LUAÄN VEÀ THOÏ GIÔÙI

 Dòch

Tònh giôùi tieáng Phaïn goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa. Sôû dó chö Phaät ba ñôøi ñöôïc thaønh ñaïo khoâng vöôït ngoaøi giôùi. Neân noùi: “Ngöôøi coù phaù giôùi, ñöôïc goïi laø Tyø-kheo, ngöôøi khoâng phaù giôùi goïi laø ngoaïi ñaïo.” Ñaây laø chæ ngöôøi coù thoï giôùi cuøng ngöôøi khoâng thoï giôùi vaäy. Thoï giôùi roài laïi phaù coøn goïi laø Tyø-kheo; huoáng laø ngöôøi thoï taát caû tònh giôùi, laïi kieân trì gìn giöõ! Cho neân hieän taïi Boà-taùt laáy ñaây (giôùi) maø ñoä sanh; vò lai ngöôøi tu haønh do ñaây (giôùi) maø giaûi thoaùt. Kinh noùi: “Giôùi nhö ñaát baèng, muoân ñieàu laønh töø ñoù maø sanh. Giôùi nhö thuoác hay, chöõa laønh caùc beänh. Giôùi nhö hoøn ngoïc saùng, hay phaù môø toái. Giôùi nhö chieác thuyeàn, hay ñöa ngöôøi qua bieån. Giôùi nhö chuoãi anh laïc, trang nghieâm phaùp thaân.”        

Ngöôøi coù toäi phaûi saùm hoái, neáu khoâng saùm hoái thì toäi caøng saâu. Moät phen maát thaân naøy, muoân kieáp chaúng ñöôïc laïi. Ngaøy nay tuy an, saùng mai khoù baûo ñaûm. Neân giöõ giôùi phaùp naøy, choùng qua sanh töû. Thôø Phaät laøm thaày, tröôùc phaûi y theo giôùi luaät. Coå ñöùc noùi: “Qua soâng phaûi duøng beø, ñeán bôø chaúng caàn thuyeàn.” Ñaây laø coå nhaân duøng giôùi luaät laøm thuyeàn beø. Song ngöôøi nay chaúng duøng thuyeàn beø qua soâng, maø ñöôïc ñeán bôø kia, thaät ít thay!

Giaûng 

Baøi naøy tuy ngaén nhöng raát thieát yeáu vôùi cö só taïi gia vaø ngöôøi xuaát gia. Bôûi vì ngöôøi tu theo Phaät tröôùc tieân phaûi thoï giôùi. Taïi gia thì thoï nguõ giôùi, xuaát gia thì thoï thaäp giôùi hoaëc nhieàu nhaát laø hai traêm naêm möôi giôùi cuûa Tyø-kheo taêng, hoaëc laø Boà-taùt giôùi. Vaäy thoï giôùi laø gì? Caàn yeáu treân ñöôøng tu theá naøo? Ñaây Ngaøi giaûi thích cho chuùng ta nghe:

“Tònh giôùi tieáng Phaïn goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa”, ñaây laø dòch aâm. Ba-la-ñeà-moäc-xoa laø chæ cho giôùi luaät. Giôùi luaät laø nhöõng ñieàu raên caám cuûa ñöùc Phaät, töø ngöôøi cö só ñeán ngöôøi xuaát gia phaûi soáng theá naøo cho ñuùng, neân goïi ñoù laø giôùi. Giôùi laø raên caám. Taïi sao ñöùc Phaät laïi raên caám nhöõng ñieàu ñoù? - Laø vì loøng töø bi ñöùc Phaät raên caám cho chuùng ta thoaùt khoûi  khoå. Toâi thí duï nhö cha meï thöông con nhoû daïi, sôï con trai hö neân khoâng cho huùt thuoác, uoáng röôïu, côø baïc, boû hoïc v.v... Khoâng cho töùc laø caám. Vì thöông muoán cho con mai sau trôû thaønh ngöôøi toát, ngöôøi hay trong xaõ hoäi, neân cha meï caám khoâng cho laøm nhöõng ñieàu dôû, ñieàu xaáu. Ñöùc Phaät nhìn chuùng ta cuõng nhö cha meï nhìn con thô vaäy. Neáu khoâng caám thì noù khoâng sôï, khoâng sôï thì noù khoå, neân Phaät ra leänh caám. Ngöôøi taïi gia phaûi giöõ naêm ñieàu, coøn ngöôøi xuaát gia phaûi giöõ möôøi ñieàu, hai traêm naêm möôi ñieàu chaúng haïn... Caám töùc laø baét buoäc, maø baét buoäc ñeå laøm gì? Neáu taïi gia giöõ ñöôïc naêm giôùi thì baûo ñaûm coù ñöôïc hai ñieàu toát laø:

1. Neáu taïi gia giöõ troøn naêm giôùi thì gia ñình haïnh phuùc, cuoäc soáng ñöôïc an tònh thanh nhaøn, mai sau cheát ñi baûo ñaûm ñöôïc trôû laïi laøm ngöôøi vaø ñöôïc haïnh phuùc. Nhö vaäy vì muoán cho cuoäc soáng mình haïnh phuùc trong hieän taïi vaø caû mai sau, neân Phaät baét buoäc phaûi giöõ giôùi ñeå cho mình ñöôïc an laønh trong ñôøi naøy vaø ñôøi sau.

2. Ngöôøi xuaát gia Phaät baét phaûi giöõ möôøi giôùi, hai traêm naêm möôi giôùi ñeå chi vaäy? Vì ngöôøi xuaát gia khoâng nghó, khoâng muoán mình haïnh phuùc, maø muoán mình ñöôïc giaûi thoaùt ngay trong ñôøi naøy vaø ñôøi sau. Giaûi thoaùt ngay trong ñôøi naøy töùc laø ñôøi naøy saïch heát phieàn naõo, ñôøi sau ñöôïc giaûi thoaùt sanh töû, cho neân Phaät baét giöõ nhieàu hôn, ñeå ñi ñuùng con ñöôøng giaûi thoaùt. Toùm laïi, vì thaáy chuùng ta coøn meâ muoäi, Phaät muoán cho chuùng ta an toaøn treân con ñöôøng tu haønh khoâng trôû ngaïi, neân baét giöõ nhöõng ñieàu Phaät thaáy coù haïi goïi laø giôùi. Giöõ ñöôïc nhöõng giôùi caám thì cuoäc ñôøi mình an laønh vaø mai kia cuõng seõ an laønh. Do ñoù vì loøng töø bi Phaät baét mình phaûi giöõ giôùi.

Ñaây Ngaøi daãn: “Sôû dó chö Phaät ba ñôøi ñöôïc thaønh ñaïo khoâng vöôït ngoaøi giôùi.” Ba ñôøi chö Phaät ñöôïc thaønh ñaïo ñeàu phaûi do giôùi luaät maø ñöôïc thaønh töïu keát quaû giaùc ngoä vieân maõn, chôù khoâng phaûi ngaãu nhieân maø thaønh.

“Neân noùi: ‘Ngöôøi coù phaù giôùi, ñöôïc goïi Tyø-kheo, ngöôøi khoâng phaù giôùi goïi laø ngoaïi ñaïo.’ ” Caâu naøy môùi nghe quí vò hoaûng hoát. Vì sao ngöôøi coù phaù giôùi ñöôïc goïi laø Tyø-kheo, ngöôøi khoâng phaù giôùi goïi laø ngoaïi ñaïo? Caâu sau Ngaøi giaûi: “Ñaây laø chæ ngöôøi coù thoï giôùi cuøng ngöôøi khoâng thoï giôùi vaäy.” Ngöôøi coù thoï môùi coù phaïm, coù phaïm môùi goïi laø phaù giôùi. Ngöôøi khoâng thoï thì khoâng phaïm, khoâng phaïm thì khoâng phaù giôùi. Ngaøi keát luaän: “Thoï giôùi roài laïi phaù coøn goïi Tyø-kheo, huoáng laø ngöôøi thoï taát caû tònh giôùi, laïi kieân trì gìn giöõ.” Nghóa laø thoï giôùi roài lôõ phaïm coøn goïi laø Tyø-kheo thay, huoáng laø thoï giôùi roài maø giöõ ñöôïc trong saïch hoaøn toaøn thì quí bieát ngaàn naøo!

“Cho neân hieän taïi Boà-taùt laáy ñaây (giôùi) maø ñoä sanh; vò lai ngöôøi tu haønh do ñaây (giôùi) maø giaûi thoaùt.” Nghóa laø Boà-taùt trong thôøi hieän taïi duøng giôùi phaùp maø daïy, maø ñoä sanh... trong thôøi vò lai ngöôøi tu haønh cuõng nhôø giôùi maø giaûi thoaùt. Nhö vaäy lôïi tha hay töï lôïi ñeàu phaûi duøng giôùi, chôù khoâng caùch naøo khaùc. Thí duï nhö chuùng toâi giaûng daïy cho Phaät töû nghe, Phaät töû hieåu ñaïo roài phaùt taâm tu, thì chuùng toâi phaûi daïy laøm sao? - Phaûi qui y Tam Baûo vaø thoï naêm giôùi. Nhö vaäy daïy Phaät töû thoï naêm giôùi ñeå traùnh toäi loãi, ñeå thoaùt khoûi nhöõng ñieàu phieàn naõo, môùi ñöôïc an laønh, neân noùi phaûi laáy giôùi ñeå ñoä sanh. Chính chuùng ta tu, muoán giaûi thoaùt cuõng phaûi laáy giôùi laøm caên baûn.

Ñaây daãn kinh: “Kinh noùi: ‘Giôùi nhö ñaát baèng, muoân ñieàu laønh töø ñoù maø sanh. Giôùi nhö thuoác hay, chöõa laønh caùc beänh. Giôùi nhö hoøn ngoïc saùng, hay phaù môø toái. Giôùi nhö chieác thuyeàn, hay ñöa ngöôøi qua bieån. Giôùi nhö chuoãi anh laïc, trang nghieâm phaùp thaân.’ ” Nhö vaäy phöông tieän ñöa chuùng ta ñeán choã an laønh, ñöa chuùng ta thoaùt khoûi khoå ñau ñeàu goác töø giôùi. Nghe nhö theá quí vò thaáy coù ñuùng khoâng? ÔÛ ñaây toâi thí duï nhö cö só taïi gia chæ giöõ naêm giôùi laø: khoâng saùt sanh, khoâng troäm caép, khoâng taø daâm, khoâng noùi doái, khoâng uoáng röôïu. Neáu giöõ troïn ñöôïc naêm giôùi quí vò seõ thaáy bôùt khoå nhieàu. Vì khoâng saùt sanh thì khoâng gaây oaùn thuø; khoâng troäm caép thì khoâng bò ngöôøi khinh bæ vaø khoûi lo tuø toäi; khoâng noùi doái thì ñaâu coù ai sôï mình löøa gaït vaø khoâng maát uy tín vôùi ngöôøi khaùc; khoâng taø daâm thì gia ñình haïnh phuùc, khoâng uoáng röôïu thì traùnh khoûi chuyeän say söa. Ngöôøi giöõ ñöôïc naêm giôùi laø ñaõ thoaùt khoå raát nhieàu. Töø trong gia ñình cho ñeán ngoaøi xaõ hoäi mình khoâng khoå maø laïi taêng theâm uy tín, coøn neáu phaïm thì maát heát uy tín vôùi moïi ngöôøi. Tæ duï nhö neáu phaïm toäi troäm caép thì sôï bò baét, sôï bò ngöôøi ñaùnh... Neáu phaïm toäi gieát ngöôøi laïi caøng sôï hôn, thaáy ai cuõng sôï, sôï ngöôøi ta gieát laïi mình, sôï bò tuø toäi... Nhö vaäy taát caû haønh ñoäng ñoù laøm cho mình boái roái lo sôï, maát caû uy tín cuûa con ngöôøi. Ngöôøi töï cho mình laø quaân töû, laø ñöùng ñaén thì khoâng bao giôø ñi aên troäm hay gieát ngöôøi, vì laøm nhö vaäy laø giaûm giaù trò con ngöôøi cuûa mình, ñoàng thôøi bao nhieâu thöù khoå khaùc seõ ñeán nöõa. Vì vaäy neân noùi giôùi laøm cho mình laønh heát taát caû goác beänh khoå.

“Ngöôøi coù toäi phaûi saùm hoái”: Neáu ñaõ thoï giôùi roài lôõ coù phaïm phaûi saùm hoái.

“Neáu khoâng saùm hoái thì toäi caøng saâu”: Ví nhö baây giôø quí vò ñaõ thoï giôùi khoâng noùi doái, nhöng vì laøm aên buoân baùn, vì quyeàn lôïi neân phaûi noùi doái. Noùi doái moät laàn roài coi nhö phöông tieän boû qua, mai moát laïi phöông tieän nöõa, phöông tieän maõi cho ñeán cheát thoâi. Cho neân lôõ noùi doái moät laàn phaûi aên naên hoái haän, phaûi thaønh taâm saùm hoái, nhö vaäy khaû dó beänh noùi doái môùi heát. Trong giôùi tu só gaàn ñaây hay duøng chöõ phöông tieän ñeå khi noùi ñieàu gì khoâng coù söï thaät thì baûo “oâi phöông tieän maø!” Noùi phöông tieän laø ñeå bieän minh, baøo chöõa beänh noùi doái cuûa mình. Cöù theá maõi, roát cuoäc mình trôû thaønh ngöôøi chuyeân noùi doái. Cho neân caøng che chôû hoaëc toû ra mình laø ngöôøi khoâng coá chaáp, thì toäi loãi caøng saâu. Vì vaäy, neáu lôõ laøm loãi chuùng ta phaûi aên naên hoái caûi, khoâng neân ñeå noù taêng tröôûng. Vì chöa laø Thaùnh neân khi höùa tröôùc Phaät, chuùng ta cuõng coá gaéng, nhöng gaëp hoaøn caûnh thuùc baùch, vì quyeàn lôïi hoaëc vì vieäc gì ñoù, coù khi phaûi noùi doái. Toâi noùi thí duï nhö ôû trong chuøa, vieäc naøy khoâng phaûi lôùn, nhöng lôõ khi naøo mình ñi laøm boû queân cuoác ngoaøi raãy, ñeán toái bò laáy maát. Saùng hoâm sau, tri söï thaáy maát cuoác hoûi ai laøm maát, vì khoâng ai thaáy neân mình noùi khoâng bieát. Caàm cuoác ñi laøm maø noùi “khoâng bieát” laø noùi doái. Noùi khoâng bieát laø phöông tieän ñeå khoûi bò raày, vaäy mai moát seõ noùi khoâng bieát nöõa. Mình noùi khoâng bieát thì ngöôøi ta seõ nghi ngöôøi khaùc. Nghi ngöôøi khaùc laø phieàn tôùi ngöôøi khaùc, vì vaäy lôõ laøm thì nhaän loãi, chòu toäi, saùm hoái, ñeå ngöôøi khoûi bò hoïa laây, ñoù môùi laø ngöôøi chaân thaät. Coøn laøm loãi roài choái boû ñeå cho ngöôøi höùng chòu, ñoù laø coù yù aùc. Cho neân söï vieäc thaáy döôøng nhö nhoû maø khoâng kheùo seõ gaây hoïa lôùn. Ñaây laø noùi vieäc nhoû xíu trong ñaïo maø nhieàu ngöôøi hay “phöông tieän” nhö theá. Phöông tieän töùc laø che giaáu loãi laàm cuûa mình. Nhö vaäy laø yeáu ñuoái, laø heøn haï chôù khoâng phaûi laø phöông tieän.

“Moät phen maát thaân naøy, muoân kieáp chaúng ñöôïc laïi.” Neáu lôõ maát thaân naøy muoân kieáp khoù ñöôïc trôû laïi laøm ngöôøi. Vì vaäy, ñöôïc thaân naøy laø quí, ñöôïc thaân naøy laø phaûi laøm sao coù lôïi ích cho baûn thaân mình vaø cho moïi ngöôøi.

“Ngaøy nay tuy an, saùng mai khoù baûo ñaûm.” Caâu naøy ñeå nhaéc cho nhöõng ngöôøi hay heïn: “Naêm nay baän roän quaù tu khoâng ñöôïc, thoâi heïn sang naêm ñi”, hoaëc coù ngöôøi noùi: “Naêm nay toâi baän quaù, ñang lo chuyeän naøy chuyeän kia, ñeå sang naêm raûnh vieäc roài toâi tu.” Nhöng maø ngaøy nay soáng thì möøng ngaøy nay, chaéc gì ngaøy mai mình coøn soáng. Neáu heïn ngaøy mai, ruûi mai cheát roài thì sao? Laøm sao coù thì giôø maø tu, vì vaäy vieäc tu khoâng theå heïn. Vieäc gì laøm ñöôïc lôïi mình lôïi ngöôøi phaûi laøm ngay chôù coù chaàn chôø, mai kia bieát mình coøn soáng hay khoâng?

“Neân giöõ giôùi phaùp naøy, choùng qua sanh töû.” Ngöôøi naøo khi thoï giôùi roài kheùo giöõ giôùi, laàn laàn seõ qua ñöôïc con ñöôøng sanh töû.

“Thôø Phaät laøm thaày, tröôùc phaûi y theo giôùi luaät.” Ai noùi laø ñeä töû Phaät thì phaûi y theo giôùi luaät cuûa Phaät daïy.

“Coå ñöùc noùi: ‘Qua soâng phaûi duøng beø, ñeán bôø chaúng caàn thuyeàn.’ ” Qua soâng töùc laø khi caàn vöôït qua soâng phaûi nhôø thuyeàn beø, ñeán luùc leân bôø roài thì thuyeàn beø khoâng caàn thieát nöõa. Nhöng khoâng caàn thieát laø khi ñaõ leân bôø, coøn chöa leân bôø maø noùi khoâng caàn thuyeàn beø laø nhaûy xuoáng soâng töï töû, chôù khoâng ñi ñeán ñaâu heát. Cho neân tu chöa ñeán nôi maø khoâng giöõ giôùi luaät, cho giôùi luaät laø raøng buoäc, maát töï do v.v... laø hoïa vaäy! Chöøng naøo tôùi bôø kia laø bôø giaùc ngoä roài, luùc ñoù boû giôùi luaät ñöôïc, vì ñaõ giaùc ngoä ñaâu coøn meâ maø phaûi giöõ, coøn giöõa chöøng laø coøn meâ maø khoâng giöõ thì taïo toäi, phaûi chìm. Hieän nay coù moät soá tu só, ñaõ laø Tyø-kheo nöõa, laïi ngoài quaùn nhaäu neáu coù ai thaáy hoûi taïi sao thaày tu maø coøn uoáng röôïu, beøn noùi toâi phaù caùi chaáp cuûa thieân haï, vì hoï cöù khö khö chaáp giôùi maõi, neân toâi phaù chaáp cho hoï. Phaù chaáp nhö theá laø ñuùng hay sai? Nhö vaäy laø mình laøm cho thieân haï chìm trong sanh töû chôù khoâng phaûi cöùu hoï.

“Song ngöôøi nay chaúng duøng thuyeàn beø qua soâng, maø ñöôïc ñeán bôø kia, thaät ít thay!” Ngaøi noùi thaät laø chí lyù. Ngöôøi thôøi nay khoâng duøng thuyeàn beø (töùc giôùi luaät) ñeå qua soâng ñeán bôø kia (bôø giaùc ngoä) thaät laø ít laém thay! Ngöôøi nhö vaäy ít coù laém,  nghóa laø phaûi nhôø giôùi luaät tröôùc môùi ñi tôùi giaùc ngoä sau. Giôùi luaät khoâng coù maø ñoøi giaùc ngoä laø chuyeän khoâng theå ñöôïc.

Ñaây laø baøi ngaøi Traàn Thaùi Toâng muoán khuyeán khích taát caû Taêng Ni vaø Phaät töû, khi vaøo ñaïo ñaõ laõnh thoï giôùi Phaät mình phaûi raùng gìn giöõ cho troøn. Ñoù laø töï cöùu mình, laø ñöa mình ñeán choã an vui heát khoå, khoâng neân xem thöôøng, xem thöôøng laø nguy, laø toäi loãi.

]