naøy. Tröø vì chuùng sanh phöông tieän daãn thí duï, nôi caâu voâ nghóa ñeå thoâng chaân thaät thì chaúng phaûi nhaát thieát trí ñaâu hay döï vaøo ñaây.

            - CHÆ CHÖ PHAÄT TÖÏ THOÂNG QUAÙ CHOÃ NGHÓ THEÁ GIAN, KHOÂNG THEÅ NOÙI THÍ DUÏ.

            Phaät baûo Ñaïi Hueä: Chôù nhö noùi maø tín thoï, soá löôïng chö Phaät ba ñôøi chaúng phaûi nhö haèng haø sa. Vì côù sao? Vì quaù choã nghó cuûa theá gian, chaúng phaûi thí duï vaø sôû thí duï, do phaøm ngu chaáp thöôøng, ngoaïi ñaïo voïng töôûng nuoâi lôùn aùc kieán sanh töû khoâng cuøng, muoán khieán nhaøm lìa voøng sanh töû, chuyeân caàn thaéng tieán, neân vì hoï noùi chö Phaät deã thaáy, chaúng phaûi nhö hoa Öu-ñaøm-baùt khoù ñöôïc thaáy. Döùt phöông tieän caàu, coù khi laïi xem caùc ngöôøi thoï hoùa khôûi noùi theá naøy, Phaät khoù ñöôïc gaëp nhö hoa Öu-ñaøm-baùt. Hoa Öu-ñaøm-baùt khoâng ai ñaõ thaáy, hieän thaáy, seõ thaáy. Nhö Lai theá gian thaûy thaáy, vì chaúng do kieán laäp töï thoâng noùi raèng Nhö Lai ra ñôøi nhö hoa Öu-ñaøm-baùt. Ñaïi Hueä! Töï kieán laäp töï thoâng quaù choã nghó cuûa theá gian, caùc phaøm ngu kia khoâng theå tin. Caûnh giôùi töï giaùc thaùnh trí, khoâng  cuøng caùi gì thí duï ñöôïc. Chaân thaät Nhö Lai quaù töôùng taâm yù yù thöùc ñöôïc thaáy, khoâng theå laøm thí duï. Ñaïi Hueä! Song ta noùi thí duï Phaät nhö haèng haø sa khoâng coù loãi laàm.

            Soá löôïng ba ñôøi chö Phaät chaúng phaûi nhö haèng haø sa, quaù choã nghó cuûa theá gian, chaúng phaûi thí vaø sôû thí, ñaây laø Nhö Lai chaân ngöõ nhö ngöõ voâ thöôïng, dieäu ñeá, chæ chöùng töï bieát. Song do chuùng sanh hy voïng, vì ñoaït caùi hö nguïy kia quyeàn chæ chaân thaät, baûo coù chö Phaät chaúng phaûi nhö Öu-ñaøm, hoaëc noùi nhö hoa Öu-ñaøm ñeå chæ khoù gaëp, maø chaúng phaûi ñeå kieán laäp töï thoâng. Caûnh giôùi töï thoâng chaúng phaûi töôùng coù theå thaáy, chaúng phaûi töôùng chaúng thaáy. Haønh xöù chaân thaät cuûa Nhö Lai quaù taát caû kieán töôùng cuûa taâm yù yù thöùc, khoâng theå ví duï. Laïi noùi “song ta noùi thí duï Phaät nhö haèng sa cuõng khoâng coù loãi laàm”, laø thaùnh trí beân caïnh töï thoâng tuøy noùi maø chæ baøy, chaúng phaûi choã hay thaáy cuûa Nhò thöøa vaø Boà-taùt thuûy giaùo. Vaên sau roäng chæ nghóa naøy, duy phaûi toû ngoä.

            - DUÏ NHÖ LAI PHAÙP THAÂN BAÛN TÒCH.

            Ñaïi Hueä! Thí nhö caùt soâng Haèng taát caû caù, traïnh, thaân thu, ma-ha, sö töû, voi, ngöïa, ngöôøi, thuù daãm ñaïp, caùt chaúng nghó raèng kia naõo loaïn ta maø sanh voïng töôûng, töï taùnh thanh tònh khoâng caùc nhô nhôùp. Nhö Lai öùng cuùng ñaúng chaùnh giaùc töï giaùc thaùnh trí laø soâng Haèng, ñaïi löïc thaàn thoâng töï taïi v.v… laø caùt. Taát caû ngoaïi ñaïo caùc ngöôøi thuù v.v… taát caû naõo loaïn, Nhö Lai chaúng nghó maø sanh voïng töôûng. Nhö Lai laëng leõ khoâng coù nieäm töôûng. Nhö Lai baûn nguyeän laáy caùi vui tam-muoäi vì an chuùng sanh, khoâng coù naõo loaïn, ví nhö caùt soâng Haèng ñoàng khoâng coù khaùc, laïi vì ñoaïn tham saân.

            Veà sau ñeàu töùc nôi haèng sa noùi roäng nghóa Phaät, maø ñaây laïi duï Nhö Lai phaùp thaân baûn tòch. Nhö Lai töï giaùc thaùnh trí coù haèng sa ñaïi löïc, thaàn thoâng töï taïi, bò taát caû ngoaïi ñaïo, ngöôøi, thuù naõo loaïn maø taùnh giaùc caùt theå vaãn tòch, khoâng coù nieäm töôûng. Chæ duøng baûn nguyeän an laïc quaàn sanh, khieán hoï töï giaùc khoâng coù tham saân. Theá môùi bieát, taát caû chuùng sanh töï ôû trong cuõng coù giaùc caùt, maø töø voâ thuûy ñeán nay bò caùc taø kieán ngöôøi thuù daãm ñaïp troïn khoâng chaùn lìa, laëng leõ ñeán nay khoâng theâm khoâng bôùt. Chæ duøng chaân nhö baûn nguyeän an laïc taát caû chuùng sanh nieäm nieäm khôûi dieät, khieán truï phaùp vò khoâng coù naõo loaïn. Ví nhö caùt soâng Haèng laø vì ñoaïn tham saân, maø taát caû chuùng sanh khoâng töï giaùc bieát, thaáy laø Nhö Lai chö  Phaät nhö caùt soâng Haèng kia.

            - DUÏ PHAÙP THAÂN CHAÚNG DIEÄT.

            Thí nhö caùt soâng Haèng laø töï taùnh cuûa ñaát naøy, khi kieáp taän löûa chaùy, chaùy taát caû ñaát, maø ñòa ñaïi kia chaúng boû töï taùnh, vì cuøng hoûa ñaïi ñoàng sanh. Coøn  ngoaøi ra keû ngu khôûi töôûng ñaát bò chaùy, maø ñaát chaúng bò chaùy, vì laø nhaân cuûa löûa. Nhö theá, Ñaïi Hueä! Nhö Lai phaùp thaân nhö caùt soâng Haèøng chaúng hoaïi.

            Ñaây duï Nhö Lai phaùp thaân thöôøng truï chaúng dieät, thí nhö caùt soâng Haèng, ñoàng vôùi caùi kieân coá naøy laø töï taùnh ñaát, cuøng hoûa ñaïi ñoàng sanh. Löûa nhaân ñaát maø ñöôïc taùnh chaùy, ñaát nhaân löûa maø ñöôïc lyù sanh, ñeàu khoâng coù nghóa chaùy heát.

            - DUÏ PHAÙP THAÂN KHAÉP TAÁT CAÛ CHOÃ KHOÂNG COÙ CHOÏN LÖÏA.

            Ñaïi Hueä! Thí nhö caùt soâng Haèng khoâng coù haïn löôïng, Nhö Lai quang minh cuõng laïi nhö theá, khoâng coù haïn löôïng, vì thaønh thuïc chuùng sanh khaép soi taát caû chö Phaät ñaïi chuùng. Ñaïi Hueä! Thí nhö caùt soâng Haèng rieâng caàu caùt khaùc haèng khoâng theå ñöôïc. Nhö theá, Ñaïi Hueä! Nhö Lai öùng cuùng ñaúng chaùnh giaùc khoâng sanh töû sanh dieät, vì coù nhaân duyeân ñoaïn vaäy.

            Ñaây duï Nhö Lai phaùp thaân khaép taát caû choã khoâng coù löïa choïn. Töï taâm hieän löôïng khaép giaùp sa giôùi, taát caû tieáng laø tieáng Phaät, taát caû saéc laø saéc Phaät, neân noùi “khoâng coù caùt khaùc”. Coù nhaân duyeân ñoaïn laø, laïi phoøng loãi töï nhieân. Nhö Lai ñaõ chæ cho ngöôøi laáy söï nhaät duïng hoàn nhieân, khoâng phaûi chaúng quaáy maø laïi hieån chæ thuù voâ caáu thanh tònh, coù noùi laãn nhau phaùt minh.

            - DUÏ PHAÙP THAÂN ÑOÁI HIEÄN KHOÂNG COÙ TAÊNG GIAÛM.

            Ñaïi Hueä! Thí nhö caùt soâng Haèng theâm bôùt khoâng theå bieát. Nhö theá, Ñaïi Hueä! Nhö Lai trí tueä thaønh thuïc cho chuùng sanh chaúng theâm chaúng bôùt, vì chaúng phaûi thaân phaùp. Thaân phaùp laø coù hoaïi.  Nhö Lai phaùp thaân chaúng phaûi thaân phaùp.

             Ñaây duï phaùp thaân öùng hieän khoâng coù theâm bôùt. Chuùng sanh duyeân thaønh thuïc töùc thaáy Nhö Lai thaønh ñaúng chaùnh giaùc, noùi phaùp ñoä sanh, vaøo Nieát-baøn, maø Nhö Lai phaùp thaân voán khoâng ñi, laïi, cuõng khoâng coù taâm hieän. Coù ñi coù laïi aáy laø thaân phaùp, maø Nhö Lai chaúng phaûi laø thaân phaùp, khoâng theå phaù hoaïi. Neân noùi “tuøy duyeân phoù caûm ñaâu chaúng khaép, maø thöôøng ngoài toøa  boà-ñeà naøy”.

            - DUÏ NHÖ LAI BI NGUYEÄN ÑOÀNG VÔIÙ PHAÙP GIÔÙI.

            Nhö eùp caùt soâng Haèng khoâng theå ñöôïc daàu. Nhö theá, taát caû chuùng sanh toät khoå eùp ngaët Nhö Lai. Cho ñeán chuùng sanh chöa ñöôïc Nieát-baøn, chaúng boû phaùp giôùi, töï tam-muoäi nguyeän laïc vì do ñaïi bi.

            Ñaây duï Nhö Lai bi nguyeän ñoàng vôùi phaùp giôùi. Daàu saùnh Nhö Lai taâm nieäm moûi chaùn. Nhö Lai duøng möôøi caâu voâ taän, thaønh töïu chuùng sanh khoå toät eùp ngaët, khoâng coù chaùn boû, do ñaïi bi laøm thaønh.

            - DUÏ NHÖ LAI PHAÙP THAÂN TUØY THUAÄN NIEÁT BAØN.

            Ñaïi Hueä! Thí nhö caùt soâng Haèøng theo nöôùc maø troâi, chaúng phaûi khoâng nöôùc. Nhö theá, Ñaïi Hueä! Nhö Lai noùi ra taát caû caùc phaùp theo doøng Nieát-baøn. Theá neân noùi nhö caùt soâng Haèng. Nhö Lai chaúng theo caùc doøng (khöù) di chuyeån, vì ñi laø nghóa hoaïi. Ñaïi Hueä! Sanh töû baûn teá khoâng theå bieát, vì khoâng bieát laøm sao noùi ñi? Ñaïi Hueä! Ñi ñoù laø nghóa ñoaïn maø keû ngu chaúng bieát.

            Ñaây duï Nhö Lai phaùp thaân tuøy thuaän Nieát-baøn. Neáu chaúng tuøy thuaän laø bò doøng sanh töû chuyeån, thaønh nghóa ñoaïn dieät. Sanh töû baûn teá töùc laø Nieát-baøn baûn teá, do chaúng bieát thì chaúng tuøy thuaän, khôûi töôûng ñi laø hoaïi. Ñi laø nghóa ñoaïn, maø Nhö Lai phaùp thaân chaúng  ñoaïn.

            - CHÆ SANH TÖÛ GIAÛI THOAÙT BAÛN TEÁ VOÂ BIEÂN.

            Ñaïi Hueä baïch Phaät: Theá Toân! Neáu chuùng sanh sanh töû baûn teá khoâng theå bieát, laøm sao giaûi thoaùt coù theå bieát? Phaät baûo Ñaïi Hueä: Nhaân taäp khí voïng töôûng loãi aùc hö nguïy töø voâ thuûy dieät, töï taâm hieän bieát nghóa beân ngoaøi, voïng töôûng thaân chuyeån maø giaûi thoaùt chaúng dieät. Theá neân voâ bieân chaúng phaûi hoaøn toaøn khoâng coù. Vì voïng töôûng kia khôûi voâ bieân v.v… teân khaùc. Quaùn saùt trong ngoaøi lìa nôi voïng töôûng, khoâng coù chuùng sanh khaùc, trí vaø sôû tri taát caû caùc phaùp thaûy ñeàu tòch tónh. Chaúng bieát töï taâm hieän voïng töôûng neân voïng töôûng sanh, neáu bieát thì  dieät.

            Sanh töû baûn teá töùc Nieát-baøn baûn teá, do chaúng bieát tuøy thuaän khôûi ra voïng kieán thì sanh töû töôùng khaùc, Nieát-baøn töôùng khaùc, thaønh loãi taäp khí. Neáu  bieát töï taâm hieän ra, sanh töû Nieát-baøn voán khoâng hai meù. Töùc nhaân voïng taäp dieät thì thaáy caùc phaùp beân ngoaøi khoâng coù töï taùnh, beøn hay chuyeån voïng töôûng thaân tuøy thuaän sanh töû, goïi laø giaûi thoaùt maø chaúng phaûi ñoaïn dieät. Cho neân noùi “voâ bieân, chaúng phaûi troïn khoâng baûn teá”. Chæ do chaúng bieát baûn teá voïng thaáy sanh töû Nieát-baøn, khôûi töôûng höõu bieân. Vì voïng töôûng kia noùi laø voâ bieân, bôûi khieán quaùn saùt trong ngoaøi, chæ tröø voïng töôûng laïi khoâng coù danh töï chuùng sanh, trí vaø sôû tri taát caû caùc phaùp thaûy ñeàu tòch tónh. Cho neân bieát, chuùng sanh sanh töû ñeàu do voïng töôûng, chaúng bieát töï taâm hieän thì voïng töôûng sanh, bieát töï taâm hieän thì voïng töôûng dieät. Dieät thì baûn teá tuøy thuaän, sanh töû Nieát-baøn ñeàu nhö moäng huyeãn.

             - TOÅNG TUÏNG.

            Khi aáy, Theá Toân muoán truøng tuyeân laïi nghóa naøy neân noùi  keä:

            Quaùn saùt caùc ñaïo sö                                    Ví nhö caùt soâng Haèng

            Chaúng hoaïi cuõng chaúng ñi                         Cuõng laïi chaúng cöùu kính.

            AÁy töùc laø bình ñaúng                                    Quaùn saùt chö Nhö Lai

            Ví nhö caùt soâng Haèng v.v…                      Thaûy lìa taát caû loãi.

            Theo doøng maø taùnh thöôøng                       AÁy laø Phaät chaùnh giaùc.      

            Nhö Lai phaùp thaân chaúng phaûi hoaïi chaúng phaûi ñi. Neáu laïi coù cöùu kính thì Nieát-baøn sanh töû laø hai chaúng phaûi bình ñaúng. Neáu chaúng phaûi bình ñaúng thì thuoäc taùc nhaân. Taùc thì voâ thöôøng coù nhieàu loãi laàm. Cho neân bieát chæ tröø voïng töôûng taùc nhaân thì theo doøng ñöôïc taùnh, lieàn thaáy caûnh giôùi Nhö Lai töï giaùc, ñoàng vôùi meù sanh töû tòch tónh thöôøng truï. Ñaây laø Nhö Lai nhaân duï caùt soâng Haèng maø kieán laäp töï thoâng, lìa loãi ngoân thuyeát. Tuy coù noùi thí duï maø cöùu kính baát khaû tö nghì.

            2- CHÆ PHAÙP THAÂN VOÂ LAÄU, CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA.

            - CHÆ CAÙC PHAÙP SAÙT-NA

            +  SAÉP CHÆ SAÙT-NA PHI NGHÓA SAÙT-NA, TRÖÔÙC BAØY CAÙC PHAÙP.

            Khi aáy, Boà-taùt Ñaïi Hueä laïi baïch Phaät: Theá Toân! Cuùi xin vì noùi töôùng hoaïi cuûa taát caû caùc phaùp saùt-na? Theá Toân! Theá naøo taát caû phaùp saùt-na? Phaät baûo Ñaïi Hueä: Laéng nghe, laéng nghe! Kheùo suy nghó ñoù, ta seõ vì oâng noùi. Phaät baûo Ñaïi Hueä: Taát caû phaùp aáy, nghóa laø laønh, chaúng laønh, voâ kyù, höõu vi, voâ vi, theá gian, xuaát theá gian, coù toäi, khoâng toäi, höõu laäu, voâ laäu, thoï, chaúng thoï.

            Hoûi nghóa saùt-na ñeå baøy nghóa phi saùt-na. Nieäm nieäm khoâng döøng goïi laø saùt-na, cuõng goïi laø töôùng hoaïi, cuõng goïi laø töôùng khoâng. Taát caû phaùp saùt-na laø, taát caû phaùp trong ngoaøi do töï taâm hieän ra nieäm nieäm khoâng döøng. Bôûi khoâng bieát töï taâm laø nghóa phi saùt-na, chæ thaáy caûnh hieän ra nieäm nieäm sanh dieät saùt-na chaúng döøng, maø laàm cho laø phaùp voâ vi ñeàu ñoàng vôùi dieät heát, roài khôûi ra ñoaïn kieán. Chaúng bieát taát caû phaùp saùt-na coù caùi phi saùt-na, choã naøy khoâng phaûi Nhò thöøa thaáu ñöôïc. Hoûi ñaùp neâu ra thaûy ñeàu ñeå roõ yù chæ naøy. Tröôùc baøy taát caû phaùp, ñôïi sau môùi hieån minh.

            Ñaïi Hueä! löôïc noùi taâm yù yù thöùc vaø taäp khí, aáy laø nhaân naêm thoï aám, taâm yù yù thöùc taäp khí aáy nuoâi lôùn, phaøm ngu laønh chaúng laønh voïng töôûng.

            Löôïc noùi phaùp naêm aám, bôûi taát caû phaùp ñeàu töø naêm aám sanh khôûi. Phaùp naêm aám laïi laáy taâm yù yù thöùc, taäp khí laøm nhaân maø ñöôïc nuoâi lôùn. Phaøm ngu laønh chaúng laønh voïng töôûng laø, tam giôùi, luïc phaøm, höõu laäu voïng töôûng laø nghóa saùt-na.

            Ñaïi Hueä! Tu tam-muoäi laïc, tam-muoäi chaùnh thoï, hieän phaùp laïc truï goïi laø Hieàn Thaùnh thieän voâ laäu.

            Nhaân töôùng voâ laäu cuûa thaùnh hieàn trong tam thöøa laø phi saùt-na. Do tu tam-muoäi ñöôïc phaùp laïc truï hieän baøy ra, sau môùi phaùt minh.

            + CHÆ NGHÓA SAÙT-NA.

            Ñaïi Hueä! Laønh chaúng laønh laø, taùm thöùc. Nhöõng gì laø taùm? Nghóa laø Nhö Lai taøng teân taøng thöùc, taâm yù yù thöùc vaø naêm thöùc thaân, chaúng phaûi choã ngoaïi ñaïo noùi. Ñaïi Hueä! Naêm thöùc thaân cuøng taâm yù yù thöùc chung. Töôùng laønh chaúng laønh laàn löôït bieán hoaïi. Veà töông tuïc löu chuù chaúng hoaïi thaân sanh, cuõng sanh cuõng dieät. Chaúng giaùc töï taâm hieän, thöù lôùp dieät, caùc thöùc khaùc sanh. Hình töôùng sai bieät nhieáp thoï yù thöùc cuøng naêm thöùc chung töông öng sanh. Thôøi gian saùt-na chaúng döøng goïi laø saùt-na.

            Ñaây chæ cho taâm thöùc höõu laäu laønh vaø chaúng laønh voán coù thaân chaúng hoaïi, maø laàm theo sanh dieät. Cho neân töùc nôi saùt-na ñeå hieån baøy nghóa phi saùt-na. Nhö Lai taøng teân taøng thöùc chaúng phaûi choã ngoaïi ñaïo noùi, nghóa laø ngoaïi ñaïo chaúng bieát taøng thöùc töùc Nhö Lai taøng. Cho neân chính naêm thöùc nöông taâm yù yù thöùc khi khôûi ra töôùng laønh chaúng laønh laàn löôït bieán hoaïi. Caùi töông tuïc löu chuù kia chaúng hoaïi, maø cuõng theo caùc thöùc cuøng thaân chung sanh cuøng thaân chung dieät. Do goác baát giaùc töï taâm hieän löôïng, ñoái vôùi caùi trong thöù lôùp dieät hieän ra khoâng theå an truï, lieàn coù caùc thöùc khaùc theo choã taäp naëng cuûa ñôøi tröôùc khôûi caùc hình töôùng. Laïi daãn yù thöùc vaø naêm thöùc caên cuøng taâm sôû töông öng thaønh nghóa saùt-na. Kinh Laêng Nghieâm noùi: “Moät laø caên boån sanh töû töø voâ thuûy, töùc laø hieän nay oâng cuøng caùc chuùng sanh duøng taâm phan duyeân laøm töï taùnh. Hai laø theå thanh tònh boà-ñeà Nieát-baøn töø voâ thuûy, töùc laø hieän nay thöùc tinh nguyeân minh cuûa oâng hay sanh caùc duyeân, duyeân boû soùt noù. Do caùc chuùng sanh boû soùt caùi boån minh naøy, tuy troïn ngaøy laøm maø chaúng töï giaùc, uoång vaøo caùc thuù”. Ñaây laø töông tuïc chaúng hoaïi do goác baát giaùc laàm theo sanh dieät. Ñaâu chaúng phaûi hay sanh caùc duyeân, roài duyeân boû soùt uoång vaøo caùc thuù, thaät ñaùng buoàn thay!

            - CHÆ TAÄP KHÍ VOÂ LAÄU CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA.

            +  CHÆ SAÙT-NA CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA.

            Ñaïi Hueä! saùt-na aáy goïi thöùc taøng Nhö Lai taøng thöùc cuøng yù chung sanh laø taäp khí saùt-na, coøn taäp khí voâ laäu chaúng phaûi nghóa saùt-na, chaúng phaûi choã giaùc cuûa phaøm ngu. Vì chaáp tröôùc saùt-na luaän neân chaúng giaùc taát caû phaùp saùt-na phi saùt-na, roài khôûi ñoaïn kieán hoaïi phaùp voâ vi.

            Ñaây chính hieån baøy nghóa saùt-na phi saùt-na. Meâ Nhö Lai taøng maø laøm taøng thöùc lieàn coù thöùc cuøng yù chung sanh, thaønh ra taäp khí, ñaây laø nghóa saùt-na. Neáu ñaït ñöôïc thöùc cuøng yù chung sanh nhaân meâ maø coù, voán khoâng töï taùnh, töùc laø chuyeån thöùc taøng laøm Nhö Lai taøng. Ñaây laø taäp khí voâ laäu chaúng phaûi nghóa saùt-na, chaúng phaûi choã giaùc cuûa phaøm ngu. Bôûi vì phaøm ngu chæ giaùc taát caû phaùp saùt-na, maø khoâng bieát taát caû phaùp saùt-na coù phi saùt-na, luoáng khôûi ñoaïn kieán phaù hoaïi phaùp  voâ vi. Cho neân bieát, taát caû chuùng sanh chaúng giaùc chaúng bieát, laàm theo sanh dieät. Ñaây laø lyù do Nhö Lai duøng voâ giaùn taát-ñaøn (boá thí khoâng ngöøng) vaäy.

            +  CHÆ NHÖ LAI TAØNG CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA.

            Ñaïi Hueä! Thaát  thöùc  chaúng  löu  chuyeån, chaúng chòu khoå vui, chaúng phaûi nhaân Nieát-baøn. Ñaïi Hueä! Nhö Lai taøng chòu khoå vui cuøng nhaân chung hoaëc  sanh hoaëc dieät. Bò töù truï ñòa vaø voâ minh truï ñòa laøm say, phaøm ngu baát giaùc chaáp saùt-na neân voïng töôûng huaân taâm.

            Thaát thöùc do baát giaùc voïng khôûi kieán phaàn goàm laøm töï theå. Voïng theå voán laø doái neân chaúng phaûi nhaân Nieát-baøn. Nhö Lai taøng ôû trong vò meâ, voïng chòu khoå vui maø cuøng nhaân töôùng Nieát-baøn hoøa hôïp, tuy chung vôùi caùc thoï sanh dieät maø nhaân töôùng chaúng dieät, bôûi coù nguõ truï ñòa laøm say  meâ, maø phaøm ngu baát giaùc khôûi chaáp saùt-na. Chaúng löu chuyeån laø, thaát thöùc y baùt thöùc nieäm nieäm huaân taäp döôøng nhö coù thaät ngaõ, maø saùt-na chaúng döøng. Ñeán luùc cheát giaác chæ coøn baùt thöùc, neân noùi chaúng löu chuyeån. Chöa ñeán luùc cheát giaác thöôøng coù söùc chuoác khoå vui, maø bieát khoå bieát vui chaúng phaûi noù thoï nhaän, neân noùi chaúng chòu khoå vui. Voïng thaáy sanh dieät saùt-na chaúng döøng laø tröôùc sau baát giaùc vaäy. Töù truï thuoäc veà phaøm phu, voâ minh truï thuoäc Nhò thöøa, giaûi thích ôû quyeån tröôùc.

            Laïi nöõa, Ñaïi Hueä! Nhö kim cöông, xaù-lôïi Phaät ñöôïc taùnh kyø ñaëc troïn khoâng theå laøm toån hoaïi. Ñaïi Hueä! Neáu ñöôïc voâ giaùn maø coù saùt-na thì thaùnh neân khoâng phaûi thaùnh. Song thaùnh chöa töøng chaúng phaûi thaùnh, nhö kim cöông tuy traûi nhieàu kieáp soá maø caân löôïng chaúng giaûm. Taïi sao phaøm ngu chaúng roõ lôøi noùi  aån khuaát cuûa ta, ñoái taát caû phaùp trong ngoaøi khôûi töôûng saùt-na?

            Noùi laïi Nhö Lai taøng chöùng phaùp voâ laäu chaúng phaûi nghóa saùt-na. Kim cöông cuøng xaù-lôïi Phaät ñaây laø hai taùnh kyø ñaëc chaúng hoaïi, ñeå duï Nhö Lai taøng chaân taùnh voâ giaùn chaúng theo caùc phaùp saùt-na. Phaøm ngu khoâng trí chaúng hieåu kho Nhö Lai bí maät, cho laø ñoàng vôùi caùc phaùp roài khôûi töôûng saùt-na, ñaây laø lyù do hoaïi phaùp voâ vi.

            +  CHÆ THEÁ GIAN XUAÁT THEÁ GIAN BA-LA-MAÄT CHAÚNG LÌA SAÙT-NA.

            Boà-taùt Ñaïi Hueä laïi baïch Phaät: Theá Toân! Nhö Theá Toân noùi saùu ba-la-maät ñaày ñuû ñöôïc thaønh chaùnh giaùc, nhöõng gì laø saùu? Phaät baûo Ñaïi Hueä: ba-la-maät coù ba thöù phaân bieät: theá gian, xuaát theá gian, xuaát theá gian thöôïng thöôïng. Ñaïi Hueä! theá gian ba-la-maät laø, ngaõ vaø ngaõ sôû nhieáp thoï chaáp tröôùc, nhieáp thoï hai beân, laø choã caùc thöù thoï sanh, öa saéc thanh höông vò xuùc, neân ñaày ñuû boá thí ba-la-maät, giôùi, nhaãn, tinh taán, thieàn ñònh, trí tueä cuõng nhö theá, phaøm phu thaàn thoâng vaø sanh phaïm thieân.

            Nhaân ôû tröôùc phaùt minh nghóa phi saùt-na, ôû ñaây laïi hoûi saùu ba-la-maät. YÙ baûo, neáu chaúng phaûi saùt-na khoâng neân coù saùu thöù, neáu thuoäc saùt-na thì khoâng neân cho laø phi saùt-na laøm nhaân ñaày ñuû. Ba-la-maät coù ba thöù, tröôùc laø theá gian. Ngaõ laø ngöôøi hay thí, ngaõ sôû laø vaät ñem ra thí, nhieáp thoï naêng sôû töùc chaúng lìa hai beân coù khoâng. Vì caàu ñöôïc thoï sanh thuø thaéng, ñaây laø nhaân quaû höõu laäu, voán laø vieäc laøm cuûa phaøm phu. Thaàn thoâng laø nguõ thoâng cuûa nhaân thieân vaäy.

            Ñaïi Hueä! xuaát theá gian ba-la-maät laø, Thanh vaên, Duyeân giaùc rôi vaøo nhieáp thoï Nieát-baøn, haønh saùu ba-la-maät thích töï mình ñöôïc vui Nieát-baøn.

            Xuaát theá gian ba-la-maät tuy khoâng nhieáp thoï nhaân quaû theá gian maø nhieáp thoï Nieát-baøn laøm caùi vui töï ñoä, cuõng chaúng phaûi cöùu kính.

            +CHÆ XUAÁT THEÁ GIAN THÖÔÏNG THÖÔÏNG BA-LA-MAÄT CHAÚNG PHAÛI NGHÓA SAÙT-NA.

            Xuaát theá gian thöôïng thöôïng ba-la-maät laø, vì giaùc töï taâm hieän voïng töôûng löôïng nhieáp thoï vaø töï taâm laø hai, neân chaúng sanh voïng töôûng. Ñoái caùc thuù khoâng coù phaàn nhieáp thoï, töï taâm saéc töôùng khoâng chaáp tröôùc, vì an laïc taát caû chuùng sanh khôûi boá thí ba-la-maät. Khôûi phöông tieän thöôïng thöôïng nôi duyeân voïng töôûng kia chaúng sanh laø giôùi, aáy laø trì giôùi ba-la-maät. Töùc nôi voïng töôûng kia chaúng sanh laø nhaãn, bieát naêng nhieáp sôû nhieáp aáy laø nhaãn nhuïc ba-la-maät. Ñaàu hoâm giöõa ñeâm vaø khuya sieâng naêng phöông tieän tuøy thuaän tu haønh phöông tieän voïng töôûng chaúng sanh, aáy laø tinh taán ba-la-maät. Voïng töôûng dieät heát chaúng rôi vaøo nhieáp thoï Nieát-baøn cuûa Thanh vaên, aáy laø thieàn ñònh ba-la-maät. Töï taâm voïng töôûng chaúng phaûi taùnh, trí tueä quaùn saùt chaúng keït hai beân, thaân tröôùc caøng thuø thaéng khoâng theå hoaïi, ñöôïc töï giaùc thaùnh thuù, aáy laø Baùt-nhaõ (trí tueä) ba-la-maät.

            Thöôïng thöôïng ba-la-maät laø, giaùc töï taâm hieän löôïng, thaáu suoát naêng sôû voïng töôûng, nôi töï taâm löôïng hai khoâng ñeán nhau. Chæ do baát giaùc, giaùc thì chaúng sanh. Cho neân ñoái vôùi caùc thuù khoâng coù phaàn nhieáp thoï, saéc töôùng ngoaøi töï taâm khoâng sanh chaáp tröôùc. Vì an laïc cho taát caû chuùng sanh maø khôûi ra boá thí, noùi raèng “ñoái trò xan tham, cuõng hay trò xan tham cho ngöôøi, tuøy thuaän töï taùnh maø laøm boá thí, aáy laø phöông tieän thöôïng thöôïng. Ñeán choã duyeân voïng töôûng chaúng sanh, tuøy thuaän taùnh khoâng oâ nhieãm, thaønh töïu giôùi ñoä. Tuøy thuaän taùnh khoâng saân haän, bieát naêng nhieáp sôû nhieáp ñeàu khoâng theå ñöôïc, thaønh töïu nhaãn ñoä. Ñaàu hoâm giöõa ñeâm vaø khuya tuøy thuaän töï taùnh nhö thaät baûn teá, chaúng khôûi phaân bieät  laø tinh taán ñoä. Ñoái vôùi töï taùnh xöa chaúng sanh töôùng khaùc, chaúng theo Nhò thöøa chaáp tam-muoäi coøn naêng sôû, aáy laø thieàn ñònh ñoä. Lieãu ñaït taát caû voïng töôûng khoâng taùnh, ñoái choã sôû khôûi chaúng sanh chöôùng ngaïi, ñoái choã khoâng khôûi chaúng truï baûn vò, lìa caùc thöù coù khoâng, rieâng moät khoâng baïn maø trí thaân chaúng dieät, laáy ñaây thaønh töïu töï giaùc thaùnh thuù, aáy laø Baùt-nhaõ ñoä. Xeùt saùu ñoä naøy, taïi theá gian thuoäc veà nhaân saùt-na, cho neân ñöôïc quaû töôùng ñeàu thaønh saùt-na, nhaân xuaát theá tuy chaúng phaûi saùt-na, song xeùt caùc töï taùnh Nieát-baøn khoâng naêng thuû sôû thuû, neân cuõng thuoäc veà saùt-na; duy xuaát theá thöôïng thöôïng, chæ moät töï taâm, ngoaøi töï taâm khoâng coù saùu ñoä, thuaän taùnh khôûi duïng, duïng trôû veà theå, chaúng phaûi nghóa saùt-na. Ñaùp yù hoûi, ñaõ ñuû ngoaøi lôøi noùi, coù theå do lyù ñaït ñöôïc.

            +  TOÅNG KEÁT SAÙT-NA PHI SAÙT-NA BÌNH ÑAÚNG.

            Khi aáy, Theá Toân muoán truøng tuyeân laïi nghóa naøy neân noùi keä:

            Khoâng voâ thöôøng saùt-na                            Keû ngu voïng töôûng taïo

            Nhö soâng, ñeøn, haït gioáng                           Maø khôûi töôûng saùt-na.

            Saùt-na döùt phieàn loaïn                                 Laëng leõ lìa sôû taùc

            Taát caû phaùp chaúng sanh                              Ta noùi nghóa saùt-na.

            Hai baøi keä naøy noùi veà lyù do Nhö Lai noùi saùt-na, vì chæ keû ngu voïng töôûng höõu vi, baûo nhö doøng soâng, ngoïn ñeøn, haït gioáng choùng hoaïi, bôûi muoán kia khôûi töôûng saùt-na. Neáu ñaït saùt-na thì phieàn naõo töï döùt, ñöôïc choã laëng leõ, xa lìa voïng töôûng. Môùi bieát taát caû phaùp thaûy duy taâm hieän khoâng coù töï taùnh, hieän thaân laø voâ sanh. Ñaây laø lyù do Nhö Lai noùi nghóa saùt-na.

            Vaät sanh thì coù dieät                            

            Voâ giaùn töông tuïc taùnh                     

            Voâ minh laøm nhaân kia                                

            Taâm aét töø kia sanh

            Cho ñeán saéc chöa sanh                            

            Chaúng vì  keû ngu noùi

            Choã huaân cuûa voïng töôûng.

             Trung gian coù phaàn gì?       

            Vaät sanh thì coù dieät laø, vaät môùi sanh lieàn dieät. Chaúng roõ Nhö Lai taøng ñeä nhaát nghóa ñeá neân goïi laø voâ minh. Voâ minh baát giaùc voïng ñoäng thaønh nghieäp, neân goïi laø môùi sanh. Bôûi baát giaùc voïng ñoäng neân sanh khoâng coù taùnh sanh, khoâng sanh lieàn ñoù dieät vaäy. Keû ngu chaúng roõ choã naøy maø laøm voâ giaùn töông tuïc, ñaây laø choã huaân cuûa voâ minh voïng töôûng. Voâ minh laøm nhaân neân voïng taâm y khôûi, ngöôïc doøng voâ minh voïng ñoäng khi chöa gaù vôùi saéc, roõ raøng khoâng coù choã töïa, lieàn tænh ngoä maø bieát seõ khoâng troâi ñeán nieäm thöù hai.

            Töông tuïc thöù lôùp dieät                                Caùc taâm theo kia sanh

            Khi chaúng truï nôi saéc                                  Duyeân choã naøo maø sanh?

            Vì töø kia neân sanh                                       Khoâng nhö thaät nhaân sanh

            Taïi sao khoâng choã thaønh                            Maø bieát saùt-na hoaïi?

            Ñaây laïi noùi voâ giaùn töông tuïc thaät khoâng coù sanh, bôûi khoâng nhö thaät sanh, töùc dieät cuõng khoâng theå ñöôïc. Bôûi vì taâm töông tuïc lieàn sanh lieàn dieät, nhaân duyeân nhoùm hoïp taâm khaùc laïi sanh, nhaân duyeân chöa hoäi thì sanh  gaù  ôû choã  naøo?  Neáu  baûo töùc töø taâm kia, song taâm kia hö voïng do baát giaùc khôûi ra, theå sanh ñaõ chaúng thaønh thì dieät laïi hoaïi caùi gì? Neân noùi chaúng ñöôïc choã dieät kia. Cho neân bieát, sanh voán khoâng nhaân, dieät cuõng khoâng ñôïi, chính nôi choã naøy ñöôïc goác voâ sanh, töï taùnh laëng leõ vaäy.

            Ngöôøi tu ñöôïc chaùnh ñònh                        

            Kim cang, xaù-lôïi Phaät 

            Cung ñieän Quang AÂm thieân                      

            Theá gian vieäc chaúng hoaïi

            Truï nôi chaùnh phaùp ñöôïc  

            Nhö lai trí ñaày ñuû

            Tyø-kheo ñöôïc bình ñaúng

            Laøm sao thaáy saùt-na?

            Caøn-thaùt-baø huyeãn thaûy

            Saéc khoâng coù saùt-na

            Nôi  saéc thaûy chaúng thaät                            

            Xem ñoù döôøng chaân thaät.

            Ñoaïn tuïng naøy noùi veà taäp khí voâ laäu chaúng phaûi nghóa saùt-na. Daãn ngöôøi tu haønh chaùnh ñònh, kim cang, xaù-lôïi, cung ñieän Quang AÂm, ñaây laø boán vieäc chaúng hoaïi ôû theá gian vaø xuaát theá, ñeå duï ngöôøi truï chaùnh phaùp ñaõ ñöôïc Nhö Lai thaùnh trí, tyø-kheo bình ñaúng laø chaúng phaûi saùt-na. Caøn-thaùt-baø huyeãn thaûy, saéc khoâng coù saùt-na laø, ngöôøi truï chaùnh phaùp cho ñeán choã thaáy taát caû phaùp ñeàu nhö huyeãn v.v… töùc nôi saéc cuõng khoâng coù nghóa saùt-na. Côù sao chính nôi saéc phaùp chaúng thaät maø xem döôøng nhö chaân thaät?  Ñaây laø laëp laïi baùc ngoaïi ñaïo chaáp töù ñaïi v.v.. laø sanh nhaân naêng taïo.                     

            3- CHÆ PHAÙP THAÂN CHAÂN PHAÄT BÌNH ÑAÚNG BAÛN TEÁ PHAÙ NGHI LÌA LOÃI.

            - ÑAÏI HUEÄ THÖA THÆNH VEÀ SAÙU CHOà NGHI.

            Boà-taùt Ñaïi Hueä laïi baïch Phaät: Theá Toân! Theá Toân thoï kyù cho A-la-haùn ñöôïc thaønh Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuøng chö Boà-taùt ñoàng khoâng sai bieät? Taát caû phaùp chuùng sanh khoâng ñeán Nieát-baøn, ai ñeán Phaät ñaïo? Töø khi môùi ñöôïc thaønh Phaät cho ñeán vaøo Nieát-baøn, ôû trong khoaûng giöõa aáy khoâng noùi moät chöõ, cuõng khoâng coù ñoái ñaùp? Vì Nhö Lai thöôøng ñònh, cuõng khoâng suy nghó, khoâng xeùt neùt, do hoùa Phaät hoùa laøm Phaät söï? Côù sao noùi töôùng thöùc saùt-na laàn löôït hoaïi? Kim cang löïc só thöôøng theo hoä veä, taïi sao chaúng chæ thaúng baûn teá, maø hieän ma, ma nghieäp, quaû baùo aùc nghieäp, Chieân-giaù-ma-naïp, coâ gaùi Toân Ñaø Lôïi, khoâng baùt maø veà, aùc nghieäp chöôùng hieän? Taïi sao Nhö Lai ñöôïc nhaát thieát chuûng trí, maø chaúng lìa     caùc loãi aáy?

            YÙ hoûi coù saùu nghi vaán. Quyeån kinh naøy cuøng caùc kinh khaùc noùi phaùp thaân Phaät noùi cuøng Hoùa thaân noùi döôøng nhö coù khaùc nhau, neân muoán phaùt minh. Nghi thöù nhaát laø, Nhò thöøa töï mình Nieát-baøn khoâng theå thaønh Phaät, côù sao Nhö Lai vì Nhò thöøa thoï kyù cuøng Boà-taùt khoâng khaùc? Nghi thöù hai, chuùng sanh bôûi do voïng töôûng neân chaúng giaùc töï taâm hieän ra, taïi sao Nhö Lai laïi noùi taát caû chuùng sanh ñaõ Nieát-baøn roài khoâng laïi Nieát-baøn, ñaõ thaønh Phaät roài thì ai ñeán Phaät ñaïo? Nghi thöù ba, Nhö Lai phaân boä tam thöøa, côù sao laïi noùi ñeâm aáy thaønh  Phaät, ñeâm aáy vaøo Nieát-baøn, ôû trong khoaûng giöõa aáy khoâng noùi khoâng daïy? Nghi thöù tö, Nhö Lai neáu thöôøng ôû trong ñònh khoâng suy nghó khoâng xeùt neùt, thì caùc hoùa Phaät laøm nhöõng vieäc gì? Nghi thöù naêm, taát caû chuùng sanh ñaõ thaønh Phaät roài, côù sao laïi noùi thaát  thöùc  chaúng löu chuyeån, chaúng phaûi nhaân Nieát-baøn saùt-na laàn löôït hoaïi? Nghi thöù saùu, Nhö Lai döïng laäp töï thoâng an truï baûn teá khoâng coù chöôùng ngaïi, lìa caùc loãi laàm, côù sao laïi noùi kim cang hoä veä sao chaúng chæ thaúng baûn teá maø hieän ma, ma nghieäp, quaû baùo, caùc thöù loãi laàm? Ma laø Phaät ngoài ñaïo traøng ma quaân ñeán quaáy nhieãu. Ma nghieäp laø Phaät thò hieän trong vöông cung möôøi naêm thoï duïc. Chieân-giaù-ma- naïp laø con gaùi Baø-la-moân duøng chaäu goã uùp treân buïng coät laïi ñeå vu baùng Phaät tö thoâng vôùi y.  Toân Ñaø Lôïi gieát con gaùi ñem choân trong ñaát giaø-lam ñeå vu baùng Phaät phaïm daâm saùt. ÔÛ trong thoân Baø-lôïi-na, Phaät khaát thöïc oâm baùt veà khoâng vaø aên luùa ngöïa, ñaàu löng ñeàu  ñau, caây ñaâm ôû chaân, haàm löûa, côm ñoäc, caùc thöù baùo hieän.

            - TRÖØ NGHI THOÏ KYÙ A-LA-HAÙN.

            Phaät baûo Ñaïi Hueä: Laéng nghe, laéng nghe! Kheùo suy nghó ñoù, seõ vì oâng noùi. Ñaïi Hueä baïch Phaät: Laønh thay, Theá Toân! Xin vaâng thoï giaùo. Phaät baûo Ñaïi Hueä: Vì voâ dö Nieát-baøn noùi daãn duï tieán leân haønh haïnh Boà-taùt. Theá giôùi naøy vaø caùc theá giôùi khaùc nhöõng ngöôøi tu Boà-taùt haïnh öa Nieát-baøn cuûa Thanh vaên thöøa, vì khieán lìa Thanh vaên thöøa tieán ñeán Ñaïi thöøa, neân Hoùa Phaät thoï kyù cho Thanh vaên, chaúng phaûi Phaùp Phaät. Ñaïi Hueä! Nhaân ñoù neân thoï kyù caùc Thanh vaên cuøng Boà-taùt khoâng khaùc. Ñaïi Hueä! Chaúng khaùc aáy, Thanh vaên, Duyeân giaùc chö Phaät Nhö Lai phieàn naõo chöôùng döùt, moät vò giaûi thoaùt, chaúng phaûi trí chöôùng döùt. Ñaïi Hueä! Trí chöôùng laø thaáy phaùp voâ ngaõ, thuø thaéng thanh tònh. Phieàn naõo chöôùng laø tröôùc taäp thaáy nhaân voâ ngaõ döùt, thaát thöùc dieät, phaùp chöôùng giaûi thoaùt, thöùc taøng taäp khí cöùu kính thanh tònh.

            Ñaây laø ñaùp nghi vaán thöù nhaát veà thoï kyù cho A-la-haùn. Thoï kyù cho A-la-haùn coù ba nghóa: moät, saùch tieán Nhò thöøa ñöôïc voâ dö Nieát-baøn, hai daãn duï Nhò thöøa phaùt taâm Boà-taùt, ba chæ Boà-taùt  coõi naøy vaø caùc coõi khaùc chaúng rôi vaøo thieàn laïc cuûa Nhò thöøa. Ñaây laø Hoùa Phaät quyeàn daãn chaúng phaûi Phaùp Phaät noùi. Laïi phaân bieät Nhò thöøa, Boà-taùt khaùc cuøng chaúng khaùc, ñeå roõ thaät giaùo Nhò thöøa ñoaïn phieàn naõo chöôùng ñaït ñöôïc giaûi thoaùt cuøng Boà-taùt khoâng khaùc; vì trí chöôùng chöa ñoaïn neân cuøng Boà-taùt khaùc. Nhò thöøa khoâng thaáy phaùp voâ ngaõ, neân trí chöôùng chaúng ñoaïn; maø taäp khí ñaõ khôûi kieán phaàn cuûa thöùc thöù baûy chaáp ngaõ, ôû trong tam giôùi taùnh nhieáp thuû ñaõ lìa, neân phieàn naõo chöôùng ñoaïn; maø choã nöông cuûa thaát thöùc laø taäp khí noäi ngaõ vaãn chöa tröø dieät. Ngaõ naøy moät phen dieät thöùc taøng taäp khí thaân chuyeån lieàn ñöôïc cöùu kính thanh tònh. Cho neân bieát, tam-muoäi laïc truï cuûa Thanh vaên seõ ñöôïc thaân toái thaéng Nhö Lai.

            - TRÖØ NGHI CHAÚNG NOÙI MOÄT CHÖÕ.

            Vì bôûi phaùp baûn truï tröôùc sau phi taùnh

            Ñaây laø ñaùp caùi nghi thöù ba khoâng noùi moät chöõ. Baûn truï laø baûn taùnh thöôøng truï, coù Phaät hay khoâng  Phaät phaùp nhó nhö theá, khoâng coù xöa nay, khoâng coù noùi daïy, neân noùi “tröôùc sau phi taùnh”. Chöõ taùnh töùc laø phaùp. Nghóa laø tröôùc sau chæ moät baûn truï, khoâng coù moät phaùp coù theå  ñöôïc.

            - TRÖØ NGHI KHOÂNG SUY XEÙT KHOÂNG XEÙT NEÙT.

            Vì boån nguyeän voâ taän Nhö Lai khoâng nghó khoâng xeùt, maø dieãn noùi phaùp, vì chaùnh trí sôû hoùa, vì nieäm chaúng voïng, neân khoâng nghó khoâng xeùt. Vì töù truï ñòa vaø voâ minh truï ñòa taäp khí ñaõ ñoaïn, hai thöù phieàn naõo ñoaïn, lìa hai thöù töû, giaùc nhaân phaùp voâ ngaõ vaø ñoaïn hai chöôùng.

            Ñaây ñaùp nghi thöù tö khoâng nghó khoâng xeùt. Nhö Lai khoâng nghó khoâng xeùt maø dieãn noùi phaùp, do chaùnh trí hoùa, chaúng phaûi voïng nieäm hoùa. Cho neân tuy Hoùa Phaät laøm ra maø ñeàu lìa nghó xeùt, neân noùi “Phaät duøng moät aâm dieãn noùi phaùp, chuùng sanh tuøy loaïi moãi loaøi ñöôïc hieåu. Song Nhö Lai thaät khoâng coù taâm tuøy loaøi, aáy do caùc loaøi coù duyeân maø moãi loaøi thaáy khaùc”. Nguõ truï, hai töû, hai phieàn naõo, hai ngaõ, hai chöôùng, naêm thöù taäp naøy, Nhö Lai ñoaïn ñaõ laâu, neân ñöôïc thöôøng ñònh khoâng nghó. Chæ do boån nguyeän thò hieän coù hoùa taùc tuøy choã caûm hieän nhö traêng trong nöôùc.

            - TRÖØ NGHI CHUÙNG SANH THAØNH PHAÄT, THÖÙC SAÙT-NA HOAÏI.

            Ñaïi Hueä! Taâm yù yù thöùc nhaõn thöùc v.v… coù baûy laø nhaân taäp khí saùt-na, lìa phaåm thieän voâ laäu, chaúng laïi luaân chuyeån. Ñaïi Hueä! Nhö Lai taøng laø luaân chuyeån, laø nhaân khoå vui Nieát-baøn, keû tueä khoâng, loaïn yù vaø phaøm phu ngu si khoâng theå giaùc ñöôïc.

            Ñaây laø toång ñaùp nghi thöù hai chuùng sanh thaønh Phaät vaø nghi thöù naêm thöùc saùt-na hoaïi. Taâm yù, yù thöùc, nhaõn thöùc v.v… sôû dó noùi saùt-na, vì laáy voâ minh taäp khí laøm nhaân, traùi vôùi voâ laäu giaùc, voïng chaáp laø ngaõ theå. Theå naøy chaúng thaät saùt-na bieán dieät, chaúng theo löu chuyeån. Theá neân taát caû chuùng sanh tuy ôû trong sanh töû maø khoâng coù sanh töû khaù ñöôïc. Neáu ñöùng veà Nhö Lai taøng maø noùi, tuy hieän löu chuyeån maø coù nhaân khoå vui Nieát-baøn. Phaøm phu voïng töôûng chaáp tröôùc bò khoå vui che ñaäy, chaúng bieát hay thoï khoå vui cuøng hay chöùng Nieát-baøn taùnh noù khoâng hai. Nhò thöøa laø ñoái trò phaøm phu dieät caùi thoï khoå vui, laïi bò caùi khoâng laøm loaïn, boû nhaân khoå vui rieâng thuû Nieát-baøn, maø chaúng bieát töï taùnh Nieát-baøn, ñoàng goïi laø baát giaùc. Giaùc thì lieàn ñoù chöùng bieát, laïi khoâng rieâng coù, thaát thöùc saùt-na, chuùng sanh thaønh Phaät voán chaúng ngaïi nhau. Baûn dòch naøy noùi taâm yù yù thöùc nhaõn thöùc v.v… baûy, coøn baûn dòch ñôøi Ñöôøng thì noùi yù vaø yù thöùc nhaõn thöùc v.v…baûy, ñeàu noùi baûy thöùc khoâng löu chuyeån. Song baûn dòch naøy keøm noùi taâm laø rieâng ñeå hieån baøy Nhö Lai taøng chaúng hoaïi chaân töôùng, neân noùi: “chæ taâm töôùng dieät, chaúng phaûi taâm theå dieät, vì chæ si dieät taâm töôùng theo ñoù maø dieät”, cuõng chaúng phaûi khoâng coù yù chæ. Toùm laïi, thöùc thöù baûy voán goùp kieán phaàn cuûa thöùc thöù taùm laøm theå, neân noùi baûy thöùc saùt-na thì taâm töôùng cuûa taùm thöùc saùt-na khoâng noùi coù theå bieát. Noùi Nhö Lai taøng phi saùt-na maø baûo nhaân khoå vui. Phaøm thoï khoå vui haún do phaân bieät. Theá thì saùu thöùc saùt-na cuõng töùc coù nghóa phi saùt-na. Môùi bieát meâ thì chæ voïng giaùc laøm saùt-na, neân noùi “Thaát thöùc chaúng luaân chuyeån”. Ngoä thì chæ chaân töôùng phi saùt-na, neân noùi “Nhö Lai taøng laø nhaân khoå vui Nieát-baøn”. Maø thaät, thaát thöùc töùc laø baùt thöùc, baùt thöùc töùc laø nguõ thöùc, luïc thöùc. Ñaây hoaïi vaø chaúng hoaïi chung nhau laøm nhaân, thaûy do meâ ngoä chaúng phaûi thaät coù nhieàu  theå.

             - TRÖØ NGHI KIM CANG HOÄ VEÄ VAØ TAÁT CAÛ NGHIEÄP BAÙO.

            Ñaïi Hueä! Kim cang löïc só theo hoä veä aáy, laø Hoùa Phaät, chaúng phaûi chaân Nhö Lai. Ñaïi Hueä! Chaân Nhö Lai lìa taát caû caên löôïng, taát caû caên löôïng phaøm phu, Thanh vaên, Duyeân giaùc vaø ngoaïi ñaïo thaûy ñeàu dieät, ñöôïc hieän phaùp laïc, vì truï voâ giaùn phaùp trí nhaãn, neân chaúng phaûi Kim cang löïc só hoä veä. Taát caû Hoùa Phaät chaúng töø nghieäp sanh. Hoùa Phaät laø, chaúng phaûi Phaät chaúng lìa Phaät. Nhaân thôï goám, baùnh xe v.v… Chuùng sanh taïo ra hình töôùng maø noùi phaùp, chaúng phaûi choã töï thoâng, noùi caûnh giôùi töï giaùc.

            Ñoaïn naøy vaø ñoaïn sau ñeàu ñaùp nghi thöù saùu Kim cang hoä veä vaø taát caû nghieäp baùo beänh chung. Chaân Phaät döïng laäp töï thoâng, chæ thaúng caûnh giôùi töï giaùc cho chuùng sanh, lìa taát caû caên löôïng phaøm phu Nhò thöøa, ñöôïc hieän phaùp laïc truï, trí nhaãn voâ giaùn, chaúng phaûi choã Kim cang hoä veä. Kim cang theo hoä veä laø chæ Hoùa Phaät. Hoùa Phaät duy nöông bi nguyeän ñoái hieän saéc thaân, nhö traêng trong nöôùc chaúng phaûi moät chaúng phaûi khaùc, chaúng phaûi töø nghieäp sanh neân khoâng loãi cuûa nghieäp, taát caû thò hieän thaûy vì chuùng sanh. Thôï goám duøng baùnh xe, ñaát nöôùc taïo caùc moùn ñoà, moãi moùn thích hôïp vôùi choã duøng, ñeå duï tuøy cô öùng hieän, chaúng phaûi coù taâm taïo.

            Laïi nöõa, Ñaïi Hueä! Keû ngu y thaát thöùc thaân dieät roài khôûi ñoaïn kieán, vì chaúng giaùc thöùc taøng khôûi thöôøng kieán, vì töï voïng töôûng  neân chaúng bieát baûn teá, Töï voïng töôûng tueä dieät neân ñöôïc giaûi thoaùt. Vì töù  truï ñòa, voâ minh truï ñòa taäp khí ñoaïn heát neân taát caû loãi ñoaïn.

            Ñaây cuõng ñaùp veà caùi nghi thöù saùu, ñaëc bieät roõ baûn teá khoâng coù loãi laàm, vì phaøm ngu chaúng giaùc voïng thaáy sai bieät maø thoâi. Thaát thöùc thaân neáu dieät lieàn hay lieãu ñaït baûn teá, chaúng khôûi ñoaïn kieán. Ñaây noùi thaát thöùc dieät chính laø quaùn saùt löu chuù nieäm nieäm chaúng döøng, chaúng giaùc töï taâm neân khôûi ñoaïn kieán. Baûn dòch ñôøi Nguïy ñôøi Ñöôøng ñeàu noùi “luïc thöùc” cuõng ñoàng yù naøy. Nhaân meâ Nhö Lai taøng maø coù taøng thöùc, neáu lìa thöùc tìm taâm lieàn thuoäc Nhò thöøa thieân chaân, neáu töùc nôi thöùc cho laø taâm laïi rôi vaøo ngoaïi ñaïo chaáp taùc giaû. Ñaây laø do chaúng roõ thöùc taøng laàm laø chaân thaät, töï voïng töôûng thaáy, chaúng bieát baûn teá. Voïng töôûng neáu dieät thì nguõ truï taäp khí moät luùc lieàn ñoaïn, töùc laø taát caû loãi döùt, ñaâu coøn coù caùc thöù nghieäp baùo. Cho neân bieát meâ Nhö Lai taøng maø laøm thöùc taøng lieàn tuøy thuaän voïng töôûng laø baûn teá sanh töû, chaúng giaùc chaúng bieát. Neáu roõ thöùc taøng töùc Nhö Lai taøng thì tuøy thuaän chaùnh trí laø baûn teá Nieát-baøn, khoâng nhieãm khoâng nhô. Ñaõ coù thò hieän ñeàu vì chuùng sanh chaúng phaûi döïng laäp töï thoâng, caûnh giôùi töï giaùc.

             - KEÄ TOÅNG ÑAÙP.

            Khi aáy, Theá Toân muoán truøng tuyeân laïi nghóa naøy neân noùi keä:

            Tam thöøa cuõng phi thöøa                              Nhö Lai chaúng dieät maát

            Taát caû Phaät ñaõ ghi                                        Noùi lìa caùc loãi aùc.

            Vì caùc trí voâ giaùn                                         Vaø voâ dö Nieát-baøn

            Daãn duï caùc haï lieät                                       Theá neân noùi aån khuaát.

            Trí chö Phaät ñaõ khôûi                                    Töùc phaân bieät noùi ñaïo

            Caùc thöøa chaúng phaûi thöøa

            Kia aét phi Nieát-baøn.

            Duïc saéc höõu vaø kieán                                   Noùi laø töù truï ñòa

            Choã khôûi cuûa yù thöùc                                   Nhaø thöùc choã yù truï.

            YÙ vaø nhaõn thöùc thaûy                                   Ñoaïn dieät noùi voâ thöôøng

            Hoaëc khôûi chaáp Nieát-baøn                          Maø vì noùi thöôøng truï.

            Tam thöøa cuõng phi thöøa, Nhö Lai chaúng dieät maát, chính hai caâu naøy ñaõ ñaùp heát saùu caùi nghi. Nghóa laø Nhö Lai töï giaùc khoâng coù töôùng thöøa, chaúng vaøo Nieát-baøn. voán töï thanh tònh khoâng coù caùc caáu aùc. Neáu hay lieãu ñaït laïi khoâng  coù noùi gì khaùc. Chuùng sanh haï lieät khoâng tin ñöôïc choã naøy, neân Nhö Lai noùi coù chaùnh trí, noùi coù Nieát-baøn, tröôùc vì daãn duï hoï tieán leân, veà sau môùi chæ maät yù naøy. Nghóa laø Nhö Lai ñaõ ñöôïc nhaát thieát chuûng trí phaân boä dieãn noùi, laïi khoâng coù yù chæ rieâng. Chæ noùi chaúng phaûi thöøa vaø chaúng phaûi Nieát-baøn khieán hoï töï tin töï chöùng maø thoâi. Neáu chæ ñoaïn dieät töù truï noùi laø Nieát-baøn thì ñaây khoâng phaûi thöôøng truï. Nhö Lai noùi chaúng phaûi thöøa chaúng phaûi Nieát-baøn, baûn taùnh thanh tònh thöôøng töï tòch dieät, neân noùi thöôøng truï. YÙ thöù baûy y thöùc thöù taùm maø khôûi, töùc do thöùc thöù taùm maø truï, chaúng laáy thöùc  theå chuyeån bieán laøm cöùu kính, maø laáy yù, yù thöùc vaø naêm caên thöùc taïm thaáy döøng dieät, khôûi töôûng Nieát-baøn, ñoàng vôùi ñoaïn dieät, chæ taêng tröôûng taø kieán.

            4 - CHÆ NHÖ LAI CHAÙNH NHAÂN CHAÙNH QUAÛ CÖÙU KÍNH THANH TÒNH.

            - ÑAÏI HUEÄ THÆNH HOÛI TOÄI PHÖÔÙC AÊN THÒT VAØ CHAÚNG AÊN THÒT.

            Boà-taùt Ñaïi Hueä duøng keä hoûi Phaät:

            Chö Boà-taùt kia thaûy                                     Chí caàu Phaät ñaïo aáy

            Röôïu thòt cuøng vôùi haønh                            AÊn uoáng laø theá naøo?

            Cuùi mong Voâ thöôïng toân                           Thöông xoùt vì dieãn noùi.

            Keû ngu choã tham ñaém                                 Nhô hoâi khoâng toát ñeïp

            Choã öa thòt coïp soùi                                      Laøm sao maø neân aên?

            Keû aên sanh caùc loãi                                       Chaúng aên laø phöôùc laønh

            Cuùi xin vì con noùi                                        Toäi phöôùc aên chaúng aên.

            Boà-taùt Ñaïi Hueä noùi keä hoûi roài, laïi baïch Phaät:   Cuùi mong Theá Toân vì chuùng con noùi loãi aùc aên thòt vaø coâng ñöùc chaúng aên thòt. Con vaø chö Boà-taùt ôû hieän taïi vò lai seõ vì chuùng sanh coù caùc thöù hy voïng aên thòt phaân bieät noùi phaùp, khieán chuùng sanh kia töø taâm ñeán nhau, ñöôïc töø taâm roài moãi ngöôøi nôi truï ñòa thanh tònh saùng toû, choùng ñöôïc cöùu kính Voâ thöôïng Boà-ñeà. Haøng Thanh vaên Duyeân giaùc nôi ñòa vò cuûa mình döøng nghæ roài, cuõng ñöôïc choùng thaønh Voâ thöôïng Boà-ñeà. Caùc chuùng ngoaïi ñaïo phaùp aùc taø luaän, taø kieán ñoaïn thöôøng ñieân ñaûo chaáp tröôùc, coøn coù phaùp ngaên khoâng cho aên thòt, huoáng laø Nhö Lai cöùu hoä theá gian, chaùnh phaùp thaønh töïu maø aên thòt sao?

            Theo coå chuù noùi: “Nhö Lai ôû trong cung quyû vöông noùi phaùp, caùc chuùng daï-xoa v.v… nhôù giôø aên ñaõ ñeán, chaúng phaûi thòt thì khoâng aên ñöôïc. Ñaïi Hueä vì muoán caùc quyû vöông sanh töø taâm, nhaân ñoù thænh Nhö Lai noùi loãi aên thòt, ñaây vaãn tuøy caên cô chuùng sanh”. Song duøng con ñöôøng tu haønh chaân chaùnh cuûa Nhö Lai, ôû trong kinh Ñaïi Phaät Ñaûnh Thuû Laêng Nghieâm, nghóa ba thöù lôùp raát neân laãn nhau chöùng minh: “Naêm möôi aám ma cho ñeán thaáy saéc aám tieâu, thoï aám minh baïch, ôû trong minh ngoä ñöôïc taùnh hö minh, trong aáy boãng nhieân höôùng veà choã haèng dieät, baùc khoâng nhaân quaû, moät beà vaøo khoâng, khoâng taâm hieän tieàn thì coù khoâng ma vaøo trong taïng phuû, beøn cheâ ngöôøi trì giôùi laø Tieåu thöøa, Boà-taùt ngoä khoâng coù gì laø trì laø phaïm. Ngöôøi aáy thöôøng ñeán nhaø tín taâm ñaøn-vieät uoáng röôïu aên thòt, roäng laøm vieäc daâm ueá. Bôûi söùc cuûa ma nhieáp phuïc ngöôøi ôû tröôùc noù chaúng sanh nghi ngôø cheâ bai. Quyû nhaäp taâm ñaõ laâu, hoaëc aên phaån ueá cuøng röôïu thòt nhö nhau moät loaïi ñoàng laø khoâng, phaù luaät nghi cuûa Phaät, laàm vaøo toäi loãi, maát heát chaùnh ñònh, seõ theo traàm luaân”. Lôøi raên daïy  cuûa Phaät raát thaâm nghieâm, ngöôøi bieát phaùp phaûi kinh sôï, Ngaøy nay ñaõ suy muoän xem thöôøng lôøi daïy aáy. Vaû laïi  coù ngöôøi cho thöøa gaáp giôùi hoaõn ñeå maëc tình mieäng duøng, caùc thöù phaù hoaïi chaúng döøng aên thòt, laø ñaùng thöông vaäy. Laïi trong Boà-taùt giôùi noùi: “Khôûi moät nieäm saân laøm chöôùng chuùng sanh, hay ñoaïn chuûng taùnh, cuõng nhö gieát aên”. Ngöôøi coù chí vôùi ñaïo phaûi hoä chaùnh kieán, chôù bò taø meâ.

            - CHÆ AÊN THÒT NHIEÀU  LOÃI.

            Phaät baûo Ñaïi Hueä: Laønh thay, laønh thay! Laéng nghe, laéng nghe! Kheùo suy nghó ñoù, ta seõ vì oâng noùi. Ñaïi Hueä baïch Phaät: Xin vaâng thoï giaùo. Phaät baûo Ñaïi Hueä: Coù voâ löôïng nhaân duyeân khoâng neân aên thòt. Song nay ta seõ vì oâng löôïc noùi. Nghóa laø taát caû chuùng sanh töø tröôùc ñeán nay nhaân duyeân laàn löôït thöôøng laøm luïc thaân, vì töôûng ngöôøi thaân khoâng neân aên thòt.

            Thöôøng laøm luïc thaân laø, ñöùc Phaät cuûa chuùng ta khuyeân ngöôøi phaùt taâm töø hieáu neân raên nhaéc thieát tha. Song laø phaät töû vì roõ saâu muoân vaät moät theå, tuy ôû trong loaøi khaùc coøn nghó ñoä thoaùt, ñaâu theå vì thaân maïng mình vaãn buoâng lung mieäng buïng, phoùng yù gieát haïi, ñaõ nghe ñôøi tröôùc maø khoâng theå ñoäng loøng thöông xoùt ö? Chính hieän taïi ñoàng loaïi raát thieát tha hoøa kính, sao chöa nghó veà sau maø xem hieän nay? Phaùp thôøi gaàn cuoái, nhoùm ngöôøi hoïc Phaät phaàn nhieàu thaáy theo quyeán thuoäc cuûa ma. Raát mong cuøng thieân haï ñuû chaùnh tri kieán kính giöõ lôøi daïy cuûa Phaät ñeå laøm maãu möïc cho ñôøi sau. Duøng moät nieäm naøy ngöôõng ñoái ba ñôøi Nhö Lai ôû trong ñaïi quang minh.

            Thòt löøa, loa, laïc ñaø, choàn, choù, traâu, ngöïa, ngöôøi, thuù v.v… vì ngöôøi haøng thòt baùn laãn loän chaúng neân aên thòt. Vì phaàn hôi chaúng saïch sanh tröôûng,  chaúng neân aên thòt,vì chuùng sanh ngöûi muøi thaûy sanh kinh sôï nhö Chieân-ñaø-la vaø Ñaøm-baø v.v… choù thaáy oaùn gheùt sôï haõi suûa vang, chaúng neân aên thòt.

            Baùn laãn loän laø, vì khoâng bieän bieät thòt ngöôøi hay thòt thuù maùu thòt gioáng nhau. Chaúng saïch  laø maùu muû chaúng saïch. Nhöõng ngöôøi saïch seõ coøn chaúng gaàn guõi hoâi tanh, huoáng laø aên nuoát. Ñeán nhö taâm sôï cheát thì ngöôøi vaät naøo khaùc. Ngöôøi quaân töû coøn coù taâm khoâng nôõ laøm chuùng sanh sôï seät. Neáu coù loøng saùt haïi coøn khoâng theå bì kòp ngöôøi ngoaøi ñôøi, huoáng laø coù theå xöng phaùp khí gaùnh vaùc ñaïo lyù sao?

            Laïi, vì khieán ngöôøi tu haønh töø taâm chaúng  sanh, chaúng neân aên thòt. Vì keû phaøm ngu tham ñaém aên ñoà hoâi haùm baát tònh, khoâng ñöôïc tieáng toát, chaúng neân aên thòt. Vì khieán chuù thuaät khoâng thaønh töïu,  chaúng neân aên thòt. Vì ngöôøi saùt sanh thaáy hình khôûi thöùc ñaém tröôùc muøi vò, chaúng neân aên thòt. Vì ngöôøi aên thòt kia chö thieân boû ñi, khoâng neân aên thòt, vì khieán mieäng hoâi haùm, khoâng neân aên thòt. Vì nhieàu moäng döõ, khoâng neân aên thòt. Vì ôû trong röøng vaéng, coïp soùi ngöûi muøi, chaúng neân aên thòt. Vì khieán aên uoáng khoâng tieát ñoä, khoâng neân aên thòt. Vì khieán ngöôøi tu haønh chaúng sanh nhaøm lìa, khoâng neân aên thòt. Ta thöôøng noùi raèng: Phaøm coù aên uoáng neân khôûi töôûng nhö aên thòt con, khôûi töôûng nhö  uoáng thuoác, khoâng neân aên thòt. Cho aên thòt haún laø voâ lyù vaäy.

            Thaáy hình khôûi thöùc ñoù, hình laø hình thòt, thöùc laø thöùc taâm. Nghóa laø taäp laâu hay khieán thöùc taâm  bieán ñoåi, chìm saâu trong oâ nhieãm. Chö thieân boû ñi laø, chö thieân khoâng coøn saân vaø troäm, neân bò chö thieân boû ñi. Khieán ngöôøi tu haønh chaúng sanh nhaøm lìa laø, ñeä töû trong phaùp cuûa ta, neáu chaúng döùt aên thòt maø hay khieán taát caû phaùt taâm tu haønh thì hoï khoâng sanh töôûng nhaøm lìa. Phaøm coù aên uoáng laø, ñoái vôùi söï aên uoáng khaùc xa lìa tham ñaém, coøn phaûi khôûi  töôûng aên thòt con, khôûi töôûng uoáng thuoác, ñaâu laïi aên thòt, haún laø voâ lyù.

            Laïi nöõa, Ñaïi Hueä! Thuôû xöa coù oâng vua teân Sö Töû Toâ-ñaø-ta aên caùc thöù thòt cho ñeán thòt ngöôøi, thaàn daân chòu khoâng noåi lieàn saép möu phaûn, döùt heát boång loäc. Bôûi aên thòt coù nhöõng loãi nhö theá, chaúng neân aên  thòt.

            Phaøm ngöôøi saùt sanh chòu quaû baùo ôû ñòa nguïc. ÔÛ ñaây noùi hieän ñôøi vaãn thuoäc veà hieän baùo.

            Laïi nöõa, Ñaïi Hueä! Caùc ngöôøi saùt sanh laø vì taøi lôïi, keû haøng thòt saùt sanh buoân baùn, nhöõng chuùng sanh ngu si aên thòt kia laáy tieàn laøm löôùi maø baét caùc thöù thòt. Ngöôøi saùt sanh hoaëc do taøi vaät, hoaëc duøng caâu löôùi baét nhöõng chuùng sanh thuûy luïc khoâng haønh, caùc thöù gieát haïi ñem baùn caàu lôïi. Ñaïi Hueä! Cuõng khoâng coù chaúng daïy chaúng caàu chaúng töôûng maø coù thòt caù. Bôûi nhöõng nghóa aáy chaúng neân aên thòt.

            Khoâng coù chaúng daïy chaúng caàu chaúng töôûng laø, ôû ñôøi coù ngöôøi aên thòt môùi coù ngöôøi baùn thòt, töùc laø daïy ngöôøi khaùc gieát. Duøng tieàn cuûa ñeå löôùi caùc thöù thòt laø caàu, thaáy hình khôûi thöùc laø töôûng. Chöa bao giôø coù tröø ba thöù aáy maø ñöôïc thòt caù, neân chaúng öng aên thòt.

            - CHÆ THAÄT NGHÓA KINH NAØY TAÁT CAÛ THAÛY DÖÙT.

            Ñaïi Hueä! Ta coù khi noùi ngaên naêm thöù thòt, hoaëc caám möôøi thöù. Nay ôû kinh naøy taát caû thöù, taát caû thôøi loaïi boû phöông tieän, taát caû thaûy ñeàu döùt. Ñaïi Hueä! Nhö Lai öùng cuùng ñaúng chaùnh giaùc coøn khoâng coù aên, huoáng laø aên thòt, cuõng khoâng daïy ngöôøi. Bôûi loøng ñaïi bi ñi tröôùc neân xem taát caû chuùng sanh ví nhö con moät, theá neân chaúng cho ñöôïc aên thòt con.

            Naêm thöù thòt laø, chaúng nghe, chaúng thaáy, chaúng nghi, chim aên coøn dö, töï cheát. Caám möôøi thöù laø, thòt ngöôøi, raén, voi, ngöïa, löøa, choàn, heo, choù, sö töû, khæ. Hai thöù naøy khai hay ngaên, khi ñöùc Theá Toân môùi thaønh Phaät vì cô duyeân chöa thuaàn thuïc, vì loøng thöông xoùt quyeàn cho ñöôïc aên, song ñeàu do thaàn löïc hoùa ra khoâng coù sanh maïng, ñeán trong kinh naøy môùi baøy nghóa thaät, taát caû thaûy döùt vaäy. Xem taát caû chuùng sanh nhö con moät neân chaúng cho aên thòt con. Theá Toân daïy ngöôøi laáy ñoàng theå laøm thieát yeáu, ñaùng goïi laø ñeán cuøng toät. Song duøng lyù luaän thì ñoàng moät baûn truï hình maïo tuy khaùc maø tri giaùc laø ñoàng, ngöôøi chaúng ñeán noãi meâ say vaãn neân xeùt kyõ.

            - TOÅNG KEÁT CHÆ ROÕ TU HAØNH LOÃI LAÀM.

            Khi aáy, Theá Toân muoán truøng tuyeân laïi nghóa naøy neân noùi keä:

            Thaûy töøng laøm thaân thuoäc              Thoâ nhô laãn baát tònh

            Do baát tònh sanh tröôûng                  Nghe muøi thaûy kinh sôï.

            Taát caû thòt cuøng haønh                      Vaø caùc thöù toûi neùn

            Caùc thöù röôïu buoâng lung                 Tu haønh thöôøng xa lìa.

            Cuõng thöôøng lìa daàu meø                  Cuøng caùc giöôøng thuûng loã

            Bôûi caùc truøng nhoû kia                       ÔÛ trong raát sôï haõi.

            Haønh heï toûi neùn aên soáng thì sanh saân, aên chín thì tham daâm, neân phaûi ñoàng döùt. Coå chuù noùi: “Phong tuïc ngoaïi quoác ñaâm meø chôø ñeán coù truøng, hoaëc cuøng Trung Hoa khaùc vaäy”. Giöôøng coù loã hôû coù nhieàu truøng aån, naèm ngoài noù kinh sôï, Phaät töø bi ñeán theá, ta ñaâu khoâng sanh hoå theïn.

            AÊn uoáng sanh buoâng lung              Buoâng lung sanh voïng giaùc.

            Töø giaùc sanh tham duïc                               

            Theá neân chaúng öng aên

            Do aên sanh tham duïc                       Tham khieán taâm say meâ.

            Say meâ lôùn aùi duïc                            Sanh töû khoâng giaûi thoaùt.

            Ñaây xeùt caùc thöù aên uoáng khaùc, neáu tham ñaém muøi vò ñeàu hay khieán ngöôøi thaân taâm buoâng lung, nhieàu thöù giaùc töôûng, toät ñeán tham duïc say meâ trieàn mieân sanh töû. Chæ do mieäng buïng moät nieäm theo tình, nhaân nhoû maø quaû to, ñaâu khoâng deø daët ö?

            Vì lôïi gieát chuùng sanh                    Duøng cuûa löôùi caùc thòt

            Caû hai ñeàu aùc nghieäp                      Cheát ñoïa nguïc khieáu hoâ.

            Neáu khoâng daïy töôûng caàu             AÉt khoâng ba tònh nhuïc

            Kia ñaâu khoâng nhaân coù                  Theá neân chaúng öng aên.

            Caùc ngöôøi tu haønh kia                     Do ñoù thaûy xa lìa

            Möôøi phöông Phaät Theá Toân          Taát caû ñeàu quôû traùch.

            Laàn löôït laïi aên nhau                        Cheát sanh loaøi hoå lang

            Hoâi nhô ñaùng chaùn gheùt                            

            Choã sanh thöôøng ngu si.                            

            Nhieàu ñôøi laøm  Chieân-ñaø

            Gioáng thôï saên Ñaøm-baø

            Hoaëc sanh Ñaø-di-ni

            Vaø caùc doøng aên thòt.

            La-saùt, meøo, choàn thaûy                   Khaép trong aáy sanh ra

            Phöôïc Töôïng cuøng Ñaïi Vaân          Öông-quaät-lôïi-ma-la

            Vaø kinh Laêng-giaø naøy                     Ta ñeàu caám aên thòt.

            Ñaø-di-ni laø La-saùt nöõ. Phöôïc Töôïng, Ñaïi Vaân, Öông-quaät-lôïi-ma-la ñeàu laø teân kinh.

            Chö Phaät vaø Boà-taùt                                     Thanh vaên  choã quôû traùch

            AÊn roài khoâng hoå theïn                                 Ñôøi ñôøi thöôøng si toái.

            Tröôùc noùi thaáy, nghe, nghi                        Ñaõ döùt taát caû thòt

            Voïng töôûng chaúng giaùc bieát                      Neân sanh choã aên thòt.

            Nhö loãi tham duïc kia                                   Chöôùng ngaïi giaûi thoaùt thaùnh

            Röôïu thòt haønh toûi neùn                               Thaûy laø chöôùng thaùnh ñaïo.

            Chuùng sanh ñôøi vò lai                                  Nôi thòt ngu si noùi

            Raèng ñaây tònh khoâng toäi                            Phaät cho chuùng ta aên.

            AÊn töôûng nhö uoáng thuoác                          Cuõng nhö aên thòt con

            Bieát ñuû sanh nhaøm lìa                                 Tu haønh haïnh khaát thöïc.

            Ngöôøi an truï töø taâm                                     Ta noùi thöôøng chaùn lìa

            Coïp soùi caùc thuù aùc                                       Haèng neân cuøng ñi ôû.

            Neáu aên caùc maùu thòt                                    Chuùng sanh aét kinh sôï.

            Theá neân ngöôøi tu haønh                               Töø taâm chaúng aên thòt          

            AÊn thòt khoâng töø tueä                                   Haèng traùi chaùnh giaûi thoaùt

            Vaø traùi bieåu töôùng thaùnh                            Theá neân chaúng aên thòt.

            Ñöôïc sanh doøng Phaïm chí                        Vaø caùc choã tu haønh

            Nhaø giaøu sang trí tueä                                 Ñaây do chaúng aên thòt.

            Chöôùng ngaïi giaûi thoaùt thaùnh ñeàu laø chöôùng thaùnh ñaïo. AÊn thòt khoâng töø taâm haèng traùi chaùnh giaûi thoaùt. Nhö Lai laïi ñoâi ba phen thieát tha raên nhaéc ñeàu vì ngöôøi tu haønh, nghieâm huaán daïy baûo. Bôûi vì Ngaøi thöông ñôøi sau “noùi laø Ñaïi thöøa voâ ngaïi” voïng buoâng nhöõng taø luaän vaø vu khoáng Nhö Lai laø cho aên tònh nhuïc, laøm hoaëc loaïn keû sô taâm. Moät boïn nhö theá phaàn nhieàu öa buoâng lung, khoâng coù taâm  hoå theïn, thaät laø caën baõ ôû ñòa nguïc. Ñöôïc sanh doøng Phaïm chí vaø caùc ngöôøi tu haønh, nhaø giaøu sang trí tueä, coøn do khoâng aên thòt thay, phöông chi ñeä nhaát nghóa giaûi thoaùt cuûa Nhö Lai? Phaät ôû trong kinh naøy chæ thaúng  thöùc taøng töùc Nhö Lai taøng, chæ moät phen lieãu ñaït thì toaøn voïng töùc laø chaân. Chaúng phaûi caûnh giôùi cuûa taát caû Nhò thöøa vaø quyeàn vò Boà-taùt, maø ñoái vôùi giôùi ñöùc raát thieát tha raên daïy. Cho neân bieát, voâ laäu chaân tònh khoâng dung vaät khaùc, tröôùc sau goác ngoïn cöùu kính roõ raøng khoâng coøn dö soùt. Möôøi phöông ba ñôøi taát caû Nhö Lai ñoàng moät bí maät, ñaïi ñaïo saùng toû nhö maët trôøi, khoâng neân nghi ngôø.

]